Hysbysiadau Diogelu Rhag Cam-drin Domestig (DAPN) a Gorchmynion Diogelu Rhag Cam-drin Domestig (DAPO)
Rhagor o wybodaeth am sut y gall DAPN a DAPO helpu i’ch diogelu os ydych chi neu rywun rydych chi'n ei adnabod yn ddioddefwr cam-drin domestig.
Os ydych mewn perygl uniongyrchol, ffoniwch 999 a gofynnwch am yr heddlu. Os na allwch siarad a’ch bod yn defnyddio ffôn symudol, pwyswch 55 i drosglwyddo’ch galwad i’r heddlu. Gallwch ddod o hyd i fwy o wybodaeth am sut i adnabod cam-drin domestig a chael cymorth yn: Cam-drin domestig: sut i gael cymorth
Mae’r ddogfen hon yn rhoi gwybodaeth am beth yw Hysbysiadau Diogelu Rhag Cam-drin Domestig (DAPN) a Gorchmynion Diogelu Rhag Cam-drin Domestig (DAPO), sut y gallwch wneud cais am DAPO, a beth mae’n ei olygu os gwneir cais am, neu gwneir DAPN neu DAPO ar eich rhan. Mae’r gorchmynion hyn yn cael eu treialu mewn rhai ardaloedd yn unig ar hyn o bryd – gwiriwch Ble gallaf wneud cais am DAPO i weld a yw hyn yn berthnasol i chi, a beth allwch chi ei wneud os ydych yn byw yn rhywle arall.
Os ydych yn ddioddefwr cam-drin domestig neu’n adnabod rhywun arall sydd, efallai y gallwch wneud cais am DAPO. Os ydych yn ddioddefwr, efallai y gwneir cais am, neu gwneir DAPO ar eich rhan, er enghraifft gan yr heddlu, gan berthynas, gweithiwr cymdeithasol neu gan y llys yn ystod achos llys parhaus.
Mae’r Cod Dioddefwyr yn esbonio eich hawliau fel dioddefwr trosedd.
Beth yw cam-drin domestig?
Mae Deddf Cam-drin Domestig 2021 yn dweud y gall ymddygiad camdriniol gynnwys unrhyw un o’r canlynol: cam-drin corfforol neu rywiol; ymddygiad treisgar neu fygythiol; ymddygiad rheolaethol neu orfodaethol; cam-drin economaidd; cam-drin seicolegol, emosiynol neu gam-drin arall.
Beth yw Hysbysiad Diogelu Rhag Cam-drin Domestig (DAPN)?
Mae DAPN yn cael ei roi gan yr heddlu i gyflawnwr i ddiogelu dioddefwyr pob math o gam-drin domestig ar unwaith. Gellir cyhoeddi DAPN pan fo swyddog heddlu o’r farn bod sail resymol dros gredu bod unigolyn wedi cam-drin unigolyn arall sy’n 16 oed neu’n hŷn. Rhaid i bob cyflawnwr fod yn 18 oed neu’n hŷn. Rhaid i’r dioddefwr a’r cyflawnwr hefyd fod â chysylltiad personol – er enghraifft, eu bod yn briod neu’n bartneriaid sifil neu wedi bod yn briod neu’n bartneriaid sifil, mewn perthynas neu wedi bod mewn perthynas neu’n perthyn. Mae DAPN yn cynnwys cyfarwyddiadau penodol y mae’n rhaid i’r cyflawnwr eu dilyn, megis aros i ffwrdd o gartref dioddefwr.
Bydd yr heddlu’n ystyried a oes angen DAPN i ddiogelu’r dioddefwr rhag cam-drin domestig pellach neu’r risg o gam-drin domestig. Os bydd yr heddlu’n rhoi DAPN, byddan nhw hefyd yn gwneud cais am Orchymyn Diogelu Rhag Cam-drin Domestig (DAPO). Bydd cais DAPO fel arfer yn cael ei wrando gan y llys ynadon o fewn 48 awr.
Mae DAPN yn gyfreithiol rwymol, a gall methu â dilyn ei amodau arwain at arestio’r cyflawnwr a’i ddwyn gerbron llys ynadon.
Beth yw Gorchymyn Diogelu Rhag Cam-drin Domestig (DAPO)?
