Promosyon malzemesi

Rahim ağzı taraması: Tarama yaptırmayı düşünen kadınlara yönelik broşür (Turkish)

Güncelleme 1 Temmuz 2025

Applies to England

Rahim ağzı taramasına katılıp katılmamak size bağlıdır. Bu broşür, karar vermenize yardımcı olmayı amaçlamaktadır. Rahim ağzı taramasına eskiden “smear testi” adı veriliyordu. 

1. NHS neden rahim ağzı taraması sunuyor? 

Rahim ağzı taramasını, rahim ağzınızın sağlığını kontrol etmek ve rahim ağzı kanserini önlemeye yardımcı olmak için sunuyoruz. Taramada yüksek riskli insan papilloma virüsü (HPV) bulgusu aranır. Çünkü bu virüs, rahim ağzı kanserine yol açabilecek anormal değişikliklere neden olabilir. 

Değişimleri erken teşhis ve tedavi etmek, çoğu rahim ağzı kanseri vakasını önleyebilmektedir. Rahim ağzı kanseri çoğunlukla kadınları ve rahim ağzı olan 45 yaşın altındaki kişileri etkiler, ancak anormal değişiklikler her yaşta olabilir. 

Rahim ağzı taraması, Birleşik Krallık’ta her yıl binlerce hayat kurtarmaktadır. 

Düzenli rahim ağzı taraması yaptırmak önemlidir. Şu şartlar altında bile rahim ağzı kanseri riskiniz bulunmaktadır: 

• HPV aşısı yaptırmış olmak 

• Tek bir cinsel partnere sahip olmak 

• Penetrasyonlu seks yapmamış olmak 

• Uzun süredir aynı cinsel partnerle birlikte olmak veya uzun yıllardır cinsel olarak aktif olmamak 

• Lezbiyen veya biseksüel olmak 

• Trans erkek veya rahim ağzı olan non-binary birey olmak 

• Rahim ağzınız alınmadan subtotal (kısmi) histerektomi geçirmiş olmak 

Eğer total histerektomi geçirdiyseniz, rahminiz veya rahim ağzınız yoktur. Bu da rahim ağzı taramasına ihtiyacınız olmadığı anlamına gelir. 

2. Rahim ağzı taramasına kimler davet edilir? 

Rutin olarak her 5 yılda bir 25 ila 64 yaş arasındaki kadınları bu taramaya davet ediyoruz. Çoğu rahim ağzı kanseri bu yaş aralığında gelişir. 

İletişim bilgileriniz bize aile hekiminiz tarafından verilmektedir. Lütfen aşağıdakiler de dahil olmak üzere bilgilerinizin doğru olduğundan emin olun: 

• Ad 

• Doğum tarihi 

• Adres 

• Cep telefonu 

• E-posta adresi 

Rahim ağzı taraması randevusu almaya ilişkin bilgileri davetinizde bulabilirsiniz. Davet edilir edilmez randevu alabilirsiniz. 

Rahim ağzı olan trans erkekler ve non-binary bireyler de rahim ağzı taraması için uygundur. Nasıl davet edileceğiniz, aile hekimliği hasta kayıtlarınızda cinsiyetinizin nasıl kaydedildiğine bağlı olacaktır: 

• Cinsiyetiniz kadın olarak belirtilmişse otomatik olarak davet alırsınız. 

• Bu şekilde kayıtlı değilseniz düzenli olarak davet almayı seçebilirsiniz. Bu yapmak için aile hekiminiz, cinsel sağlık kliniği veya trans bireylere yönelik sağlık kliniği gibi bir rahim ağzı taraması sağlayıcısıyla iletişime geçebilirsiniz. 

Emin değilseniz lütfen aile hekiminizle iletişime geçin. Trans ve non-binary bireylere yönelik tarama hakkında daha fazla bilgi edinin. 

3. Rahim ağzı kanseri ve HPV 

Rahim ağzı kanseri, rahim ağzının herhangi bir yerinde bulunan bir kanserdir. 

Rahim ağzı, vajinanızdan rahminize açılan bölgedir. Üreme sisteminin bir parçasıdır ve bazen rahim boynu olarak da adlandırılır.

Rahim ağzının konumunu gösteren diyagram 

Neredeyse tüm rahim ağzı kanserleri, insan papilloma virüsünün (HPV) yüksek riskli türlerinin sebep olduğu bir enfeksiyondan kaynaklanır. 

