Cymhorthdal Incwm gyda lwfans dibynnydd: cymorth ar gyfer uchafswm o 2 o blant
Mae'r ddogfen hon yn rhoi gwybodaeth am y cymorth ar gyfer uchafswm o 2 o blant ar gyfer hawlwyr Cymhorthdal Incwm gyda lwfans dibynnydd.
Ffeithiau pwysig – ar ôl 6 Ebrill 2017
Mae nifer fach o hawlwyr Cymhorthdal Incwm yn cael lwfans dibynnydd ar gyfer y plant neu bobl ifanc cymwys yn eu cartref fel rhan o’u taliad.
Bydd eich llythyr dyfarnu Cymhorthdal Incwm (y llythyr sy’n dweud wrthych faint o arian a gewch) yn dweud wrthych os ydych yn cael lwfans dibynnydd.
Os cewch Gymhorthdal Incwm gyda lwfans dibynnydd, ni fydd yr Adran Gwaith a Phensiynau (DWP) bellach yn talu swm ychwanegol o lwfans dibynnydd i chi am drydydd blentyn neu berson ifanc cymwys dilynol (pedwerydd, pumed ac yn y blaen) a anwyd ar ôl 6 Ebrill 2017, oni bai bod amgylchiadau arbennig.
Er enghraifft, os ydych eisoes yn cael lwfans dibynnydd ar gyfer 2 o blant, ac yna bydd plentyn newydd (a anwyd ar ôl 6 Ebrill 2017) yn ymuno â’ch cartref, ni chewch lwfans dibynnydd ar gyfer y plentyn newydd hwnnw, oni bai bod amgylchiadau arbennig.
Mae ‘person ifanc cymwys’ yn un o’r canlynol:
- rhwng 16 a 19 oed ac mewn addysg neu hyfforddiant cymwys
- rhwng eu pen-blwydd yn 16 oed a 31 Awst yn dilyn y pen-blwydd hwnnw ond nid mewn addysg a hyfforddiant cymwys
Yng ngweddill y cyfarwyddyd hwn mae ‘person ifanc’ yn golygu ‘person ifanc cymwys’.
Cyflwyniad
Mae’r ddogfen hon yn rhoi gwybodaeth am y cymorth ar gyfer uchafswm o 2 o blant ar gyfer hawlwyr Cymhorthdal Incwm gyda lwfans dibynnydd.
Os ydych yn cael Cymhorthdal Incwm gyda lwfans dibynnydd
Bydd nifer y plant neu’r bobl ifanc rydych yn cael lwfans dibynnydd amdanynt yn aros yr un fath - cyhyd â bod eich amgylchiadau’n aros yr un peth.
Bydd gennych hawl i gael lwfans dibynnydd ar gyfer unrhyw blentyn neu berson ifanc a anwyd ar 6 Ebrill 2017 neu cyn hynny, waeth pa bryd y byddant yn ymuno â’ch cartref a daethoch yn gyfrifol amdanynt.
Ni fydd gennych hawl i gael lwfans dibynnydd ar gyfer trydydd blentyn neu berson ifanc dilynol a anwyd ar ôl 6 Ebrill 2017, oni bai bod amgylchiadau arbennig.
Er enghraifft, os ydych eisoes yn cael lwfans dibynnydd ar gyfer 2 o blant ac yna byddwch yn rhoi genedigaeth i blentyn newydd, ni chewch lwfans dibynnydd ar gyfer y plentyn newydd hwnnw, amgylchiadau arbennig](# amgylchiadau-arbennig).
Amgylchiadau arbennig
Mae amgylchiadau arbennig hefyd yn cael eu galw’n ‘eithriadau’.
Mae yna rai eithriadau sy’n ymwneud â’r cymorth ar gyfer uchafswm o 2 blentyn.
Os ydych yn gyfrifol am drydydd blentyn neu berson ifanc dilynol a anwyd ar ôl 6 Ebrill 2017 ac maent yn bodloni’r meini prawf ar gyfer eithriad a restrir isod, efallai y byddwch yn cael swm o lwfans dibynnydd ar gyfer y plentyn neu’r person ifanc hwnnw.
