Methodoleg asesu ailgylchadwyedd (RAM): canllawiau ategol
Gwybodaeth ychwanegol i’ch helpu i gynnal asesiadau o ba mor ailgylchadwy yw gwastraff pecynwaith cartrefi yn unol â Chyfrifoldeb Estynedig Cynhyrchwyr ar gyfer pecynwaith.
Mae’r canllawiau hyn yn rhoi gwybodaeth ychwanegol ac yn esbonio amrywiol bwyntiau yn y Fethodoleg Asesu Ailgylchadwyedd (RAM). Nid yw’n disodli nac yn disodli’r fethodoleg hon.
Caiff y fethodoleg ei diweddaru unwaith y flwyddyn. Efallai y bydd y ddogfen hon yn cael ei diweddaru’n amlach os bydd angen rhagor o eglurhad.
Dylai cynhyrchwyr sy’n gorfod rhoi gwybod am wastraff pecynwaith cartrefi o dan Gyfrifoldeb Estynedig Cynhyrchwyr ar gyfer pecynwaith, ddarllen yr wybodaeth hon ochr yn ochr â chanllawiau ar y RAM wrth gynnal eu hasesiadau ailgylchadwyedd.
Darllenwch ganllawiau RAM ar:
- sut mae asesu eich gwastraff pecynwaith
- Cefndir a diffiniadau RAM
- Sgoriau RAM ac allbynnau ar gyfer gwahanol ddeunyddiau pecynwaith
- coeden benderfyniadau’r RAM
Adolygu eich asesiad
Rhaid i chi adolygu eich asesiadau ailgylchadwyedd yn gyson a’u diweddaru neu gynnal asesiadau pellach os:
- bydd dyluniad, gwneuthuriad neu gyfansoddiad y pecynwaith yn newid
- yw’r fethodoleg yn newid mewn ffordd sy’n debygol o effeithio ar ganlyniad yr asesiad
- yw’n debygol y bydd canlyniad yr asesiad yn newid am unrhyw reswm arall
Adrodd am becynwaith RAM sydd dan rwymedigaeth
Dylech ddefnyddio’r codau cyflwyno canlynol wrth roi gwybod am becynwaith RAM yn y gwasanaeth ‘Rhoi gwybod am ddata pecynwaith’ (RPD):
- Pecynwaith cartrefi (HH)
- Pecynwaith sydd wedi’i finio fel arfer (PB)
- Cynwysyddion diodydd cartrefi gwydr (Glass HDC)
Gweithredwyr marchnadoedd ar-lein
Nid yw pecynwaith cartrefi a gyflenwir gan weithredwyr marchnadoedd ar-lein wedi’i eithrio rhag rhwymedigaethau asesu ailgylchadwyedd.
Darllenwch y canllawiau ynghylch ar bwy mae Cyfrifoldeb Estynedig Cynhyrchwyr (EPR) ar gyfer pecynwaith yn effeithio.
Cynwysyddion diodydd y mae’n rhaid i chi eu hasesu
Dim ond ar gyfer cynwysyddion diodydd cartrefi sydd wedi’u gwneud o wydr y mae’n rhaid talu ffioedd gwaredu, ac felly mae’n rhaid iddynt gydymffurfio â rhwymedigaethau asesu ailgylchadwyedd.
Pecynwaith meddygol
Mae pecynwaith meddygol yn cael ei ddiffinio o dan Gyfrifoldeb Estynedig Cynhyrchwyr ar gyfer pecynwaith fel pecynwaith uniongyrchol neu becynwaith allanol ar:
- gynnyrch meddyginiaethol
- cynnyrch meddyginiaethol milfeddygol
- dyfeisiau meddygol
Pecynwaith uniongyrchol yw’r cynhwysydd neu fath arall o becynwaith sy’n dod i gysylltiad uniongyrchol â’r cynnyrch meddyginiaethol.
Pecynwaith allanol yw unrhyw becynwaith y mae pecynwaith uniongyrchol y cynnyrch meddyginiaethol yn cael ei roi ynddo.
Os nad ydych yn siŵr a yw cynnyrch yn feddygol ai peidio, holwch yr Asiantaeth Rheoleiddio Meddyginiaethau a Chynhyrchion Gofal Iechyd (MHRA). Maen nhw’n cyhoeddi canllawiau sy’n egluro sut mae dweud a yw eich cynnyrch yn feddyginiaeth.
