Datganiad i'r wasg

Mae llywodraethau'r DU a Chymru yn cydweithio i gael dau Borthladd Rhydd yng Nghymru

Mae llywodraethau'r DU a Chymru yn cadarnhau ar y cyd bod dau Borthladd Rhydd newydd, un yn Ynys Môn ac un ym Mhort Talbot ac Aberdaugleddau, wedi bod yn llwyddiannus yn eu ceisiadau.

Gan:
Department for Levelling Up, Housing and Communities , Swyddfa Ysgrifennydd Gwladol Cymru, The Rt Hon Rishi Sunak MP, The Rt Hon David TC Davies MP, a The Rt Hon Michael Gove MP
Cyhoeddwyd
22 March 2023
Diweddarwyd ddiwethaf
23 March 2023 — Gweld pob diweddariad
  • Mae llywodraethau’r DU a Chymru ar y cyd yn cadarnhau fod Porthladd Rhydd Ynys Môn a’r Porthladd Rhydd Celtaidd wedi llwyddo yn eu ceisiadau i sefydlu Porthladdoedd Rhydd newydd.
  • Prif Weinidog y DU, Rishi Sunak yn cyhoeddi’r safleoedd llwyddiannus ar ymweliad ar y cyd â Phrif Weinidog Cymru – gan gyflawni ymrwymiadau i dwf economaidd a ffyniant bro.
  • Gyda chefnogaeth o hyd at £26 miliwn yr un o gyllid Llywodraeth y DU, bydd y ddau Borthladd Rhydd yn helpu i sicrhau ffyniant bro yng Nghymru ac yn dod â swyddi newydd ar gyfer gweithwyr medrus.
  • Mae disgwyl i’r safleoedd newydd ddod â thua £5 biliwn o fuddsoddiad preifat a chyhoeddus a chreu tua 20,000 o swyddi newydd ar gyfer gweithwyr medrus.

Bydd dau Borthladd Rhydd newydd, un yn Ynys Môn a’r llall ym Mhort Talbot ac Aberdaugleddau, yn helpu i greu swyddi, sbarduno twf a chydbwyso chyfleoedd ledled Cymru, cyhoeddodd llywodraethau’r DU a Chymru ar y cyd heddiw (dydd Iau y 23ain o Fawrth).

Wedi’i gefnogi gan hyd at £26 miliwn yr un o gyllid Llywodraeth y DU, amcangyfrifir y bydd y safleoedd newydd yn dod â bron i £5 biliwn mewn buddsoddiad preifat a chyhoeddus a chreu dros 20,000 o swyddi newydd ar gyfer gweithwyr medrus, gan helpu i roi hwb i’r economi a mynd i’r afael â bylchau sy’n dal buddsoddi yn ôl ar hyn o bryd.

Mae Porthladdoedd Rhydd yn ardaloedd arbennig o fewn ffiniau’r DU lle mae rheoliadau economaidd gwahanol yn weithredol. Ochr yn ochr â phecyn cynhwysfawr o fuddion, bydd y safleoedd yn mwynhau cymhellion treth a thollau i hybu buddsoddiad, gan greu miloedd o swyddi o ansawdd uchel yn rhai o’n cymunedau mwyaf difreintiedig.

Bydd Prif Weinidog y DU yn cwrdd â Phrif Weinidog Cymru, Mark Drakeford fel rhan o gydweithio parhaus i gyflawni ar gyfer pobl ledled Cymru.

Meddai’r Prif Weinidog Rishi Sunak:

Mae Cymru’n rhan lewyrchus o’r DU, ac fe fydd y Porthladdoedd Rhydd newydd heddiw yn gweld busnesau a chyfleoedd i bobl Ynys Môn, Port Talbot ac Aberdaugleddau yn mynd o nerth i nerth.

Mae pawb yn haeddu cyfle cyfartal ac mae cydweithio’n agos gyda Llywodraeth Cymru wedi helpu i sicrhau’r safleoedd newydd gwych hyn.

Mae’r Porthladdoedd Rhydd heddiw yn dangos y gwaith caled sy’n cael ei wneud o ddydd i ddydd i ddod â swyddi newydd ar gyfer gweithwyr medrus i gymunedau ledled Cymru a chyflawni fy addewid i ddod â thwf economaidd.