Mae’r adrannau nesaf yn disgrifio’r eithriadau i’r cymorth ar gyfer uchafswm o 2 o blant ar gyfer trydydd plentyn a pherson ifanc dilynol.
Genedigaeth luosog
Bydd yr eithriad hwn yn berthnasol i bob trydydd plenty neu blant dilynol mewn cartref sy’n cael eu geni fel rhan o enedigaeth luosog, ar wahân i un plentyn yn yr enedigaeth honno. Mae hyn yn golygu bod yr eithriad yn berthnasol yn unig i’r plant ychwanegol yn yr enedigaeth honno.
Er enghraifft, os ydych eisoes yn cael lwfans dibynnydd ar gyfer 2 o blant presennol, yna cewch efeilliaid, byddwn ond yn talu swm ychwanegol o lwfans dibynnydd ar gyfer un plentyn yn yr enedigaeth luosog (sy’n golygu y bydd gennych hawl i gael cyfanswm lwfans dibynnydd ar gyfer 3 allan o’ch 4 plentyn).
Ble mai plentyn cyntaf yr enedigaeth luosog yw’r ail blentyn ar eich cais, byddwn hefyd yn talu lwfans dibynnydd ar gyfer y plentyn hwnnw (plentyn cyntaf yr enedigaeth luosog) yn ogystal â’r plentyn neu blant eraill yr enedigaeth luosog.
Plant y mae’n debygol eu bod wedi cael eu beichiogi o ganlyniad i weithred rywiol nad oedd yn gydsyniol (yn cynnwys trais), neu ar adeg pan oedd yr hawlydd yn agored i reolaeth neu orfodaeth barhaus gan riant arall y plentyn
Bydd yr eithriad hwn yn berthnasol i drydydd blentyn neu blant dilynol mewn cartref sy’n debygol o wedi cael eu beichiogi o ganlyniad i weithred rywiol (yn cynnwys trais) na wnaethoch gydsynio iddi neu nad oedd yn bosibl cydsynio iddi. Mae hyn yn golygu y bydd yn berthnasol mewn perthynas â phlentyn sydd:
- yn debygol o fod wedi cael ei eni o ganlyniad i feichiogiad nad oedd yn gydsyniol (yn cynnwys trais)
- wedi’r feichiog ar neu tua’r amser pan oeddech yn destun i reolaeth barhaus neu orfodiad gan riant biolegol arall y plentyn, a gafodd effaith ddifrifol arnoch
Er mwyn bod yn gymwys ar gyfer yr eithriad hwn (ar gyfer trydydd neu blentyn dilynol) rhaid i chi beidio â bod yn byw gyda rhiant biolegol arall y plentyn. Gofynnir i chi gadarnhau hyn.
Rydym yn cydnabod bod trafod yr eithriad hwn yn hynod o sensitif. Fodd bynnag, mae’n bwysig iawn cael yr eithriad hwn ar waith i’ch cefnogi os ydych yn y sefyllfa hon.
Ni fydd staff DWP yn eich holi am y digwyddiad heblaw am dderbyn y cais a’r wybodaeth ategol. Bydd unrhyw wybodaeth a dderbynnir yn cael ei drin yn unol â’r rheolau y mae DWP eisoes yn eu defnyddio i gadw a defnyddio gwybodaeth hynod o sensitif.
Gallwch ddod o hyd i fwy wybodaeth yn siarter gwybodaeth bersonol DWP.
Gall yr eithriad hwn fod yn berthnasol os cafwyd euogfarn am dreisio neu ar gyfer rheoli neu ymddwyn yn orfodol. Efallai y bydd yn berthnasol hefyd os dyfarnwyd dyfarniad Iawndal Anafiadau Troseddol arnoch am anaf perthnasol ar neu o amgylch amser y beichiogi. Ond nid oes angen bod achos llys, dyfarniad argyhoeddiadol neu iawndal wedi bod.