Rhaid rhoi gwybod am becynwaith meddygol o dan godau gwahanol:
- COCH - meddygol
- OREN - meddygol
- GWYRDD - meddygol
Bydd ffioedd ar gyfer pecynwaith meddygol sy’n cael eu hasesu fel GWYRDD - Meddygol neu OREN - Meddygol yn cael eu haddasu yn unol â’r sgoriau RAM hyn.
Rhaid cofnodi pecynwaith meddygol yr aseswyd ei fod yn GOCH fel COCH-Meddygol oni bai nad yw’n bosibl defnyddio pecynwaith y gellir ei ailgylchu fwy oherwydd rheolau a chyfyngiadau cyfreithiol - y cyfeirir ato fel COCH drwy Rinwedd Gofynion Rheoliadol (RBVORR).
Os yw eich cynnyrch yn RBVORR, dylech nodi ei fod yn OREN-Meddygol.
Rhaid i chi ddarparu tystiolaeth i gefnogi eich asesiad ailgylchadwyedd yn y ddau achos, os byddwch yn rhoi gwybod bod eich cynnyrch yn:
- OREN-Meddygol gan ei fod yn RBVORR
- COCH-Meddygol oherwydd nad yw RBVORR yn berthnasol
Dosbarthwyr
Dylai dosbarthwyr gynnal asesiadau ailgylchu ar becynwaith ar y pwynt cyflenwi. Er enghraifft, bocs neu rolyn heb ei lenwi o labeli wedi’u hargraffu. Os nad yw dosbarthwyr yn gallu darparu tystiolaeth, rhaid cofnodi’r pecynwaith fel COCH.
Sgoriau RAM COCH neu COCH-feddygol awtomatig
Rhaid i chi asesu holl becynwaith sydd dan rwymedigaeth. Os na allwch ddarparu tystiolaeth ar gyfer cydran neu uned pecynwaith cartrefi, bydd hyn yn goch yn awtomatig.
Os nad ydych yn gwybod beth yw cyfansoddiad deunyddiau’r pecynwaith neu’r cydrannau
Fel cynhyrchydd, mae’n rhaid i chi roi gwybod am ddata, gan gynnwys asesiadau ailgylchadwyedd, sydd mor gywir ag sy’n rhesymol bosibl.
Os nad ydych chi’n siŵr o gyfansoddiad deunyddiau eich pecynwaith neu gydrannau’r pecynwaith, eich cyfrifoldeb chi yw cael yr wybodaeth hon gan eich cyflenwyr.
Labelu ailgylchadwyedd
Nid yw’r RAM yn cynnwys canllawiau ar labelu ailgylchadwyedd. Nid oes rhwymedigaethau cyfreithiol mewn perthynas â labelu ailgylchadwyedd ar gyfer pecynwaith o dan Gyfrifoldeb Estynedig Cynhyrchwyr ar gyfer pecynwaith.
Asesu pecynwaith gyda 2 neu ragor o gydrannau pecynwaith
Pan fo pecynwaith cartrefi yn cynnwys 2 neu fwy o gydrannau unigol yn y becynwaith, dim ond os yw’n hawdd eu gwahanu â llaw y dylid cynnal asesiad RAM ar gyfer pob cydran ar wahân.
Dim ond os oes modd eu gwahanu drwy ddidoli mecanyddol, drwy ddefnyddio offer neu os yw un gydran yn gydran rhy fach, y dylid eu hasesu gyda’i gilydd.
Asesu labeli
Diffinnir labeli sy’n sownd fel labeli sy’n cael eu rhoi ar becynwaith gydag adlynion sy’n atal y label rhag cael ei dynnu’n hawdd gan y defnyddiwr. Mae hyn yn golygu y bydd y label yn aros yn sownd drwy gydol y broses ddidoli a dylid ei asesu ynghyd â’r gydran y mae’n sownd wrthi a’i asesu fel y prif ddeunydd yn ôl pwysau.
Eitemau y gellir eu hailddefnyddio a’u hail-lenwi
Dim ond y tro cyntaf y cyflenwir pecynwaith cartrefi, y gellir ei ailddefnyddio neu ei ail-lenwi, y mae’n rhaid i chi roi gwybod amdano.
Cyfraddau casglu
Dylech ddefnyddio canrannau’r cyfraddau casglu a nodir yn y RAM wrth gynnal eich asesiadau RAM. Ni ddylech gymryd canrannau cyfraddau casglu yn uniongyrchol o ddata WRAP.