Gall y llys wneud DAPO i ddiogelu dioddefwyr rhag pob math o gam-drin domestig, gan gynnwys cam-drin nad yw’n gorfforol ac ymddygiad rheolaethol neu orfodaethol. Gall llys wneud DAPO yn ystod achosion llys troseddol, teulu neu sifil parhaus. Gall ceisiadau hefyd gael eu gwneud gan yr heddlu, gan ddioddefwr ei hun neu gan rywun nad yw’n ymwneud â’r mater yn uniongyrchol, a elwir yn ‘drydydd parti’. Gallai trydydd parti gynnwys aelod o’r teulu, ffrind, neu weithiwr cymdeithasol.
Mae DAPOs yn orchmynion diogelu a gellir eu defnyddio i osod cyfyngiadau ac amodau ar gyflawnwr cam-drin domestig.
- Mae gwaharddiad yn rheol sy’n atal rhywun rhag gwneud rhywbeth. Er enghraifft, gallai hyn gynnwys atal cyflawnwr rhag dod o fewn pellter penodol i gartref dioddefwr ac/neu unrhyw eiddo penodol, megis gweithle.
- Bydd DAPO bob amser yn cynnwys gofynion hysbysu gorfodol. Mae hyn yn golygu bod yn rhaid i gyflawnwr sy’n destun DAPO roi ei enw a’i gyfeiriad i’r heddlu a dweud wrth yr heddlu am unrhyw newidiadau i’r rhain. Mae’n ofynnol i’r cyflawnwr sy’n destun DAPO roi ei enw a’i gyfeiriad i’r heddlu am y tro cyntaf o fewn 3 diwrnod i DAPO gael ei wneud, ac ar ôl hynny, o fewn 3 diwrnod i unrhyw newidiadau i’r rhain.
- Gall y llys benderfynu gosod gofyniad monitro electronig (a elwir yn ‘tagio’) ar gyflawnwr i fonitro a yw’n dilyn rhai rheolau’r DAPO, er enghraifft y rhai sy’n atal cyflawnwr rhag dod o fewn pellter penodol i gartref y dioddefwr.
- Gall y llys hefyd benderfynu gosod gofyniad cadarnhaol sy’n galw ar y cyflawnwr i gymryd camau cadarnhaol, megis mynychu rhaglen newid ymddygiad.
Pa mor hir y mae DAPO yn para?
Nid oes gan DAPO isafswm neu uchafswm o ran hyd. Bydd y llys yn ystyried pa mor hir y mae angen i DAPO bara i ddiogelu dioddefwr rhag camdriniaeth neu’r risg o gamdriniaeth a bydd yn nodi hyd y gorchymyn pan fydd yn gwneud DAPO.
Beth sy’n digwydd os na chaiff amodau’r DAPO eu dilyn?
Mae DAPO yn gyfreithiol rwymol ac mae torri unrhyw rai o’i reolau gyfystyr â thoriad. Mae torri DAPO yn drosedd a dylid ei adrodd bob amser. Os ydych yn ymwybodol bod unrhyw un o amodau neu reolau DAPO wedi’u torri, dylech gysylltu â’r heddlu.
Pan adroddir am dorri DAPO, bydd yr heddlu yn ymchwilio iddo ac yn gweithio gyda Gwasanaeth Erlyn y Goron i benderfynu a fydd yr achos yn un troseddol. Bydd yr heddlu yn rhoi gwybod i chi sut mae’r achos yn mynd yn ei flaen.
Os bydd cyflawnwr yn torri amodau eu ‘tag’ electronig, er enghraifft drwy fynd i mewn i ardal y maent wedi’u gwahardd ohoni, bydd yr heddlu’n cael rhybudd gan y darparwr monitro electronig erbyn 10:00am y diwrnod canlynol. Bydd yr heddlu wedyn yn penderfynu pa gamau i’w cymryd. Ni fydd hyn yn digwydd ar unwaith – os ydych mewn perygl, dylech ffonio 999.
Pan fyddwch yn rhoi gwybod am doriad, bydd yr heddlu yn rhoi rhif cyfeirnod trosedd i chi. Gwnewch nodyn ohono rhag ofn y byddwch ei angen yn hwyrach ymlaen.
Sut ydw i’n gwneud cais am DAPO?
Mae sawl ffordd y gallwch wneud cais am DAPO neu ofyn amdano:
- Gallwch adrodd am gam-drin domestig i’r heddlu a gofyn iddynt roi DAPN neu wneud cais am DAPO ar eich rhan. Bydd yr heddlu yn penderfynu p’un a fydd angen DAPN yn gyntaf.