HPV, çok yaygın bir virüs grubunun adıdır. Çoğu HPV düşük risklidir ve herhangi bir sorun oluşturmaz. 

HPV kolay yayılan bir virüstür. Aşağıdakiler dahil olmak üzere her türlü cinsel temas yoluyla HPV kapabilirsiniz: 

• Genital bölgeyle cilt teması 

• Vajinal, anal veya oral seks 

• Seks oyuncaklarını paylaşmak 

Penetrasyonlu seks yapmamış olsanız bile HPV kapabilirsiniz. Çoğu insan yaşamları boyunca bir tür HPV kapar. Bu, utanç ya da mahcubiyet duyulacak bir şey değildir. 

Cinsel olarak aktif olmasanız veya yeni bir partneriniz olmasa bile HPV’yi yıllarca taşıyabilirsiniz. HPV her zaman semptomlara neden olmaz, bu nedenle HPV taşıyıp taşımadığınızı bilemeyebilirsiniz. 

Vücudunuz genellikle HPV’yi sisteminden atar, ancak yüksek riskli HPV vücudunuzda kalırsa, rahim ağzınızdaki hücrelerde değişikliklere neden olabilir. Bu değişiklikler tedavi edilmezse rahim ağzı kanserine dönüşebilir. 

Yüksek riskli bir HPV tipi taşımıyorsanız, rahim ağzı kanserine yakalanmanız çok olası değildir. Bu, daha önce rahim ağzınızda anormal hücre değişiklikleri olması durumunda da geçerlidir. 

4. Rahim ağzı taraması nasıl yapılır? 

Rahim ağzı taraması genellikle bir kadın hemşire veya hekim tarafından yapılır. Randevunuzu alırken bunu talep edebilirsiniz. Aile hekiminiz veya cinsel sağlık kliniğiniz, taramanızı kadın bir sağlık uzmanının yapmasını sağlayacaktır. 

Laboratuvarda test edilmek üzere yumuşak bir fırçayla rahim ağzınızdan hücre örneği alınır. Bunun ardından çoğu kişinin başka bir test yaptırmasına gerek yoktur. 

Numunenizde yüksek riskli HPV bulunursa, hücrelerde anormal değişiklikler olup olmadığı da kontrol edilir. Bu, rahim ağzı taraması sonuçlarının doğruluğunun artırılmasına yardımcı olur. 

Değişiklik bulgusuna rastlanırsa rahim ağzınızın daha yakından incelenmesi için kolposkopi adı verilen farklı bir teste ihtiyacınız olabilir. İhtiyacınız olursa bunu görüşmek üzere size bir randevu verilir. 

5. Randevunuz sırasında 

Hemşire veya hekim, taramanızın her aşamasında neler olacağını size açıklayacaktır: 

1. Belden aşağıdaki kıyafetlerinizi çıkarmanız için size gerekli mahremiyet sağlanacaktır. Uzun kazak, elbise veya etek gibi üzerinizde kalabilecek bir kıyafet giymek isteyebilirsiniz. 

2. Taramanız sırasında bel bölgenize koymanız için kağıt çarşaf veya havlu verilecektir. 

3. Genellikle bacaklarınız bükülü, ayaklarınız bitişik ve dizleriniz ayrı olacak şekilde sırt üstü yatmanız istenir. Yan yatmak gibi farklı bir pozisyonda olmayı da talep edebilirsiniz. Bazen test sırasında pozisyon değiştirmeniz gerekebilir. 

4. Hemşire veya hekim, spekulum adı verilen pürüzsüz, tüp şeklinde bir aleti vajinanıza nazikçe yerleştirecektir. Rahatsızlığı azaltmak için az miktarda kayganlaştırıcı kullanabilirler. Daha küçük bir spekulum talep edebilirsiniz. Ayrıca spekulumu ilk başta kendiniz takmayı da isteyebilirsiniz. 

5. Rahim ağzınızı görmek için spekulum açılır. Yumuşak bir fırça yardımıyla rahim ağzınızdan küçük bir hücre örneği alınır. Biraz rahatsızlık hissedebilirsiniz. Rahatlamanıza yardımcı olması için nefes egzersizleri yapmayı deneyebilirsiniz. 

