Canllawiau

Symud i gam 4 y map trywydd

Diweddarwyd 27 August 2021

Applies to England

Ym mis Chwefror, sefydlodd y Llywodraeth ei map trywydd, cynllun cam wrth gam i lacio’r cyfyngiadau yn ofalus yn Lloegr.^{[footnote 1]} Ers mis Chwefror, mae’r map trywydd wedi arwain sut ydym wedi llacio cyfyngiadau yn seiliedig ar ddata, yn hytrach na dyddiadau. Mae’r ddogfen hon yn nodi’r trefniadau a fydd yn cael eu rhoi ar waith yn Lloegr. Mae’r Gweinyddiaethau Datganoledig yn sefydlu cynlluniau ar gyfer Cymru, yr Alban a Gogledd Iwerddon.

Mae’r Llywodraeth wedi penderfynu symud i gam 4 y map trywydd ar 19 Gorffennaf, cam newydd o ofal parhaus wrth i ni reoli risgiau COVID-19. Mae hyn yn dilyn oedi o bedair wythnos, a gafodd ei gyhoeddi ar 14 Mehefin, sydd wedi caniatáu i 7 miliwn o ddosau ychwanegol gael eu dosrannu ers 10 Gorffennaf (3.5 miliwn o ddosau cyntaf a bron i 3.6 miliwn o ail ddosau). Disgwylir i bob oedolyn gael cynnig y dos cyntaf, a disgwylir i ddau draean o oedolion gael cynnig yr ail ddos, erbyn 19 Gorffennaf.

Nid yw’r pandemig ar ben. Mae achosion yn cynyddu’n gyflym ac mae trydedd don yn mynd rhagddi. Nid yw cam 4 yn nodi diwedd yr angen am ofal ac ataliaeth. Ar gam 4, er y bydd nifer o’r cyfyngiadau cyfreithiol y mae’r Llywodraeth wedi’u cyflwyno yn ystod y pandemig yn cael eu llacio, bydd y canllawiau gofalus yn parhau i fod ar waith, gan ei gwneud yn glir nad ydym yn dychwelyd at yr hen ffordd o fyw eto. Tra mae achosion yn uchel ac yn codi, mae angen i bawb barhau i ymddwyn yn ofalus a pharhau i fod yn wyliadwrus. Byddwn yn parhau i reoli’r feirws a darparu canllawiau dros y misoedd nesaf.

Er nad oes amser perffaith i ymlacio cyfyngiadau cyfredol, mae symud o gam 4 ar 19 Gorffennaf yn golygu bod y cyfyngiadau yn cyd-fynd â diwedd tymor yr ysgol ac yn digwydd dros yr haf pan all mwy o weithgareddau gael eu cynnal ac mae’r pwysau ar y GIG yn llai sylweddol nag ym misoedd yr hydref a’r gaeaf.

Mae llwyddiant y rhaglen frechu wedi paratoi’r ffordd i lacio’r cyfyngiadau yn ddiogel a graddol. Wedi dweud hynny, nid oes yr un brechlyn yn gwbl effeithiol ac fel pob feirws, gall COVID-19 fwtadu. Wrth i fwy o’r cyfyngiadau lacio, yn anffodus bydd mwy o achosion, mwy o bobl yn cael eu derbyn i’r ysbyty a mwy o farwolaethau.

Amddiffyniadau allweddol

Dyma pam rydym yn cadw rhai amddiffyniadau allweddol:

• gwneud prawf pan mae gennych symptomau a phrofion asymptomatig wedi’u targedu mewn lleoliadau addysg, gweithleoedd risg uchel ac i helpu pobl i reoli eu risg bersonol.
• hunanynysu pan gewch brawf positif neu neges gan wasanaeth Profi ac Olrhain y GIG neu pan gewch eich cynghori gan ap COVID-19 y GIG.
• cwarantin i deithwyr: i bawb sy’n dychwelyd o wledydd ar y rhestr goch, a phawb sy’n dychwelyd o wledydd ar y rhestr oren, ac eithrio preswylwyr y DU hynny sydd wedi’u brechu’n llawn yn rhaglen frechu’r DU.
• canllawiau gofalus i unigolion, busnesau a’r bregus tra mae achosion yn uchel, gan gynnwys:
  • er nad yw’r Llywodraeth yn cyfarwyddo pobl i weithio gartref os gallant mwyach, mae’r Llywodraeth yn disgwyl ac yn argymell dychwelyd yn raddol dros yr haf;
  • Mae’r Llywodraeth yn disgwyl ac yn argymell bod pobl yn gwisgo gorchuddion wyneb mewn lleoedd poblog megis ar drafnidiaeth gyhoeddus;
  • bod y tu allan neu adael awyr iach i mewn; a
  • lleihau nifer y cysylltiadau cymdeithasol, yn ogystal ag agosrwydd a hyd y rhain.
• annog a chefnogi busnesau a digwyddiadau mawr i ddefnyddio Pàs COVID y GIG mewn lleoliadau risg uchel i helpu i gyfyngu’r risg o ledaenu’r haint. Bydd y Llywodraeth yn gweithio â sefydliadau sy’n gweithio mewn lleoliadau poblog, mawr lle mae pobl yn debygol o fod mewn cysylltiad agos ag eraill y tu allan i’w haelwyd i annog y defnydd o Bàs COVID y GIG. Os na chymerir mesurau digonol i gyfyngu ar yr haint, bydd y Llywodraeth yn ystyried mandadu Pàs COVID y GIG mewn rhai lleoliadau yn ddiweddarach.

Y llwybr drwy’r haf

• Ar 12 Gorffennaf ac yn y dyddiau dilynol, bydd y Llywodraeth yn cyhoeddi canllawiau ynghylch sut i leihau risg drwy ymarfer ymddygiadau allweddol:
  1. I unigolion: tra ein bod yn symud i ffwrdd oddi wrth y cyfyngiadau mwyaf cyfreithiol, mae’r canllawiau yno i’n helpu ni i gyd ymddwyn yn gyfrifol. Er bod yr achosion yn uchel, mae’n hanfodol fod pawb yn glynu wrth y canllawiau ac yn gweithredu i amddiffyn eu hunain ac eraill.
  2. I fusnesau, sefydlu’r cyngor ynghylch sut mae deall a lleihau risgiau wrth i ni ddechrau byw gyda COVID-19.
  3. I’r rheiny sy’n Hynod Fregus yn Glinigol.
• Ar 19 Gorffennaf, bydd y rhan fwyaf o gyfyngiadau yn dod i ben, gan gael gwared ar fesuriadau pellter cymdeithasol a chyfyngiadau ar gysylltiadau cymdeithasol a galluogi busnesau sy’n dal i fod wedi cau i ailagor. Erbyn hyn, mae pob oedolyn wedi cael cynnig dos cyntaf o’r brechlyn.
• Erbyn diwedd mis Gorffennaf, bydd y Llywodraeth yn cyhoeddi fframwaith rheoli brigiadau o achosion COVID-19 wedi’i ddiweddaru ar gyfer ardaloedd lleol.
• Ar 16 Awst, bydd y rheolau hunanynysu i gysylltiadau yn newid i bobl sydd wedi’u brechu’n llawn^{[footnote 2]}, ac i bobl dan 18 oed. Bydd angen i’r rheiny sydd heb eu brechu’n llawn hunanynysu os ydynt yn gysylltiadau, a bydd gofyn i bawb hunanynysu os ydynt yn cael prawf positif, er mwyn amddiffyn eu hunain ac eraill.
• Ym mis Medi, bydd y Llywodraeth yn ymgymryd ag adolygiad i asesu pa mor barod yw’r wlad ar gyfer yr hydref a’r gaeaf, a fydd yn ystyried pa un ai a ydynt am barhau neu gryfhau canllawiau i’r cyhoedd a busnesau wrth i ni agosáu at y gaeaf, gan gynnwys gorchuddion wyneb a phrofi, olrhain a hunanynysu, ac adolygu’r rheoliadau sy’n parhau.

Y cynllun pum pwynt i reoli’r feirws yn y cam nesaf

Bydd y cynllun pum pwynt, a nodir yn Ymateb i COVID-19: Haf 2021^{[footnote 3]}, yn ein helpu ni i reoli risgiau o fyw gyda’r feirws ar ein llwybr gofalus a gwyliadwrus at yr hen ffordd o fyw.