Dywedodd Prif Weinidog Cymru, Mark Drakeford:

Mae’n bleser gen i gadarnhau bod y Porthladd Rhydd Celtaidd yn Aberdaugleddau a Phort Talbot a Phorthladd Rhydd Ynys Môn wedi’u dewis fel porthladdoedd rhydd Cymru.

Mae gan Lywodraeth Cymru amcan clir i weddnewid economi Cymru a chreu dyfodol cryfach, tecach a gwyrddach. Bydd dynodi safleoedd porthladdoedd rhydd Cymru’n hwb i wireddu’r amcan hwnnw gan adeiladu ar y buddsoddiadau a’r partneriaethau pwysig rydym wedi’u datblygu yn y rhanbarthau hyn dros gyfnod o lawer o flynyddoedd.

Dylai’r cydweithio rhwng Llywodraethau ar raglen y porthladdoedd rhydd fod yn esiampl ar gyfer gwaith rhynglywodraethol yn y dyfodol mewn amrywiaeth o feysydd.

Meddai’r Ysgrifennydd dros Ffyniant Bro Michael Gove:

Mae gan Gymru botensial enfawr heb ei gyffwrdd, a dyna pam rydyn ni wedi gweithio mewn partneriaeth â Llywodraeth Cymru i gytuno i gael, nid un, ond dau Borthladd Rhydd yng Nghymru.

Mae hyn yn ganlyniad cydweithio rhwng y ddwy lywodraeth i gyflawni dros Gymru, a dyma enghraifft arall eto o Gymru yn elwa o’i lle mewn Teyrnas Unedig gref.

Rwy’n gwbl hyderus y bydd y Porthladdoedd Rhydd newydd hyn yn drawsnewidiol i Gymru, gan helpu i hyrwyddo twf economaidd, ffyniant bro a lledaenu cyfleoedd.

Meddai Ysgrifennydd Gwladol Cymru David TC Davies:

Mae creu dau Borthladd Rhydd yng Nghymru yn newyddion gwych ac yn hwb enfawr i Gymru a fydd yn hyrwyddo twf economaidd ac yn creu miloedd o swyddi.

Mae Llywodraeth y DU a’r Prif Weinidog hwn wedi ymrwymo ers amser maith i ehangu Porthladdoedd Rhydd i Gymru ac rydym wedi mynd ymhellach na chyflawni’r addewid hwnnw gyda’r ddau gais llwyddiannus a gadarnhawyd heddiw.

Mae’r rhaglen Porthladdoedd Rhydd eisoes yn dod â budd i fusnesau ac yn hyrwyddo ffyniant bro mewn rhannau eraill o’r DU. Edrychaf ymlaen at weld mwy o fuddsoddi a ffyniant yng Nghymru o ganlyniad i’r cyhoeddiad hwn.

Dywedodd Gweinidog Economi Cymru, Vaughan Gething:

Hoffwn longyfarch y timau Celtaidd ac Ynys Môn am eu ceisiadau eithriadol i gael statws Porthladd Rhydd. Oherwydd y set rymus o gynigion a gyflwynwyd i ni, dw i’n cytuno â Llywodraeth y DU y gellir cefnogi ail borthladd rhydd yng Nghymru.

Mae ein porthladdoedd yn rhan annatod o’n hanes diwydiannol cyfoethog. Nhw fydd yr injan fydd yn gyrru’n heconomi yn y dyfodol ac mae’r ceisiadau hyn wedi’u cynllunio i’n prysuro ar y daith. O ynni’r môr i weithgynhyrchu uwch, byddant yn helpu i greu degau o filoedd o swyddi newydd – a fydd yn cefnogi ein cynlluniau uchelgeisiol iawn i fod yn sero-net erbyn 2050.

Bydd hyn yn ein helpu i harneisio’n potensial economaidd anferthol, yma ac yn rhyngwladol gan hyrwyddo gwaith teg a chynaliadwyedd yma yng Nghymru.

Dw i’n disgwyl ymlaen at weld ein porthladdoedd rhydd yn dod â manteision economaidd a chymdeithasol ystyrlon i Gymru.

Bydd Porthladd Rhydd Ynys Môn a’r Porthladd Rhydd Celtaidd yn cefnogi busnesau i greu swyddi newydd o safon, hyrwyddo twf ac adfywio, a gwneud cyfraniad sylweddol at gyflawni uchelgais sero net y DU.