- Gallwch wneud cais am DAPO eich hun yn y llys teulu. Bydd arnoch angen llenwi ffurflen llys N244 i wneud hyn. Gallwch ddod o hyd i’r ffurflen a rhestr o’r llysoedd sy’n derbyn ceisiadau yn: Gwneud cais am orchymyn diogelu rhag cam-drin domestig mewn llys teulu:
- Os ydych chi a’r unigolyn rydych yn ceisio eich diogelu rhagddynt eisoes yn gysylltiedig ag achos llys teulu arall, gallwch hefyd wneud cais yn uniongyrchol i’r llys hwnnw, gan ddefnyddio ffurflen DA1. Os ydych yn cymryd rhan mewn achos sifil, darganfyddwch sut i wneud cais mewn llys sirol.
- Os oes achos troseddol yn erbyn y cyflawnwr am drosedd arall a effeithiodd arnoch chi, gall y llys hefyd wneud DAPO er eich diogelwch, ni waeth p’un a yw’r cyflawnwr wedi’i gael yn euog neu’n ddieuog am y drosedd honno.
Gall ‘trydydd parti’ hefyd wneud cais am DAPO ar eich rhan. Mae ‘trydydd parti’ yn rhywun nad yw’n ymwneud yn uniongyrchol â’r cam-drin. Er enghraifft, gallai hyn fod yn aelod o’r teulu, yn ffrind, neu’n weithiwr cymdeithasol. Yn ogystal ag adrodd am gam-drin domestig i’r heddlu, gall trydydd parti wneud cais i lys teulu peilot, cyn belled â bod ganddynt ganiatâd gan y llys. I wneud hyn, bydd angen i drydydd parti lenwi ffurflenni DA1 (Cais am Orchymyn Diogelu Rhag Cam-drin Domestig) a DA2 (Cais am ganiatâd i wneud cais am Orchymyn Diogelu Rhag Cam-drin Domestig).
Gallwch geisio unrhyw ofyniad a all gael ei ystyried yn angenrheidiol i’ch diogelu rhag cam-drin domestig neu’r risg o gam-drin domestig. Bydd y llys yn ystyried y ceisiadau hyn wrth wneud DAPO.
A oes unrhyw gost yn gysylltiedig â gwneud cais am DAPO?
Nid oes rhaid i ddioddefwyr dalu ffi llys i wneud cais am DAPO.
Ble gallaf wneud cais am DAPO?
Dim ond mewn rhai ardaloedd penodol y mae DAPNs a DAPOs ar gael ar hyn o bryd. Yr ardaloedd ar hyn o bryd yw:
O 27 Tachwedd 2024
- Bwrdeistrefi Croydon, Sutton, a Bromley yn Llundain
- Manceinion Fwyaf
- Mae’r Heddlu Trafnidiaeth Prydeinig hefyd yn gallu gwneud cais am DAPO
O 5 Mawrth 2025
- Hartlepool, Middlesbrough, Redcar, Cleveland a Stockton-on-Tees
O 28 Ebrill 2025
- Gogledd Cymru (Ynys Môn, Gwynedd, Conwy, Sir Ddinbych, Sir y Fflint a Wrecsam)
Dim ond os yw’r cyflawnwr yn byw mewn ardal beilot y gellir gwneud DAPN a DAPO. Mae hyn yn golygu, os ydych chi’n ddioddefwr cam-drin domestig, gellir gwneud cais am DAPO waeth ble rydych chi’n byw, cyn belled â bod y cyflawnwr yn byw mewn ardal beilot. Os nad ydych chi’n gwybod ble mae’r troseddwr yn byw, bydd y llys neu’r heddlu yn eich helpu i ganfod a allwch chi wneud cais am DAPO.
Os nad ydych yn byw mewn ardal beilot, mae’n bosibl y bydd yn rhaid i chi deithio i fynychu gwrandawiadau llys yn y llys teulu neu’r llys sirol peilot. Os yw hyn yn wir, gallwch gysylltu â’r llys i ofyn am wrandawiad o bell. Bydd y ceisiadau hyn yn cael eu hystyried gan y barnwr a’u caniatáu fesul achos.
Os na allwch deithio i lys peilot, efallai yr hoffech ystyried gwneud cais am Orchymyn Rhag Molestu yn eich llys teulu agosaf. Gallwch hefyd ofyn i’r heddlu helpu i’ch diogelu – gall yr heddlu wneud cais am orchmynion gwahanol y tu allan i ardaloedd peilot DAPO. I gael rhagor o fanylion am wneud cais am Orchymyn Rhag Molestu, ewch i: Gwneud cais am orchymyn rhag molestu neu orchymyn anheddu. Ffurflen FL401
Mae DAPO wedi’i wneud ar fy rhan, beth mae hyn yn ei olygu i mi?