6. Spekulum kapatıp çıkarılır ve hemşire ya da hekim giyinmeniz için sizi yalnız bırakır. Kayganlaştırıcıyı silmeniz için size kağıt mendil verilebilir. 

Rahim ağzı tarama testi 5 dakikadan az sürer. Randevunun tamamı yaklaşık 10 dakika sürer. 

Hemşire veya hekim size destek olmak üzere eğitim almış olacaktır. Arkadaşınız, akrabanız, partneriniz veya destek görevlisi gibi birini de yanınızda getirebilirsiniz. Bu kişi randevunuz sırasında sizinle birlikte odada olabilir. 

Taramadan önce mesanenizi boşaltmanız gerekiyorsa hemşireye veya hekime bildirin. Daha rahat hissetmenize yardımcı olması için ayarlamalar yapılmasını isteyebilirsiniz ve herhangi bir ağrı hissederseniz bunu bildirmelisiniz. 

NHS.UK üzerinden rahim ağzı taraması videosunu izleyebilirsiniz. Bu video, vücudun içten görünümünün resimli bir taslağını gösterir ve test sırasında neler olduğunu açıklar. 

6. Pratik ipuçları ve destek 

Rahim ağzı taramanıza giderken desteğe ihtiyacınız olabilir. Bunun için makul düzenlemelere ihtiyacınız olması durumunda, bunu randevu alırken aile hekiminize veya cinsel sağlık kliniğinize bildirin. Örneğin: 

• Daha uzun veya çift randevu 

• Diğer dillerde veya formatlarda bilgi veya bir tercüman 

• Odada size eşlik edecek bir refakatçi (başka bir eğitimli personel) 

• Halihazırda iyi bir ilişkiye sahip olduğunuz, güvenilir bir hekim veya hemşire 

Şunları unutmayın: 

• Taramanızı adet döneminiz dışında yaptırın; buna kanamadan önceki veya sonraki 2 gün dahildir 

• Alışılmadık vajinal akıntı veya pelvik enfeksiyon tedavisi alıyorsanız bu tedavinin bitmesini bekleyin 

• Hamile olduğunuzu veya hamile olma ihtimaliniz bulunduğunu bildirin, bu durumda taramanızı ertelemeniz gerekir 

Çoğu kişi rahim ağzı taramasından önceki 2 gün boyunca vajinal ilaçlardan, kayganlaştırıcılardan ve kremlerden kaçınmalıdır. Ancak, taramanızın vajinal kuruluk nedeniyle daha zor geçebileceğini düşünüyorsanız taramanızdan önce size vajinal östrojen kremi veya fitil reçete edilebilir. 

Bazı bireyler rahim ağzı taraması konusunda endişe duyabilir. Bunun nedeni bir ruh sağlığı durumu, geçmişteki travmatik deneyimler, cinsel taciz veya aile içi şiddet olabilir. Rahim ağzı taramanızın kontrolü size aittir ve işlemi dilediğiniz zaman durdurabilirsiniz. GOV.UK üzerinden randevuya gitmekte zorlananlara yönelik rehberimizi okuyabilirsiniz. 

7. Rahim ağzı taraması sonuçları 

Hemşire veya hekim, sonuçlarınızı ne zaman alacağınızı size söyleyecektir. 3 olası sonuç bulunur: 

• HPV negatif 

• HPV pozitif, anormal hücre bulunmadı 

• HPV pozitif ve anormal hücre bulundu 

Bazen alınan numuneden sonuç alınamayabilir. Bu durumda sizi 3 ay sonra yeni bir rahim ağzı taramasına davet ederiz. Bu, bir sorun olduğu anlamına gelmez. 

7.1 HPV negatif 

Çoğu kişi (100 kişiden 87’si) bu sonucu alır. 

Bu, numunenizde yüksek riskli HPV’ye rastlanmadığı anlamına gelir. 

Rahim ağzı kanserine yakalanma riskiniz çok düşüktür. Rahim ağzınızda anormal hücre değişiklikleri olup olmadığını kontrol etmemize gerek olmaz. 

Genellikle sizi 5 yıl sonra tekrar taramaya davet ederiz. Bazı kişiler önceki test sonuçlarına bağlı olarak daha erken davet edilebilir. Sonuçlarınızı içeren mektupta daha ayrıntılı bir açıklama yer alacaktır. 