Enghreifftiau o becynwaith Casgliad Cyfyngedig
Yr unig eitemau pecynwaith sy’n bodloni’r meini prawf Casgliad Cyfyngedig ar hyn o bryd yw:
- caeadau jariau gwydr – 74%
- papur wedi’i rwygo – 73%
- cartonau tetra a chartonau diod a bwyd hylifol – 66%
Cynlluniau dychwelyd ar gyfer defnyddwyr
Nid yw’n ofynnol i’r cynhyrchwyr sydd o dan rwymedigaeth fod yn aelodau o’r cynllun Label Ailgylchu ar y Pecyn (OPRL) na’u cynllun dychwelyd dewisol.
Mannau casglu – ardystio hygyrchedd
Rhaid ichi fod â thystiolaeth bod mannau casglu, megis man dychwelyd mewn siop neu mewn canolfan ailgylchu gwastraff cartref, ar gael i 75% o leiaf o boblogaeth neu aelwydydd y Deyrnas Unedig o fewn radiws o 5 milltir.
Gallwch ddangos tystiolaeth bod mannau casglu ar gael drwy ddilyn y camau hyn:
- Defnyddio meddalwedd mapio sy’n plotio mannau casglu dychweliadau ar fap o’r Deyrnas Unedig. Gallwch ddefnyddio offer data agored i ddod o hyd i’r wybodaeth yma neu ei chael o ddata lleoliadau y gallai’r darparwr dychweliadau ei rannu.
- Gall ‘clustogfa 5 milltir o radiws’ gael ei chynhyrchu o amgylch lleoliadau dychwelyd, ac mae modd uno unrhyw glustogfeydd sy’n gorgyffwrdd, i atal dyblygu neu gyfrif dwbl ar ffigurau poblogaeth.
- Troshaenu map o ddwysedd poblogaeth grid y Deyrnas Unedig, er enghraifft map sydd wedi’i seilio ar ddata cyfrifiad y Swyddfa Ystadegau Gwladol (SYG).
- Cyfrifo poblogaeth y grid o fewn y clustogfeydd 5 milltir unedig. O ran isafswm, dim ond gridiau sy’n dod yn gyfan gwbl o fewn y glustogfa a ddylai gael eu cynnwys. Ond, fe allech chi hefyd amcangyfrif cyfran yr ardaloedd grid rhannol sy’n gorwedd o fewn y glustogfa a’u hadio at y cyfanswm.
- Rhannu cyfanswm y boblogaeth sydd dan sylw â chyfanswm poblogaeth y Deyrnas Unedig er mwyn rhoi’r ganran sydd dan sylw i ddangos hygyrchedd.
Dychwelyd drwy’r post – ardystio hygyrchedd
Gallwch ddangos tystiolaeth bod gwasanaethau dychwelyd drwy’r post a ddarperir gan y Post Brenhinol neu negeswyr eraill yn cwmpasu o leiaf 75% o gyfeiriadau cartref y Deyrnas Unedig drwy ddarparu’r canlynol:
- esboniad byr o’r gwasanaeth
- dolen sy’n dangos sut y gall y cyhoedd gofrestru ar gyfer y gwasanaeth dychwelyd neu gael mynediad ato
Dim cyfyngiadau brand
Rhaid ichi ddangos sut mae gweithredwr y cynllun dychwelyd wedi cyfleu nad oes dim cyfyngiadau brand ar gyfer defnyddio’u cynllun dychwelyd. Mae’r enghreifftiau o dystiolaeth y gallwch eu darparu yn cynnwys, ymysg pethau eraill:
- datganiad ysgrifenedig gan weithredwr y cynllun dychwelyd
- dolen i’w gwefan nhw
- lluniau o arwyddion yn y man gollwng
- dulliau cyfathrebu eraill
Dim angen prynu
Rhaid ichi ddangos sut mae gweithredwr y cynllun dychwelyd wedi cyfleu nad oes angen prynu er mwyn defnyddio’u cynllun dychwelyd. Mae’r enghreifftiau o dystiolaeth y gallwch eu darparu yn cynnwys, ymysg pethau eraill:
- datganiad ysgrifenedig gan weithredwr y cynllun dychwelyd
- dolen i ddeunydd perthnasol ar eu gwefan
- lluniau o arwyddion yn y man gollwng
Tystiolaeth o’r ailgylchu
Rhaid ichi sicrhau bod eich cynllun dychwelyd dewisol yn gallu rhoi tystiolaeth ichi fod y deunydd wedi’i anfon i’w ailgylchu ac nid i’w waredu. Argymhellir ailbroseswyr sydd ag achrediad PRN.
