Canllawiau

Gwybodaeth gyffredinol am wiriadau cydymffurfio i fusnesau mawr a chymhleth

Diweddarwyd 11 March 2022

Mae’r daflen wybodaeth hon yn sôn am wiriadau cydymffurfio i fusnesau mawr a chymhleth. Mae’n rhan o gyfres o daflenni gwybodaeth ynghylch gwiriadau cydymffurfio. I weld y rhestr lawn, ewch i www.gov.uk/guidance/arweiniad-a-thaflenni-gwybodaeth-cthem ac edrych o dan y pennawd ‘Gwiriadau cydymffurfio’.

Sut yr ydym yn gweithio gyda busnesau mawr a chymhleth

Yr adran Busnesau Mawr yn CThEM sy’n gofalu am faterion treth y busnesau mwyaf eu maint a mwyaf cymhleth. Caiff Rheolwr Cydymffurfiad Cwsmeriaid ei neilltuo i bob busnes, a hynny oherwydd eu maint neu gymhlethdod eu materion treth. Mae’r Rheolwr Cydymffurfiad Cwsmeriaid yn rheoli gweithgarwch cydymffurfio CThEM, a’r berthynas rhwng y busnes a CThEM o ran yr holl drethi a thollau. Mae ein Rheolwyr Cydymffurfiad Cwsmeriaid yn gweithio gyda’r busnesau mawr hyn i nodi, gwirio a rheoli’r risg treth.

Ein nod yw meithrin perthynas agored ac ymddiriedus gyda’r busnesau hyn. Er mwyn gwneud hyn, byddwn:

• yn agored ac yn dryloyw wrth ymwneud â chi
• yn disgwyl i chi gydweithio’n agored ac yn dryloyw â ni
• yn gweithio gyda chi i archwilio risgiau treth yr ydym ni, neu yr ydych chi, yn eu nodi
• yn trafod y risgiau hynny â chi yn y lle cyntaf, cyn ystyried defnyddio pwerau ffurfiol

Fodd bynnag, efallai y bydd angen i ni ddefnyddio ein pwerau ffurfiol neu anfon hysbysiad o asesiad o dan amgylchiadau penodol. Er enghraifft:

• os ydych yn ffafrio dull ffurfiol
• pan fo terfyn amser ar gyfer cynnal asesiad yn agosáu
• os nad ydym wedi llwyddo i ddatrys problem, a bod angen i ni wneud cais ffurfiol am wybodaeth gennych
• os yw’r mater yn debygol o gael ei gyflwyno gerbron tribiwnlys apelio annibynnol ar gyfer penderfyniad

Beth yw gwiriadau cydymffurfio?

Rydym yn gwirio Ffurflenni Treth neu ddogfennau eraill er mwyn sicrhau bod ein cwsmeriaid yn talu’r swm cywir o dreth ar yr adeg gywir, a’u bod yn cael y lwfansau a’r rhyddhadau treth cywir. ‘Gwiriadau cydymffurfio’ yw’r enw a roddwn ar y gwiriadau hyn.

Os byddwn yn dechrau gwiriad, byddwn yn rhoi gwybod i chi beth rydym yn ei wirio. Byddwn yn gofyn i chi roi unrhyw wybodaeth neu ddogfennau y gallai fod eu hangen arnom. Os nad ydych yn sicr pam rydym yn gofyn am rywbeth, rhowch wybod i ni a byddwn yn egluro pam y mae ei angen arnom.

Rhowch wybod i ni os na allwch wneud yr hyn a ofynnwn, neu os ydych yn meddwl bod rhywbeth rydym wedi gofyn amdano’n afresymol neu’n amherthnasol i’r gwiriad. Byddwn yn ystyried eich rhesymau’n ofalus, ac os ydym yn dal i feddwl bod ei angen arnom, byddwn yn egluro pam.