  • Nod Porthladd Rhydd Ynys Môn yw denu gwerth £1.4 biliwn o fuddsoddiad yn y sector ynni gwyrdd a chreu o leiaf 3,500 o swyddi, gan gynhyrchu hanner biliwn mewn Gwerth Ychwanegol Gros erbyn 2030. Bydd gan y Porthladd Rhydd ffocws ar dechnoleg ynni morol ac ynni carbon isel a bydd yn cychwyn ar amrywiaeth o raglenni isadeiledd gan gynnwys ailddatblygu porthladd Caergybi ac adfer y rheilffordd a’r trac.

  • Nod y Porthladd Rhydd Celtaidd yw denu buddsoddiad sylweddol o’r tu allan gan gynnwys £3.5 biliwn yn y diwydiant hydrogen yn ogystal â chreu 16,000 o swyddi, gan gynhyrchu £900 miliwn mewn Gwerth Ychwanegol Gros erbyn 2030. Bydd y Porthladd Rhydd yn canolbwyntio ar dechnoleg carbon isel fel tyrbinau gwynt arnofiol ar y môr, hydrogen, dal, defnyddio a storio carbon a biodanwydd i gefnogi gostyngiad cyflym mewn allyriadau carbon. Cefnogir hyn drwy ddatblygu safleoedd ar y tir a’r cei a dod â rheilffordd segur yn ôl yn weithredol, er mwyn darparu isadeiledd i gefnogi datblygiad.

Mae Cynllun Llywodraeth y DU i Gymru yn ymrwymo i gryfhau lle Cymru o fewn Teyrnas Unedig ffyniannus, gan hyrwyddo twf economaidd, ffyniant bro a lledaenu cyfleoedd ledled Cymru.

Agorodd y gwahoddiad i gyflwyno cynigion yn gynharach eleni a chyflwynodd grwpiau eu cynigion am statws Porthladd Rhydd, a ystyriwyd ar y cyd gan lywodraethau’r DU a Chymru. Fel rhan o’r broses, roedd yn rhaid i’r lleoliadau llwyddiannus ddangos i swyddogion a gweinidogion o’r ddwy lywodraeth sut y byddent yn adfywio cymunedau lleol, sefydlu hybiau ar gyfer masnach fyd-eang a meithrin amgylchedd arloesol i gefnogi ffyniant bro.

Dilynwyd proses ddethol drylwyr ar y cyd a dangosodd yr ymgeiswyr llwyddiannus ill dau gweledigaeth gref i greu swyddi o ansawdd uchel yn y sectorau ynni gwyrdd.

Bydd llywodraethau’r DU a Chymru yn gweithio’n agos gyda’r Porthladdoedd Rhydd i sicrhau eu bod yn cael yr effaith gadarnhaol fwyaf posib a’u bod yn dod yn weithredol cyn gynted â phosibl.

Mae hyn yn adeiladu ar raglen Borthladdoedd Rhydd lwyddiannus Llywodraeth y DU yn Lloegr, lle mae pob un o’r wyth Porthladd Rhydd yn agored ar gyfer busnes, a chydweithrediad â Llywodraeth yr Alban i ddarparu dau Borthladd Rhydd Gwyrdd newydd yn Inverness a Cromarty Firth a’r Firth of Forth. Fel y cyhoeddwyd yn y Gyllideb, nod Llywodraeth y DU hefyd yw sefydlu o leiaf un Parth Buddsoddi yng Nghymru, a fydd yn gweithio law yn llaw â’r rhaglen Porthladdoedd Rhydd i hyrwyddo twf economaidd cynaliadwy a ffyniant bro yng Nghymru a ledled y DU.

Bydd Llywodraeth y DU hefyd yn gweithio gyda’r cynigydd aflwyddiannus i ystyried sut y gall adeiladu ar y cynlluniau sydd yn eu ceisiadau i ddarparu swyddi a thwf yn y rhanbarth y tu allan i’r rhaglen Porthladdoedd Rhydd.

Office address and general enquiries

2 Marsham Street
London
SW1P 4DF

E-bost correspondence@levellingup.gov.uk

General enquiries: please use this number if you are a member of the public 030 3444 0000

Media enquiries

E-bost newsdesk@levellingup.gov.uk

Please use this number if you are a journalist wishing to speak to Press Office 0303 444 1209

Cyhoeddwyd ar 22 March 2023
Diweddarwyd ddiwethaf ar 23 March 2023 + show all updates

  1. Added translation

  2. Added translation