Policy paper

Terrorism (Protection of Premises) Bill: Standard duty requirements factsheet (Welsh)

Updated 3 April 2025

Mae’r daflen ffeithiau hon yn esbonio’r gofynion ar gyfer personau sy’n gyfrifol am safleoedd dyletswydd safonol o dan y Bil Terfysgaeth (Diogelu Mangre). Gellir dod o hyd i ragor o wybodaeth am ba safle sy’n ddarostyngedig i ofynion dyletswydd safonol yn y daflen ffeithiau  cwmpas (mangre). Cyfeirir at safleoedd dyletswydd safonol hefyd fel yr ‘haen safonol’.

Nod y gofynion yw sicrhau bod y rhai sy’n gyfrifol am safleoedd dyletswydd safonol yn fwy parod i ymateb i ymosodiad terfysgol fel y gall pobl sy’n gweithio ar y safle gymryd camau a allai achub bywydau a lleihau niwed. Y gofynion haen safonol yw:

1. Hysbysiad

Bydd gofyn i’r person cyfrifol am safleoedd dyletswydd safonol hysbysu Awdurdod y Diwydiant Diogelwch (SIA) pan fyddant yn dod yn gyfrifol am y fangre honno. Rhaid iddynt hefyd hysbysu’r SIA pan fyddant yn peidio â bod yn gyfrifol.

Bydd y rheoliadau’n nodi’r cyfnod amser gofynnol ar gyfer hysbysu’r SIA, a pha wybodaeth y mae’n rhaid ei darparu am y person cyfrifol a’r safle.

2. Gweithdrefnau diogelu’r cyhoedd

Bydd yn ofynnol i’r person cyfrifol ar gyfer safleoedd dyletswydd safonol sicrhau, cyn belled ag y bo’n rhesymol ymarferol, fod gweithdrefnau diogelu cyhoeddus priodol ar waith yn y fangre.

Mae gweithdrefnau diogelu’r cyhoedd yn weithdrefnau o fath a nodir yn y bil y gellir disgwyl iddynt leihau’r risg o niwed corfforol i unigolion os bydd gweithred derfysgol yn digwydd yn y fangre neu yn y cyffiniau. Maent yn weithdrefnau i’w dilyn gan bobl sy’n gweithio yn y fangre lle maent yn amau bod gweithred derfysgol yn digwydd, neu ar fin digwydd, yn y safle neu yn y cyffiniau.

Y pedwar math o weithdrefnau y mae’n rhaid eu rhoi ar waith, fel y bo’n briodol ac sy’n rhesymol ymarferol, yw:

• Gwacáu: Y broses o gael pobl allan o’r safle yn ddiogel

• Mewnfudiad: Y broses o ddod â phobl yn ddiogel i mewn i’r fangre neu i rannau diogel.

• Cloi: Y broses o sicrhau’r safle i sicrhau bod mynediad unrhyw ymosodwr yn cael ei gyfyngu neu ei atal e.e. drysau cloi, cau caeadau neu ddefnyddio rhwystrau.

• Cyfathrebiad: Y broses o rybuddio pobl ar y safle i’w symud i ffwrdd o unrhyw berygl.

Wrth ystyried y gweithdrefnau sydd ar waith, bydd angen i’r person cyfrifol ystyried yr hyn sy’n briodol ac yn rhesymol ymarferol ar gyfer ei safle. Bydd hyn yn golygu ystyried natur y safle a’r adnoddau sydd ar gael. Nid yw’r bil yn gofyn am newidiadau corfforol na phrynu offer ar safleoedd dyletswydd safonol.

Mae’r gofyniad wedi’i ddylunio gyda’r bwriad o fod yn syml i’r person cyfrifol ei ddilyn a bydd y llywodraeth yn darparu canllawiau i gefnogi’r gwaith o ystyried gweithdrefnau amddiffyn y cyhoedd sy’n rhesymol ymarferol.

Fel rhan o sicrhau bod gweithdrefnau diogelu’r cyhoedd ar waith, rhaid i bobl sy’n gweithio yn y safle fod yn ymwybodol o’r gweithdrefnau fel y gallant fod yn barod i’w rhoi ar waith. Er enghraifft, ni fyddai’n ddigonol cael gweithdrefn gwacáu ar waith pe na bai unrhyw un sy’n gweithio ar y safle yn deall sut i’w ddilyn.

2.1 Mathau o weithredoedd terfysgol

Er mwyn datblygu gweithdrefnau amddiffyn y cyhoedd yn effeithiol, bydd angen i’r person cyfrifol ar gyfer safleoedd dyletswydd safonol ystyried y gwahanol fathau o ymosodiad terfysgol a allai ddigwydd yn eu lleoliad a sut mae’r gweithdrefnau sydd ar waith yn lleihau’r risg o niwed a achosir gan ymosodiadau o’r fath.