Y manteision o’n helpu gyda gwiriad

Os byddwch yn ein helpu gyda’r gwiriad cydymffurfio, gallwn:

• ei gwblhau yn gyflym a lleihau unrhyw anghyfleustra i chi
• gostwng swm unrhyw gosb a godwn arnoch os byddwn yn canfod bod rhywbeth o’i le

Os byddwn yn canfod bod rhywbeth o’i le, byddwn yn gweithio gyda chi i’w unioni ac yn rhoi gwybod i chi a oes angen i chi dalu:

• treth ychwanegol a llog am dalu’n hwyr
• cosbau

Os ydym yn ystyried codi cosb arnoch, byddwn yn ystyried faint o gymorth rydych wedi’i roi i ni yn ystod y gwiriad. Rydym yn cyfeirio at y cymorth hwn fel ‘ansawdd y datgeliad’, neu fel ‘dweud, helpu a rhoi’.

Rydym yn mesur ansawdd y datgeliad drwy ystyried:

• faint yr ydych yn ei ddweud wrthym am yr hyn sydd o’i le
• faint yr ydych yn ein helpu i fynd at wraidd yr hyn sydd o’i le
• faint o fynediad rydych yn ei roi i ni at yr wybodaeth neu’r dogfennau sydd eu hangen arnom i gwblhau’r gwiriad

Os oes ffyrdd y gallwch ein helpu gyda’r gwiriad, ond eich bod yn penderfynu peidio â gwneud hynny, bydd hyn yn effeithio ar ein barn am ansawdd y datgeliad. Er enghraifft, os byddwn yn gofyn:

• am gael ymweld â’ch safle busnes i archwilio’ch cofnodion busnes, eich asedion neu’ch adeiladau, neu i gynnal prisiad, ond nad ydych yn caniatáu i ni wneud hynny
• am wybodaeth neu ddogfennau, ond nad ydych yn rhoi popeth i ni yr ydym wedi gofyn amdano

Defnyddio deunydd cod agored yn ystod gwiriad cydymffurfio

Gallwn arsylwi ar ddata’r rhyngrwyd, sydd ar gael i bawb, yn ogystal â monitro, cofnodi a chadw’r data hynny. Gelwir hwn yn ddeunydd ‘cod agored’, ac mae’n cynnwys adroddiadau newyddion, gwefannau’r rhyngrwyd, cofnodion Tŷ’r Cwmnïau a’r Gofrestrfa Tir, blogiau a safleoedd rhwydweithio cymdeithasol lle nad oes unrhyw osodiadau preifatrwydd wedi’u defnyddio.

Sut i gael y gostyngiad mwyaf posibl ar gyfer y gosb os oes rhywbeth o’i le

Os oes rhywbeth o’i le a’ch bod yn gwneud popeth o fewn eich gallu i’n cynorthwyo, byddwn yn gostwng y gosb gan y swm mwyaf posibl.

Os ydych yn gwybod neu’n amau bod rhywbeth o’i le, mae’n rhaid i chi wneud y canlynol:

• rhoi cymaint o fanylion i ni ag y gallwch amdano ar unwaith
• gweithio gyda ni i gyfrifo’r swm cywir o dreth

Os canfyddwn rywbeth sydd o’i le nad oeddech yn ymwybodol ohono, er mwyn cael y gostyngiad mwyaf posibl:

• mae’n rhaid i chi fod wedi ein helpu gymaint â phosibl hyd at y pwynt y gwnaethom ganfod bod rhywbeth o’i le
• mae’n rhaid i chi ddweud wrth y swyddog sy’n delio â’r gwiriad bopeth amdano ar unwaith, gan adael iddo weld unrhyw gofnodion y mae’n gofyn amdanynt a’i helpu i gyfrifo’r swm cywir o dreth

I gyfrifo ansawdd y datgeliad, rydym hefyd yn ystyried faint o amser yr ydych wedi’i gymryd i roi gwybod i ni am unrhyw beth sydd o’i le. Os ydych wedi cymryd cryn amser, er enghraifft 3 blynedd neu fwy, rydym fel arfer yn cyfyngu uchafswm y gostyngiad a roddwn ar gyfer ansawdd y datgeliad i 10 pwynt canrannol uwchben isafswm ystod y gosb. Mae hyn yn golygu na fyddwch yn cael budd o’r ganran gosb isaf sydd fel arfer ar gael.

I gael rhagor o wybodaeth am gosbau, ewch i www.gov.uk/guidance/arweiniad-a-thaflenni-gwybodaeth-cthem ac edrych o dan y pennawd ‘Gwiriadau cydymffurfio’. Gallwch hefyd fynd i www.gov.uk a chwilio am ‘HMRC compliance checks factsheets’ a dewis ‘Penalties’.