7.2 HPV pozitif, anormal hücre bulunmadı 

100 kişiden yaklaşık 9’unda bu sonuç alınır. 

Bu, numunenizde yüksek riskli HPV’ye rastlandığı, ancak anormal hücre değişikliği bulunmadığı anlamına gelir. 

Sizi 1 yıl sonra tekrar taramaya davet ederiz. Sık rastlandığı üzere, yüksek riskli HPV’nin vücudunuzdan atılıp atılmadığını kontrol edebilmemiz için normalden daha erken gelmeniz istenir. 

Hala yüksek riskli HPV taşıdığınız halde anormal hücre değişikliğine rastlanmadıysa sizi 1 yıl sonra tekrar taramaya davet ederiz. 2 yıl sonra hala yüksek riskli HPV taşıyorsanız rahim ağzınızı daha yakından incelemek üzere sizi kolposkopiye davet ederiz. 

7.3 HPV pozitif ve anormal hücre bulundu 

100 kişiden yaklaşık 4’ünde bu sonuç alınır. 

Bu, numunenizde yüksek riskli HPV’ye rastlandığı ve rahim ağzı hücrelerinde anormal değişiklikler bulunduğu anlamına gelir. Sonuçlarınızı içeren mektupta daha ayrıntılı bir açıklama yer alacaktır. 

Bu durumda sizi kolposkopiye yönlendiririz. Bu işlem rahim ağzı taramasına benzer, ancak hastanede yapılır. Uzman bir hemşire veya hekim, büyüteçli bir mercek kullanarak rahim ağzınızı inceler. Bu merceğe kolposkop adı verilir ve vücudun içine girmez. Gerekirse küçük bir doku numunesi alınarak biyopsi yapılabilir. NHS.UK üzerinden kolposkopi hakkında daha fazla bilgi alabilirsiniz. 

Kolposkopi yaptıran çoğu kişide rahim ağzı kanseri bulunmaz.

Rahim ağzı taraması yaptıran her 100 kişiye ait sonuçlar 

Sonucunuz NHS tarafından ulusal bir veritabanına kaydedilir. Bu, düzenli tarama sonuçlarınızı karşılaştırabilmemizi sağlar. Numuneniz 10 yıl boyunca saklanır. 

8. Rahim ağzı taramasının olası riskleri 

Hiçbir tarama testi %100 güvenilir değildir. 

Rahim ağzı taramasında bunun nedeni şunlar olabilir: 

• HPV enfeksiyonu veya anormal hücreler bazen gözden kaçabilir (“yanlış negatif” sonuç) 

• Rahim ağzında anormallik olmasa da, küçük bir ihtimalle de olsa anormal hücrelere rastlandığı sonucu alınabilir (“yanlış pozitif” sonuç) 

• Küçük bir ihtimalle de olsa iki tarama testi arasında anormal hücreler gelişip kansere dönüşebilir 

Rahim ağzı taraması, üreme sisteminde rastlanan yumurtalık, rahim, vulva veya vajina kanseri gibi diğer kanserlerini kontrol etmek için kullanılmaz. Herhangi bir endişeniz olması durumunda hemen aile hekiminize başvurun. 

8.1 Kolposkopi yaptırmanın olası riskleri 

Çoğu kişiden kolposkopi istenmez ve anormal hücrelerin alınmasına gerek olmaz. Gerekmesi halinde hücrelerin alınması durumunda, küçük bir kanama ve enfeksiyon riski olabilir. Kolposkopiye ihtiyacınız olup olmadığına karar vermenize yardımcı olacak daha fazla bilgi size sunulacaktır. 

9. Rahim ağzı kanseri belirtileri 

Rahim ağzı kanserinin belirtileri arasında şunlar bulunur: 

• Size alışılmadık gelen vajinal kanama 

• Cinsel ilişki sırasında veya sonrasında, adet dönemleriniz arasında veya menopozdan sonra (adetleriniz 12 ay veya daha uzun süre boyunca durduğunda) kanama 

• Normalden daha yoğun adet görme 

• Vajinal akıntıda değişiklikler 

• Cinsel ilişki sırasında acı 

• Belinizde, kalça kemiklerinizin (pelvis) arasında veya karnınızın alt kısmında ağrı 

Bu belirtiler çok yaygındır ve birçok nedeni olabilir, ancak bir aile hekimi tarafından kontrol edilmeleri önemlidir. Eğer belirtilerin nedeni kanserse erken teşhis yapılması tedavinin etkinliğini artırabilir. 