Os nad oes gennych ddogfennau eisoes i gefnogi’r eithriad hwn, byddwch yn gallu llenwi’r ffurflen hon gyda chymorth sefydliad fel canolfan atgyfeirio ymosodiad rhywiol neu elusen dreisio penodedig, gweithiwr gofal iechyd proffesiynol (er enghraifft, eich bydwraig, ymwelydd iechyd neu feddyg) neu weithiwr cymdeithasol cofrestredig.
Dewch o hyd i ba fudiadau all eich helpu i lenwi’r ffurflen.
Bydd angen iddynt roi cadarnhad bod eich amgylchiadau’n gyson â’r meini prawf eithriad. Ni fyddwch yn cael eich rhoi yn y sefyllfa o orfod rhoi manylion am amgylchiadau’r beichiogi i staff DWP. Hyd yn oed lle na allwch gael y cadarnhad hwn, anfonwch y ffurflen atom er mwyn i ni allu gwneud penderfyniad.
Os ydych wedi cael eich effeithio gan drosedd, cam-drin domestig neu wedi canfod bod y wybodaeth hon yn ofidus, mae cymorth ar gael i chi. Os oes angen i chi siarad â rhywun, cysylltwch â un o’r sefydliadau canlynol:
- Canolfannau Atgyfeirio Ymosodiadau Rhywiol (SARCs) - mae SARCs mewn rhai ardaloedd o’r DU, defnyddiwch adnodd NHS Choices i ddod o hyd i un yn eich ardal
- The Survivors Trust – mae mwy na 135 o aelod asiantaethau ledled y DU sy’n rhoi cymorth i oroeswyr trais, trais rhywiol neu gam-drin rhywiol yn ystod plentyndod (Ffôn: 0808 801 0818)
- Argyfwng Trais Cymru a Lloegr – elusen genedlaethol a’r corff ambarél ar gyfer rhwydwaith o Ganolfannau Argyfwng Trais sy’n aelodau annibynnol (Ffôn: 0808 802 9999)
- Rhadffôn Llinell Gymorth Genedlaethol Cam-drin Domestig, gwasanaeth cenedlaethol 24 awr yn cael ei redeg gan Refuge, (Ffôn: 0808 2000 247)
- Rape Crisis Scotland - (Ffôn: 0808 801 0302)
- Scottish Domestic Abuse and Forced Marriage Helpline – llinell ffôn 24 awr am ddim a gaiff ei staffio gan weithwyr wedi’u hyfforddi’n arbennig a gwirfoddolwyr a reolir gan Scottish Women’s Aid (Ffôn: 0800 027 1234)
- Llinell Gymorth Cam-drin Domestig Cymru - llinell gymorth 24 awr am ddim a gaiff ei rhedeg gan Cymorth i Ferched Cymru (Ffôn: 0808 80 10 800)
- Cymorth i Ddioddefwyr - elusen annibynnol sy’n cynnig cymorth i bobl y mae troseddau neu ddigwyddiadau trawmatig wedi effeithio arnynt (Ffôn: 0808 168 9111)
- y Llinell Gymorth Stelcio Genedlaethol - rhoi canllawiau a gwybodaeth i unrhyw un y mae achosion o aflonyddu neu stelcio yn effeithio arnynt nawr neu wedi gwneud yn flaenorol (Ffôn: 0808 802 0300 neu e-bost: advice@stalkinghelpline.org Efallai y bydd y wefan Gwasanaeth Gwybodaeth i Ddioddefwyr yn ddefnyddiol er mwyn dod o hyd i gymorth yn eich ardal leol.
Gall yr eithriadau canlynol fod yn gymwys i unrhyw blant sy’n bodloni’r meini prawf gwaeth beth yw’r drefn y gwnaethant ymuno â’ch cartref.
Plant mabwysiedig
Ers 28 Tachwedd 2018, mae’r polisi ar gyfer pryd y byddwn yn talu am blant a fabwysiadwyd wedi newid.