Os ydych wedi gwneud rhywbeth o’i le yn fwriadol

Gallwn gynnal ymchwiliad troseddol gyda’r bwriad o erlyn os ydych wedi gwneud rhywbeth o’i le yn fwriadol, er enghraifft:

• os ydych wedi rhoi gwybodaeth i ni gan wybod ei bod yn anwir, boed ar lafar neu mewn dogfen
• os ydych wedi cam-gyfleu’n anonest faint o dreth sydd arnoch, neu hawlio taliadau nad oes gennych hawl iddynt

Rheoli diffygdalwyr difrifol

Os cawsoch eich materion treth yn anghywir yn fwriadol, a’n bod yn canfod hyn yn ystod y gwiriad, efallai y byddwn yn monitro’ch materion treth yn fanylach. Mae gennym raglen fonitro fanylach o’r enw ‘rheoli diffygdalwyr difrifol’. I gael rhagor o wybodaeth, darllenwch daflen wybodaeth CC/FS14, ‘Rheoli diffygdalwyr difrifol’. Ewch i www.gov.uk a chwilio am ‘CC/FS14’.

Cyhoeddi manylion diffygdalwyr bwriadol

Efallai y byddwn yn cyhoeddi’ch manylion os ydych wedi cael eich materion treth yn anghywir yn fwriadol, ond ni fyddwn yn gwneud hyn os ydym wedi rhoi’r gostyngiad mwyaf posibl i chi ar gyfer y gosb. I gael rhagor o wybodaeth, darllenwch daflen wybodaeth CC/FS13, ‘Cyhoeddi manylion diffygdalwyr bwriadol’. Ewch i www.gov.uk a chwilio am ‘CC/FS13’.

Os ydych yn anghytuno

Os oes rhywbeth nad ydych yn cytuno ag ef, rhowch wybod i ni. Yn y rhan fwyaf o achosion sy’n ymwneud â Busnesau Mawr, dylech ddisgwyl i’r Rheolwr Cydymffurfiad Cwsmeriaid weithio gyda chi i ddatrys anghydfodau.

Os byddwn yn gwneud penderfyniad y gallwch apelio yn ei erbyn, byddwn yn ysgrifennu atoch ynghylch y penderfyniad ac yn rhoi gwybod i chi beth i’w wneud os ydych yn anghytuno. Fel arfer, bydd gennych 3 opsiwn. Cyn pen 30 diwrnod, gallwch wneud y canlynol:

• anfon gwybodaeth newydd at eich Rheolwr Cydymffurfiad Cwsmeriaid, a gofyn iddo’i hystyried
• cael eich achos wedi’i adolygu gan un o swyddogion CThEM na fu’n ymwneud â’r mater cyn hyn
• trefnu bod tribiwnlys annibynnol yn gwrando ar eich apêl ac yn penderfynu ynghylch y mater

Pa ddull bynnag a ddewiswch, gallwch hefyd ofyn i un o swyddogion arbenigol CThEM weithredu fel hwylusydd diduedd er mwyn helpu i ddatrys yr anghydfod. Rydym yn galw hyn yn ‘Ddull Amgen o Ddatrys Anghydfod’ (ADR).

Dim ond ar gyfer anghydfodau sy’n ymwneud â meysydd treth penodol y mae ADR ar gael. Bydd y swyddog sy’n delio â’r gwiriad yn rhoi gwybod i chi a yw ADR ar gael ar gyfer eich anghydfod. I gael rhagor o wybodaeth am apeliadau ac ADR, darllenwch y taflenni gwybodaeth canlynol:

• HMRC1, ‘Penderfyniadau Cyllid a Thollau EM: beth i’w wneud os anghytunwch’
• CC/FS21, ‘Dull Amgen o Ddatrys Anghydfod’

Ewch i www.gov.uk a chwilio am ‘HMRC1’ neu ‘CC/FS21’.