Gallwch ddangos y gallu i olrhain y deunyddiau drwy ddefnyddio tystiolaeth wedi’i chofnodi o’r cyrchfannau ym mhen draw’r farchnad ar gyfer y gwastraff pecynwaith sy’n cael ei gasglu drwy’r cynllun dychwelyd. Dylai’r dystiolaeth gynnwys, ymysg pethau eraill, wybodaeth am y canlynol:
- y darparwyr gwasanaeth achrededig a fydd yn didoli ac yn ailbrosesu’r deunydd gwastraff – gan gynnwys cyfeiriad at nodiadau trosglwyddo gwastraff a thystiolaeth ddogfennol arall sy’n dangos bod y deunydd wedi’i ailbrosesu
- y darparwyr gwasanaeth a fydd yn gwneud y gwaith gwaredu ar gyfer unrhyw ddeunydd halogedig a gasglwyd
- cynnyrch neu ddibenion terfynol y deunydd wedi’i ailbrosesu, megis gweithgynhyrchu pecynwaith addas ar gyfer bwyd, cynnyrch adeiladu wedi’i seilio ar gyfansoddion
Halogyddion cemegol
Mae’r RAM yn seiliedig ar safonau’r diwydiant ac ymgysylltu â’r gadwyn gwerth i ganfod halogyddion cemegol, fel sylweddau perfflworoalcyl a polyfflworoalcyl (PFAS), Wrea a Fformaldehyd, sy’n effeithio ar ddidoli, ailbrosesu a defnyddio deunydd wedi’i ailgylchu.
Mae’r RAM yn defnyddio’r ymadrodd ‘ychwanegwyd yn fwriadol’ i wahaniaethu rhwng
- cynnyrch a wnaed gyda’r halogyddion cemegol rhestredig
- pecynwaith sydd wedi cael ei brosesu gan ddefnyddio’r deunyddiau hyn ond nad oedd bwriad i gynnwys yr halogyddion hyn, er enghraifft pecynwaith plastig wedi’i ailgylchu
Nid yw cymhorthion prosesu sy’n cynnwys PFAS a ddefnyddir yn ystod y broses o weithgynhyrchu pecynwaith ond nad oedd bwriadu iddynt fod yn y cynnyrch terfynol, yn cael eu hystyried fel rhai a ychwanegwyd yn fwriadol.
Asesu meini prawf maint wrth ddidoli (gan gynnwys gwasgu)
Rhaid i gynnyrch a wneir o’r deunyddiau canlynol fesur 40mm neu fwy mewn o leiaf 2 ddimensiwn er mwyn eu hasesu’n ddeunyddiau GWYRDD yn y cam didoli:
- papur a chardfwrdd
- deunyddiau cyfansawdd ffeibr (FBC)
- plastigau caled
Rhaid i’ch asesiad fod yn seiliedig ar y cyflwr y gellir disgwyl yn rhesymol i’r eitem pecynwaith gyrraedd y system ailgylchu ac ni all ystyried ymddygiad defnyddwyr. Er enghraifft, os bydd defnyddiwr yn gwasgu cynnyrch wrth ei waredu, sy’n gallu newid ei ddimensiynau.
Papur a chardfwrdd
Papur â haen silicon
Mae labeli heb leinin a labeli 2-haen (tynnu’n ôl a darllen) yn defnyddio silicon. Byddai unrhyw bapur â haen silicon yn cael sgôr RAM COCH oni bai fod cynllun dychwelyd sy’n bodloni gofynion y protocol dychwelyd RAM yn cael ei ddefnyddio.
Plastig (Deunyddiau Hyblyg)
Labeli
Mae’r cyfeiriad at blastigau hyblyg sy’n cynnwys papur yn y canllawiau RAM yn cynnwys labeli papur sy’n sownd.
Mae’r cyfyngiadau o ran adlynion sy’n pennu a yw plastig hyblyg yn cael ei ddosbarthu fel un OREN o dan y canllawiau cymhwyso, er enghraifft 3% ar gyfer polyethylen (PE) a 5% o bolypropylen (PP), yn cyd-fynd â chanllawiau CEFLEX.
Ffilmiau sy’n gaead
Mae’n hawdd mynd ati â llaw i wahanu ffilmiau sy’n gaead (wedi’u weldio a heb eu weldio) ar hambyrddau/blychau, a dylid eu hasesu ar wahân fel plastig hyblyg.