Miyom veya endometriozis gibi başka bir rahatsızlığınız varsa, belirtilerinizde değişiklik, kötüleşme veya size anormal gelen bir durum olursa aile hekiminize başvurun. 

10. Rahim ağzı kanserine yakalanma olasılığı kimlerde daha yüksektir? 

Rahim ağzı kanseri çoğunlukla kadınları ve rahim ağzı olan 45 yaşın altındaki kişileri etkiler, ancak her yaşta olabilir. 

Aşağıdaki durumlarda rahim ağzı kanserine yakalanma olasılığınız daha yüksek olabilir: 

• 45 yaşın altında olmanız (rahim ağzı kanseri genç insanlarda daha yaygındır) 

• Bağışıklık sisteminizin zayıflamış olması (HIV veya AIDS gibi nedenlerle) 

• Çok sayıda doğum yapmış olmanız veya erken yaşta (17 yaşından önce) çocuk sahibi olmanız 

• Annenizin size hamileyken hormonal ilaç dietilstilbestrol almış olması 

• Geçmişte vajina, vulva, böbrek veya mesane kanseri geçirmiş olmanız 

• Sigara içiyor olmanız 

• 5 yıldan uzun süredir doğum kontrol hapı kullanıyor olmanız (bu, riskinizi yalnızca biraz artırır) 

Kondom kullanarak, sigarayı bırakarak ve dengeli beslenerek rahim ağzı kanserine yakalanma riskinizi azaltabilirsiniz. 

Ameliyatla rahminiz ve rahim ağzınız alındıysa rahim ağzı kanserine yakalanmanız mümkün değildir. 

11. Rahim ağzı kanseri ve HPV aşısı 

HPV aşısı, çoğu rahim ağzı kanserine neden olan HPV virüsüne karşı koruma sağlar. 

12 ila 13 yaş arası çocuklara ve HPV’ye karşı daha yüksek risk altında olan kişilere önerilir. Aşıya uygun olmanıza rağmen 12 veya 13 yaşındayken aşı olmadıysanız aile hekiminize başvurun. 

HPV aşısı olmuş olsanız bile rahim ağzı taraması yaptırmanız önemlidir. Bu aşı sizi tüm HPV türlerine karşı korumaz. Bu nedenle az da olsa rahim kanserine yakalanma olasılığınız bulunabilir. 

Rahim ağzı taraması ve HPV aşısı, rahim ağzı kanserine karşı en iyi korumayı sağlar. 

12. Klinik araştırmalar 

Size bir klinik araştırmaya katılmayı isteyip istemediğiniz sorulabilir. Bunlar tıbbi araştırma çalışmalarıdır. Katılmanız için tarafınıza sunulacak herhangi bir klinik araştırma, en iyi tarama testleri veya tedavi türleri hakkında bilgi toplayarak gelecekte size daha iyi hizmet sunabilmemizi sağlayacaktır. Klinik araştırmalara katılıp katılmamak size bağlıdır. 

13. Daha fazla bilgi ve destek 

Rahim ağzı kanseri taraması hakkında tavsiye almak için aile hekiminize veya cinsel sağlık kliniğinize başvurabilirsiniz. 

Bu bilgiler, farklı diller de dahil olmak üzere alternatif formatlarda sunulmaktadır. Bu broşürün kolay okunan sürümü de mevcuttur. 

Başka bir format talep etmek için 0300 311 22 33 numaralı telefonu arayabilir veya england.contactus@nhs.net adresine e-posta gönderebilirsiniz. 

Ayrıca: 

• Rahim ağzı kanseri taraması hakkında daha fazla bilgiye ulaşabilir 

• Randevuya gitmekte zorlananlara yönelik rehberimizi okuyabilir 

• Trans ve non-binary bireylere yönelik NHS tarama programları hakkında bilgi edinebilirsiniz 

Eve Appeal, bir jinekolojik kanser yardım kuruluşudur. Rahim ağzı taraması konusunda ücretsiz ve gizli tavsiyeler sunarlar. nurse@eveappeal.org.uk adresine e-posta gönderebilir veya 0808 802 0019 numaralı telefonu arayabilirsiniz. 

Taramaya katılmak istemezseniz ne yapmanız gerektiğini öğrenin.