Eich prif hawliau ac ymrwymiadau

Mae gennych:

• yr hawl i gael eich cynrychioli — gallwch benodi unrhyw un i weithredu ar eich rhan
• dyletswydd i gymryd gofal rhesymol er mwyn sicrhau eich bod yn cael pethau’n iawn — os oes gennych ymgynghorydd, mae’n dal i fod yn rhaid i chi gymryd gofal rhesymol i sicrhau bod unrhyw Ffurflenni Treth, dogfennau neu fanylion y mae’n eu hanfon atom ar eich rhan yn gywir

Mae ‘Siarter CThEM’ yn egluro’r hyn y gallwch ei ddisgwyl gennym ni, a’r hyn a ddisgwyliwn gennych chi. I gael rhagor o wybodaeth, ewch i www.gov.uk/government/publications/hmrc-charter.cy.

Eich hawliau os byddwn yn ystyried cosbau

Byddwn yn rhoi gwybod i chi os oes rhywbeth o’i le a’n bod yn ystyried cosbau. I gael gwybod pa hawliau sydd gennych pan fyddwn yn ystyried cosbau, darllenwch daflen wybodaeth CC/FS9, ‘Y Ddeddf Hawliau Dynol a chosbau’.

Ewch i www.gov.uk a chwilio am ‘CC/FS9’.

Gwiriadau cydymffurfio y mae’r daflen wybodaeth hon yn ymwneud â nhw

Mae’r daflen wybodaeth hon yn ymwneud â gwiriadau cydymffurfio i unrhyw un o’r canlynol:

• Ardoll Agregau
• Ardoll Brentisiaethau (ar gyfer yr Ardoll Brentisiaethau, mae’r daflen wybodaeth hon yn ymwneud â Ffurflenni Treth ar gyfer blynyddoedd treth sy’n dechrau ar neu ar ôl 6 Ebrill 2017)
• Ardoll y Diwydiant Diodydd Ysgafn
• Ardoll Newid yn yr Hinsawdd
• Cynllun y Diwydiant Adeiladu
• Talu Wrth Ennill (TWE)
• TAW
• Toll Bingo
• Toll Cronfa Fetio
• Toll Cynhyrchion Tybaco
• Toll Fetio Gyffredinol
• Toll Hapchwarae
• Toll Hapchwarae o Bell
• Toll y Loteri
• Toll Olewau Hydrocarbon
• Toll Peiriannau Hapchwarae
• Toll Teithwyr Awyr
• Toll Trwydded Peiriannau Diddanu
• Tollau Ecséis (Daliadau a Symudiadau)
• Tollau Gwirodydd Alcoholaidd
• Treth Ailgyfeirio Elw
• Treth Cyflogres Banc
• Treth Dir y Tollau Stamp
• Treth Dirlenwi
• Treth Enillion Cyfalaf
• Treth Etifeddiant
• Treth Flynyddol ar Anheddau wedi’u Hamgáu
• Treth Gorfforaeth
• Treth Gwasanaethau Digidol (ar gyfer Treth Gwasanaethau Digidol, mae’r daflen wybodaeth hon yn ymwneud â Ffurflenni Treth ar gyfer cyfnodau sy’n dechrau ar neu ar ôl 1 Ebrill 2020)
• Treth Incwm
• Treth Premiwm Yswiriant
• Treth Refeniw Petroliwm
• Treth Tollau Stamp Wrth Gefn
• Yswiriant Gwladol Dosbarthiadau 1, 1A* a 4 (ar gyfer Yswiriant Gwladol Dosbarth 1A, mae’r daflen wybodaeth hon ond yn ymwneud â datganiadau P11D(b) ar gyfer y blynyddoedd treth a ddechreuodd ar neu ar ôl 6 Ebrill 2010)

Rhagor o wybodaeth

Ein hysbysiad preifatrwydd

Mae ein hysbysiad preifatrwydd yn nodi’r safonau y gallwch eu disgwyl gennym pan fyddwn yn gofyn am wybodaeth neu’n cadw gwybodaeth amdanoch. Ewch i www.gov.uk a chwilio am ‘HMRC Privacy Notice’.

Os nad ydych yn fodlon ar ein gwasanaeth

Rhowch wybod i’ch Rheolwr Cydymffurfiad Cwsmeriaid neu i’r swyddfa rydych wedi bod yn delio â hi. Byddant yn ceisio unioni pethau. Os ydych yn dal i fod yn anfodlon, byddant yn dweud wrthych sut i wneud cwyn ffurfiol.