Taliad Annibyniaeth Personol (PIP)
Ar gyfer beth mae PIP
Gall Taliad Annibyniaeth Personol helpu gyda chostau byw ychwanegol os oes gennych:
- gyflwr iechyd corfforol neu feddyliol neu anabledd hirdymor
- anhawster yn gwneud tasgau bob dydd penodol neu symud o gwmpas oherwydd eich cyflwr
Gallwch gael PIP hyd yn oed os ydych yn gweithio, gyda chynilion neu’n cael y rhan fwyaf o fudd-daliadau eraill.
Gallwch hefyd ddarllen am PIP yn Saesneg (English).
Sut mae PIP yn gweithio
Mae 2 ran i PIP:
- rhan bywyd bob dydd – os ydych angen cymorth gyda thasgau bywyd bob dydd
- rhan symudedd – os ydych angen cymorth gyda symud o gwmpas
Mae p’un a ydych yn cael un elfen neu ddwy a beth fyddwch yn ei gael yn dibynnu ar ba mor anodd rydych yn cael tasgau bob dydd a symud o gwmpas.
Os ydych yn agosáu at ddiwedd oes (er enghraifft, oherwydd salwch sy’n cyfyngu ar fywyd), byddwch yn cael y rhan bywyd bob dydd yn awtomatig. Bydd p’un a ydych yn cael yr elfen symudedd yn dibynnu ar eich anghenion. Darganfyddwch fwy am sut i wneud cais a faint fyddwch yn ei gael os ydych yn agosáu at ddiwedd oes.
Y rhan bywyd bob dydd
Gallech gael y rhan bywyd bob dydd o PIP os ydych angen help gyda phethau fel:
- paratoi bwyd
- bwyta ac yfed
- rheoli eich meddyginiaethau neu driniaethau
- ymolchi a chael bath
- defnyddio’r toiled
- gwisgo a dadwisgo
- darllen
- rheoli eich arian
- cymdeithasu a bod o gwmpas pobl eraill
- siarad, gwrando a deall
Rhan Symudedd
Efallai y gallwch gael y rhan symudedd o PIP os ydych angen cymorth gyda:
- gweithio allan llwybr a’i ddilyn
- symud o gwmpas yn gorfforol
- gadael eich cartref
Nid oes rhaid i chi gael anabledd corfforol i gael y rhan symudedd. Efallai y gallwch hefyd fod yn gymwys os ydych ag anhawster symud o gwmpas oherwydd cyflwr iechyd gwybyddol neu feddyliol, megis pryder.
Sut mae anhawster gyda thasgau yn cael ei asesu
Bydd yr Adran Gwaith a Phensiynau (DWP) yn asesu pa mor anodd y mae tasgau bob dydd a symudedd i chi eu cyflawni. Ar gyfer pob tasg byddant yn edrych ar:
- os allwch ei gwneud yn ddiogel
- pa mor hir y mae’n ei chymryd i chi
- pa mor hir mae’ch cyflwr yn effeithio ar y gweithgaredd hwn
- p’un a ydych angen cymorth i’w gwneud, gan berson neu ddefnyddio offer ychwanegol
Gallai eich gofalwr gael Lwfans Gofalwr os ydych ag anghenion gofal sylweddol.
Help gyda PIP
Os ydych angen cymorth i ddeall neu wneud cais am PIP gallwch:
- gael help gan Gyngor ar Bopeth
- gwylio canllawiau fideo PIP gydag Iaith Arwyddion Prydain
- defnyddio canllawiau hawdd i’w darllen sydd yn egluro PIP
Os ydych chi’n byw yn yr Alban
Mae angen i chi wneud cais am Daliad Anabledd Oedolion (ADP) yn lle PIP.
Os ydych chi’n symud o’r Alban i Loegr neu Gymru
Os ydych chi’n cael ADP ac yn symud o’r Alban i Gymru neu Loegr, mae’n rhaid i chi:
- ddweud wrth Social Security Scotland eich bod wedi symud
- gwneud cais newydd am PIP
Bydd eich ADP yn stopio 13 wythnos ar ôl i chi symud - gwnewch gais am PIP cyn gynted â phosib ar ôl symud neu gallai taliadau gael eu heffeithio.
Os ydych chi’n symud o Gymru neu Loegr i’r Alban
Os ydych chi’n cael PIP ac yn symud o Gymru neu Loegr i’r Alban, mae’n rhaid i chi ddweud wrth DWP. Cewch eich symud i ADP yn awtomatig.
Os ydych yn aros am ganlyniad cais am PIP, mae’n rhaid i chi ddweud wrth DWP a gwneud cais am ADP.
Os cewch Lwfans Byw i’r Anabl (DLA)
Mae Lwfans Byw i’r Anabl (DLA) yn cael ei ddisodli gan PIP i’r rhan fwyaf o oedolion. Byddwch yn parhau i gael DLA os:
- ydych o dan 16 oed
- cawsoch eich geni ar neu cyn 8 Ebrill 1948
Os cawsoch eich geni ar ôl 8 Ebrill 1948, bydd DWP yn eich gwahodd i wneud cais am PIP. Nid oes angen i chi wneud unrhyw beth nes bydd DWP yn ysgrifennu atoch am eich DLA oni bai fod eich amgylchiadau’n newid.