Bydd y llywodraeth yn darparu canllawiau cynhwysfawr i ddeall mathau perthnasol o fethodolegau ymosodiad terfysgol.

2.2 Yn rhesymol ymarferol

Mae hynny’n rhesymol ymarferol yn gysyniad a geir mewn cyfundrefnau eraill, megis Diogelwch Tân ac Iechyd a Diogelwch. Wrth benderfynu beth sy’n rhesymol ymarferol, bydd angen i’r person cyfrifol ystyried ei amgylchiadau penodol, gan gynnwys natur y safle a’r adnoddau sydd ar gael iddynt.

Efallai na fydd y gweithdrefnau penodol a roddir ar waith mewn un lleoliad yn briodol ac yn rhesymol ymarferol mewn un arall. Er enghraifft, bydd y gweithdrefnau yn amrywio mewn siop a all ddisgwyl yn rhesymol i gael dim mwy na 200 o bobl ar y safle ar unrhyw un adeg o fwyty sy’n gallu eistedd 400 o bobl. Dylid teilwra gweithdrefnau ar gyfer amgylchiadau penodol y safle. Er enghraifft:

Gall siop 200 o bobl asesu ei bod yn briodol ac yn rhesymol ymarferol rhoi’r gweithdrefnau diogelu cyhoeddus canlynol ar waith:

• Gwagio - bydd un llwybr drwy’r brif fynedfa sy’n arwain i’r maes parcio ym mlaen y siop ac un arall drwy’r drws cefn sy’n arwain i mewn i ardal allanol.
• Invacuation - dewch ag unigolion i mewn i brif lawr y siop ac i’r ystafell storio gefn, sydd â ffenestri diogel a chlo modern sy’n cael ei wirio’n rheolaidd.
• Cyfnod clo - ni fyddai angen proses soffistigedig. O’r herwydd, mae’n ddigon i berson enwebedig ddefnyddio’r clo ar y drws ffrynt pe bai ymosodiad yn digwydd y tu allan.
• Cyfathrebu - cyfarfod drwy nodi’r gweithdrefnau uchod mewn crynodeb un dudalen a chylchredeg gydag unigolion perthnasol sy’n gweithio yn y siop.
• Gweithgareddau ategol - rhoddir poster sy’n crynhoi’r gweithdrefnau mewn ardal staff breifat o’r siop ac mae llinell dir yn bresennol.

• Mae’r gweithdrefnau yn cael eu hadolygu’n flynyddol.

• Gall bwyty 400 o seddi asesu ei bod yn briodol ac yn rhesymol ymarferol rhoi’r gweithdrefnau canlynol ar waith:
• Gwagio - Bydd un llwybr trwy’r brif fynedfa sy’n arwain at balmant cyhoeddus ac un arall trwy ddrws ochr sy’n arwain i mewn i glust.
• Invacuation - dod ag unigolion i mewn i’r prif ardal bwyty ac, os oes angen, i amrywiaeth o feysydd staff.
• Cyfnod clo - unigolion enwebedig yn gwybod pryd (h.v. pan fydd eu rheolwr sifft yn eu cyfarwyddo) a sut i gloi drysau a barricade yn gyflym, cau caeadau ffenestri a diffodd goleuadau.

• Cyfathrebiad - bodlonir drwy sicrhau bod staff yn gwybod pwy fydd yn rhoi gweithdrefnau ar waith (rheolwr shifft) ac yn cynllunio suti gyfathrebu gyda cwsmeriaid fyddai’n bresennol yn y bwyty, pe bai ymosodiad yn digwydd.

• Cefnogi gweithgaredd - darperir briff ymwybyddiaeth fer i aelodau newydd o staff ar weithdrefnau’r bwyty yn ystod y cyfnod sefydlu (ochr yn ochr â mewnbynnau iechyd a diogelwch tân).
• Mae’r gweithdrefnau yn cael eu hadolygu’n flynyddol.

2.3 Gweithdrefnau effeithiol

Bydd angen cyfleu’r gweithdrefnau yn effeithiol i bawb sydd eu hangen i ddarparu ymateb effeithiol i ddigwyddiad a amheuir. Gall hyn gynnwys gweithwyr, gwirfoddolwyr a chontractwyr yn ogystal â’r rhai sy’n llogi eiddo. Bydd y ffordd y caiff pobl wybod am weithdrefnau diogelu’r cyhoedd yn dibynnu ar amgylchiadau penodol y safle (gan gynnwys natur eu defnydd a’r mathau o bobl sy’n gweithio yno) ac adnoddau’r person cyfrifol. Er enghraifft, efallai y bydd y person cyfrifol yn ei gwneud yn ofynnol i weithwyr perthnasol fynychu rhaglen hyfforddiant.