Bydd yr eithriad hwn yn berthnasol i unrhyw blant mewn cartref sy’n cael eu mabwysiadu gan hawlydd o ofal awdurdod lleol. Bydd yr eithriad yn berthnasol o’r dyddiad y byddwch yn dod yn gyfrifol am y plentyn mabwysiedig.
Gallai hyn fod yn ddyddiad mabwysiadu ffurfiol, neu ddyddiad y lleoliad, yn dibynnu pryd y bydd cyfrifoldeb rhiant ar gyfer y plentyn yn cael ei drosglwyddo i chi.
Os mabwysiadwyd unrhyw un o’ch plant o ofal yr awdurdod lleol, cewch swm plentyn ar gyfer y plant hyn ac ni fydd yn effeithio ar y symiau y gallech eu cael ar gyfer unrhyw blant eraill yn eich cartref.
Ni fydd yr eithriad mabwysiadu yn berthnasol mewn unrhyw un o’r sefyllfaoedd canlynol:
- maent yn cael eu mabwysiadu o dramor (mabwysiadu tramor neu ‘Confensiwn’)
- chi neu’ch partner oedd eu llysriant yn union cyn i chi eu mabwysiadu
- chi neu’ch partner oedd eu rhiant naturiol (gelwir ‘rhiant naturiol’ weithiau’n ‘rhiant geni’ neu ‘rhiant biolegol’)
Plant neu bobl ifanc sy’n byw gyda theulu neu ffrindiau neu mewn trefniadau gofal diriant
Ers 28 Tachwedd 2018, mae’r polisi ar gyfer pryd y byddwn yn talu am blant mewn trefniadau gofal diriant wedi newid.
Bydd yr eithriad hwn yn berthnasol i unrhyw blant neu bobl ifanc sydd mewn un o ddau grŵp:
- os ydych yn gofalu am blentyn neu berson ifanc fel ‘gofalwr ffrind a theulu’ pan fyddai’n debygol y byddai’r plentyn yn derbyn gofal fel arall gan yr awdurdod lleol
- plant sy’n cael eu geni i blentyn rydych yn gyfrifol amdanynt (o dan 16 oed), y byddwch hefyd yn dod yn gyfrifol amdanynt (plentyn y plentyn)
Os yw unrhyw blentyn rydych yn cael lwfans dibynnydd amdanynt yn blentyn i blentyn rydych yn gyfrifol amdano, yna byddwch yn derbyn swm plentyn ar gyfer y plant hyn ac ni fydd yn effeithio ar y symiau y gallech eu cael ar gyfer unrhyw blant eraill yn eich cartref.
Gofalwyr ffrind a theulu
Bydd yr eithriad hwn yn berthnasol os oes gennych drefniant gofal ffurfiol ar waith, lle rydych wedi eich penodi gan lys i fod yn gyfrifol yn gyfreithiol am y plentyn neu’r person ifanc. Gall yr eithriad hwn hefyd fod yn berthnasol pan fydd trefniant gofal yn cael ei wneud yn anffurfiol.
Ni fydd yr eithriad hwn yn berthnasol os ydych chi (neu eich partner) yn rhiant neu’n llysriant i’r plentyn neu’r person ifanc.
Gofal ffurfiol
Ar gyfer trefniadau gofal ffurfiol, efallai bod gennych Orchymyn Trefniadau Plant, Gwarcheidwad, Gorchymyn Gwarcheidwad Arbennig neu fod â hawl i Lwfans Gwarcheidwad ar gyfer y plentyn hwnnw.
Yn yr Alban, efallai y cewch eich penodi’n Warcheidwad, yn meddu ar Orchymyn Gofal Priodas neu Orchymyn Parhad.
Mae’r eithriad hefyd yn berthnasol os oedd un o’r trefniadau ffurfiol hyn ar waith ond a ddaeth i ben ar ben-blwydd y plentyn yn 16 oed, cyhyd â’ch bod wedi parhau i fod yn gyfrifol amdanynt ers hynny.