1. Atgyfnerthu amddiffyniad y wlad drwy frechlynnau gyda brechlynnau atgyfnerthu a chynyddu’r nifer o bobl sy’n cael eu brechu. Bydd y llywodraeth yn annog oedolion ifanc a’r rheiny nad ydynt wedi’u brechu eto i fynd i gael eu brechlyn, gan sicrhau bod pob oedolyn wedi cael y cyfle i gael dau ddos o’r brechlyn erbyn canol mis Medi, a chynnig brechlynnau atgyfnerthu i’r bobl fwyaf bregus, yn amodol ar gyngor gan y JCVI.
2. Galluogi’r cyhoedd i wneud penderfyniadau dysgedig drwy ganllawiau, yn hytrach na deddfau. Bydd y llywodraeth yn ailagor y lleoliadau sy’n parhau i fod wedi cau ac yn cael gwared ar reoliadau o 19 Gorffennaf, yn darparu canllawiau i unigolion, busnesau, a’r rheiny sy’n Hynod Fregus yn Glinigol ynghylch yr ymddygiadau a all helpu i amddiffyn pawb. Bydd y llywodraeth yn edrych ar weithredu gwasanaethau cyhoeddus mewn modd sy’n cefnogi pawb i deimlo’n ddiogel i’w defnyddio, ac yn gweithio gyda busnesau at yr un diben.
3. Cynnal cynlluniau profi, olrhain a hunanynysu cymesur. Bydd y llywodraeth yn cadw ein system brofi ar waith; yn parhau i gynnig profion llif unffordd am ddim i helpu pobl i reoli eu risg bersonol; cynnal gofynion ynysu domestig cyfredol hyd at 16 Awst cyn cyflwyno eithriad i gysylltiadau sydd wedi’u brechu’n llawn a phobl dan 18 oed; a chynnal cefnogaeth er mwyn i bobl allu hunanynysu, gyda chefnogaeth ymarferol ac ariannol ar gael tan ddiwedd mis Medi.
4. Rheoli risgiau ar y ffin a chefnogi ymateb byd-eang i leihau’r risg o amrywiolion yn amlygu yn fyd-eang ac yn cyrraedd y DU. Bydd y llywodraeth yn parhau i weithredu system goleuadau traffig ar gyfer teithio rhyngwladol, gan ailasesu’r rhestri coch, oren a gwyrdd yr wythnos hon, a phob tair wythnos, drwy gydol yr haf; cael gwared ar ofynion cwarantin i deithwyr y DU sydd wedi’u brechu’n llawn ac sy’n dychwelyd o wledydd ar y rhestr oren o 19 Gorffennaf, gan barhau â’r profion PCR sy’n hanfodol ar gyfer adnabod amrywiolion newydd; a chyflymu’r rhaglen frechu fyd-eang drwy flaenoriaethu mynediad at frechlynnau mewn gwledydd sy’n datblygu.
5. Cynnal mesurau wrth gefn i ymateb i ddisgwyliadau annisgwyl, gan dderbyn y bydd rhagor o achosion, pobl yn mynd i’r ysbyty a marwolaethau yn digwydd wrth i’r wlad ddysgu i fyw gyda COVID-19. Bydd y Llywodraeth yn parhau i fonitro’r data yn rheolaidd i sicrhau nad oes perygl i’r GIG sy’n wynebu pwysau anghynaladwy; gweithio gydag awdurdodau lleol a darparu cefnogaeth genedlaethol i ardaloedd lleol sydd angen ymateb uwch i COVID-19; a chynnal cynlluniau wrth gefn ar gyfer ailosod cyfyngiadau economaidd a chymdeithasol ar lefel leol, ranbarthol neu genedlaethol os yw tystiolaeth yn awgrymu eu bod yn angenrheidiol i atal neu reoli amrywiolyn peryglus. Byddai mesurau o’r fath yn cael eu hail-gyflwyno dim ond os nad oes dewis arall i atal pwysau anghynaladwy ar y GIG.

1. https://www.gov.uk/government/publications/covid-19-response-spring-2021/covid-19-response-spring-2021#roadmap ↩

2. Brechiad llawn: 14 diwrnod ar ôl yr ail ddos i frechlynnau dau ddos. ↩

3. https://www.gov.uk/government/publications/covid-19-response-summer-2021-roadmap ↩