Plastig (Caled)
Casglu
Mae’r enghreifftiau o boteli, tybiau a hambyrddau plastig caled wedi’u darparu yn y RAM i ddangos sut mae’r rheolau’n berthnasol i fathau cyffredin o becynwaith. Dylech ddosbarthu pecynwaith plastig caled yn ôl y fformat pecynwaith y mae’n ei gynrychioli agosaf. Gallai hyn gynnwys pecynwaith fel capiau a chaeadau fformat mawr, wedi’u gwneud o fath o bolymer plastig a dderbynnir fel arfer mewn casgliadau ar y stryd fel PET, PP a HDPE.
Cydrannau sy’n sownd
Mae cydrannau plastig caled sy’n sownd i uned pecynwaith, os nad yw’n hawdd eu gwahanu â llaw, yn cyfrif fel rhan o gynnwys polymer ar gyfer deunydd, ac felly byddent yn cael eu hasesu gyda’i gilydd fel rhan o’r brif uned pecynwaith.
Dylai cydrannau sy’n sownd ac wedi’u gwneud o ddeunyddiau eraill y gellir eu gwahanu â llaw, gael eu hasesu ar wahân. Er enghraifft, llewys cardfwrdd neu FBC gyda stribed rhwygo o amgylch pot wedi’i lapio, neu bad socian sy’n sownd wrth hambwrdd plastig.
Didreiddedd
Mae plastig gwyn yn cael ei ystyried yn ddidraidd. Mae’r canllawiau hyn ar ddidreiddedd yn berthnasol i bob plastig caled, gan gynnwys capiau.
Gwydr
Ysgythru ag asid
Nid yw ysgythru ag asid a rhoi haen ar becynwaith gwydr yn newid y gwydr na’i allu i gael ei ddidoli ac felly nid yw’n cael ei ystyried yn rhan o asesiad ailgylchadwyedd.
Arall
Mae deunydd y gellir ei gompostio, megis ffilm ac amlenni y gellir eu compostio, yn dod o dan y categori ‘Arall’.
Profi
Dylai cyflenwyr ddilyn safonau rhyngwladol ar gyfer profi (fel DIN EN 1427:2015) neu ddefnyddio safonau y cytunwyd arnynt gan y diwydiant, fel Dull Prawf Ailgylchadwyedd CEPI f.2 gyda 4Evergreen.
Rhaid cwblhau canlyniadau’r prawf ar gyfer pob cydran sy’n cael ei hasesu o dan y RAM.
Os bydd canlyniadau profion yn dangos bod modd prosesu pecynwaith penodol sy’n cael ei ddosbarthu fel COCH o fewn y seilwaith ailgylchu presennol, gallwch gyflwyno’r canlyniadau hyn i Bwyllgor Cynghori Technegol RAM fel tystiolaeth i newid allbwn RAM.
Byddai unrhyw newid i sgôr yn dibynnu ar y pecynwaith yn bodloni’r holl feini prawf eraill ar gyfer sgôr OREN neu WYRDD.
Cadw cofnodion
Mae’n ofynnol i chi gadw cofnodion o asesiadau RAM am saith mlynedd.
Monitro a gorfodi cydymffurfedd
Bydd y rheoleiddwyr amgylcheddol yn monitro cynhyrchwyr i weld a ydynt yn cydymffurfio â rhwymedigaethau asesu ailgylchadwyedd. Mae hyn yn cynnwys cynnal archwiliadau ar y safle ac oddi ar y safle a chymryd camau gorfodi yn unol â’u polisïau gorfodi a sancsiynau perthnasol.
Y Pwyllgor Cyngor Technegol
Mae PackUK wedi sefydlu Pwyllgor Cynghori Technegol RAM a fydd yn llywio’r broses ailadrodd RAM yn barhaus ac yn flynyddol.
Mae Pwyllgor Cynghori Technegol RAM yn rhoi cyngor technegol ar gynaliadwyedd amgylcheddol pecynwaith ac yn cefnogi PackUK i ailadrodd prosesau RAM. Hefyd, bydd Pwyllgor Cynghori Technegol RAM yn asesu ymholiadau a materion technegol dethol sy’n ymwneud â deunyddiau pecynwaith ac yn rhoi gwybod i PackUK am ganlyniad eu hasesiad technegol.
Updates to this page
-
Added examples of how producers can evidence consumer takeback schemes
-
First published.