Gofal anffurfiol
Yn achos trefniadau gofal anffurfiol, dim ond os yw’n debygol y byddai’r plentyn neu’r person ifanc yn derbyn gofal gan awdurdod lleol fel arall, bydd yr eithriad yn berthnasol. Bydd angen i chi ddarparu gwybodaeth ategol gan weithiwr cymdeithasol awdurdod lleol gan ddefnyddio’r ffurflen IC1 hon.
Plant sydd â phlentyn
Mae’r eithriad hwn yn berthnasol pan fydd y plentyn (dan 16 oed) rydych yn gyfrifol amdano yn dod yn rhiant plentyn. Byddwch yn gallu cael lwfans dibynnydd ar gyfer y plentyn newydd hwnnw os ydynt hefyd o fewn eich cartref a’ch bod yn gyfrifol amdanynt. Bydd yr eithriad hwn yn parhau yn ei le nes bydd y rhiant ifanc yn 16 oed ac yn gallu hawlio budd-daliadau ar eu pen eu hunain iddynt hwy a’u plentyn.
Bydd yr eithriad yn dod i ben os yw’r rhiant ifanc yn gadael y cartref, gan adael eu plentyn yn eich gofal. Fodd bynnag, efallai y gallwch hawlio eithriad gofal diriant yn lle hynny.
Gwybodaeth ychwanegol
Byddwch yn dal i fod â hawl i gael lwfans dibynnydd Cymhorthdal Incwm ar gyfer unrhyw blentyn neu berson ifanc cymwys a anwyd ar neu cyn 6 Ebrill 2017, gwaeth pryd y daethoch yn gyfrifol amdanynt.
Bydd gennych hawl i gael swm ychwanegol ar gyfer unrhyw blentyn neu berson ifanc anabl rydych yn dod yn gyfrifol amdano, gwaeth beth yw cyfanswm nifer y plant neu’r bobl ifanc yn eich cartref. Gelwir hyn yn ‘premiwm plentyn anabl’.
Efallai y byddwch yn dal i fod â hawl i gael cymorth gyda gofal plant ar gyfer unrhyw blant neu bobl ifanc rydych yn gyfrifol amdanynt, hyd yn oed os na fyddwch yn derbyn lwfans dibynnydd ar gyfer pob un ohonynt.
Ni effeithir ar rai budd-daliadau eraill a elwir yn aml yn ‘fudd-daliadau pasbort’, fel prydau ysgol am ddim, i blant neu bobl ifanc.
Er mwyn sicrhau na fyddwch yn colli’r hyn y mae gennych hawl iddo, dylech barhau i roi gwybod am enedigaeth plentyn, plentyn sy’n ymuno â’ch cartref ac unrhyw newidiadau yn eich amgylchiadau sy’n cynnwys plant neu bobl ifanc.
I roi gwybod am newid yn eich amgylchiadau, cysylltwch â:
Canolfan Byd Gwaith – ceisiadau presennol
Ffôn: 0800 328 1744
Ffôn testun: 0800 169 0314
Llinell Saesneg: 0800 169 0310
Dydd Llun i ddydd Gwener, rhwng 8am a 5pm
Darganfyddwch am gostau galwadau
Gogledd Iwerddon
Os ydych yn byw yng Ngogledd Iwerddon, gall ‘NI Direct’ roi’r wybodaeth gywir i chi. I roi gwybod am newid mewn amgylchiadau, cysylltwch â’ch swyddfa nawdd cymdeithasol neu’ch swyddfa swyddi a budd-daliadau lleol.
Diweddarwyd ddiwethaf ar 17 December 2020 + show all updates
-
Updated the opening hours of the Jobcentre Plus helpline to 8am to 5pm, Monday to Friday.
-
Updated the opening hours of the Jobcentre Plus telephone line for Income Support.
-
Updated the opening hours of the Jobcentre Plus telephone line for Income Support.
-
Updated to reflect regulation change for adopted and kinship care children.
-
First published.