Os ydych yn ddioddefwr cam-drin domestig, gellir rhoi DAPN neu DAPO ar waith neu gellir gwneud cais amdanynt ar eich rhan ac er eich diogelwch. Mewn rhai amgylchiadau, bydd DAPN yn cael ei roi neu bydd DAPO yn cael ei wneud heb eich caniatâd os credir eich bod mewn risg o niwed.
Os ydych eisoes yn rhan o achos llys arall, gall y llys wneud DAPO os bydd y llys yn penderfynu bod angen eich diogelu. Gall y llys wneud hyn hyd yn oed os nad yw’r achos yn ymwneud â cham-drin domestig. Bydd y llys yn ystyried eich barn cyn gwneud hynny.
Mae’r gyfraith hefyd yn caniatáu i’r heddlu gyhoeddi DAPN neu wneud cais am DAPO i’ch diogelu. Byddant yn gwneud hyn os ydynt yn ystyried bod y cyflawnwr wedi eich cam-drin neu eich bod mewn risg o gael eich cam-drin. Mae gan yr heddlu ddyletswydd i ystyried eich barn cyn parhau.
Pan fydd yr heddlu yn gwneud cais am DAPO ar eich rhan, efallai y byddant yn gofyn i chi p’un a hoffech gyflwyno tystiolaeth lafar neu ysgrifenedig i gefnogi eu cais. Gall unrhyw dystiolaeth a gyflwynir gael ei hystyried gan y llys yn y gwrandawiad. Os bydd yr heddlu’n gwneud cais am DAPO ar eich rhan, ni ellir eich gorfodi i fynychu’r gwrandawiad llys, oni bai eich bod wedi cyflwyno tystiolaeth.
Beth sy’n digwydd pan ddaw’r DAPO i ben?
Os bydd DAPO yn dod i ben yn fuan, a’ch bod yn poeni am eich diogelwch, gallwch gysylltu â’r heddlu neu wasanaeth cymorth cam-drin domestig. Gallwch chi neu’r heddlu wneud cais i newid (amrywio) y gorchymyn i wneud iddo bara’n hirach. Os yw’r gorchymyn eisoes wedi dod i ben, gallwch chi neu’r heddlu wneud cais am orchymyn newydd.
Beth os nad wyf yn cytuno â’r DAPO neu eisiau ei newid?
Gallwch wneud cais i’r llys a wnaeth y gorchymyn i’w newid neu i ddod ag ef i ben (a elwir yn diddymu). Gofynnwch i’r llys a wnaeth y DAPO sut i wneud hyn.
Gallwch hefyd apelio yn erbyn DAPO. Gofynnwch i’r llys a wnaeth y DAPO sut y gallwch apelio.
Efallai y byddwch am gael cymorth neu gyngor cyfreithiol os nad ydych yn cytuno â DAPO neu am ei newid.
A allaf gael cyngor cyfreithiol am ddim?
Efallai yr hoffech geisio cyngor cyfreithiol. Gall cymorth cyfreithiol helpu i dalu costau cyngor cyfreithiol ac mae ar gael i ddioddefwyr sydd am wneud cais am DAPO, yn amodol ar brofion modd a theilyngdod. Gallwch gael rhagor o wybodaeth ynghylch a allwch gael cymorth cyfreithiol yn: www.gov.uk/legal-aid.
Os ydych eisoes yn ymwneud ag achos llys teulu neu lys sirol gyda’r troseddwr, bydd eich cynghorydd cyfreithiol fel arfer yn gwneud cais am gymorth cyfreithiol ar eich rhan.
Pwy all fy helpu i wneud cais am DAPO?
Mae FLOWS (Finding Legal Options for Women Survivors) yn cynnig cymorth a chyngor cyfreithiol am ddim i ddioddefwyr a goroeswyr cam-drin domestig ar sut i wneud cais am DAPO. Nid oes rhaid i chi fod yn gymwys i gael cymorth cyfreithiol er mwyn cael cymorth gan FLOWS. Gallwch gysylltu â FLOWS ar 0203 745 7707, drwy e-bost flows@rjadvice.org.uk neu drwy eu gwefan.
Efallai y byddwch hefyd yn gallu cael help gan sefydliadau eraill sy’n cynnig cymorth a chefnogaeth i ddioddefwyr cam-drin domestig.
Updates to this page
-
Where can I apply for a DAPO? section updated and Welsh translation published.
-
Updated section 'Where can I apply for a DAPO?' - changed 'Cleveland' to 'Hartlepool, Middlesbrough, Redcar, Cleveland and Stockton-on-Tees'
-
Where can I apply for a DAPO? section updated.
-
First published.