Canllawiau

Adrodd ynghylch achosion difrifol o arbed treth neu osgoi treth

Dysgwch ynghylch y Cynllun Gwobrwyo Cryfach ar gyfer adrodd ynghylch achosion difrifol o arbed treth neu osgoi treth a sut i anfon adroddiad.

Mae’r Cynllun Gwobrwyo Cryfach ar gyfer unigolion sy’n adrodd ynghylch achosion difrifol o arbed treth neu osgoi treth. Os byddwch yn rhoi gwybodaeth i CThEF sy’n helpu i gasglu swm mawr o dreth sydd heb ei thalu, gallech gael gwobr ariannol.

Fel arfer, mae achosion o arbed treth neu osgoi treth ar y raddfa hon yn ymwneud â’r canlynol:

  • cwmnïau mawr

  • unigolion cyfoethog

  • cynlluniau alltraeth neu gynlluniau arbed treth

Pwy allai gael gwobr

Gallech gael gwobr os bydd yr wybodaeth y byddwch yn ei rhoi i CThEF yn arwain at gasglu o leiaf £1.5 miliwn mewn treth. Gallech gael rhwng 15% a 30% o’r dreth a gesglir (ac eithrio cosbau a llog).

Mae gwobrau yn cael eu rhoi yn ôl disgresiwn CThEF ac nid oes sicrwydd o wobr.

Rhesymau dros beidio â’ch gwobrwyo

Ni allwch gael gwobr os yw’r canlynol yn berthnasol: 

  • rydych yn was sifil (neu rydych wedi’ch contractio i weithio yn y llywodraeth), neu roeddech yn was sifil neu wedi’ch contractio, a chawsoch yr wybodaeth yn ystod eich cyflogaeth

  • chi yw’r trethdalwr sy’n ymwneud â’r achos o osgoi treth neu arbed treth, neu chi oedd wedi cynllunio a dechrau’r camau a wnaeth arwain at yr achos o arbed treth neu osgoi treth 

  • mae’r wybodaeth a rowch eisoes yn hysbys i CThEF neu gallai CThEF fod wedi nodi’r wybodaeth honno drwy brosesau arferol 

  • gallai’r wobr arwain, yn uniongyrchol neu’n anuniongyrchol, at ariannu gweithgareddau anghyfreithlon

  • mae’n ofynnol i chi ddatgelu’r wybodaeth, neu beidio â’i datgelu, yn unol â’r gyfraith 

  • rydych yn gweithredu ar ran rhywun arall

  • cawsoch yr wybodaeth gan rywun na fyddai’n gymwys ei hun i gael gwobr

  • rydych yn rhoi’r wybodaeth yn ddienw (bydd adroddiadau di-enw yn cael eu derbyn ond ni chaiff taliad ei wneud)

Hyd yn oed os na fyddwch yn gymwys i gael gwobr, dylech hysbysu CThEF am achosion o arbed treth neu osgoi treth o hyd.

Cyn i chi anfon adroddiad

Mae’n rhaid i chi beidio â gwneud y canlynol:

  • ceisio dod o hyd i ragor o wybodaeth am y gweithgaredd

  • rhoi gwybod i unrhyw un eich bod yn gwneud adroddiad 

  • annog unrhyw un i gyflawni trosedd er mwyn cael rhagor o wybodaeth

Anfon adroddiad

Os ydych o’r farn nad yw person neu fusnes yn talu digon o dreth yn fwriadol, gallwch hysbysu CThEF am hyn. Bydd unrhyw wybodaeth yr ydych yn ei rhoi yn breifat ac yn gyfrinachol a gallwch ei hadrodd yn ddienw.

Bydd yr adroddiad yn gofyn i chi gynnwys y canlynol:

  • pa fath o weithgaredd rydych yn adrodd yn ei gylch (dim mwy na 1,200 o gymeriadau)

  • sut rydych yn gwybod amdano

  • beth yw’ch perthynas â’r unigolyn neu’r busnes

  • ers pryd mae’r gweithgaredd hwn wedi bod yn digwydd

  • cyfanswm gwerth y gweithgaredd, neu amcangyfrif ohono

  • disgrifiad o unrhyw wybodaeth ategol sydd gennych neu sy’n hysbys i chi (dim mwy na 500 o gymeriadau)

Dylech roi gwybodaeth fanwl sy’n hawdd ei deall. Ni allwch ychwanegu atodiadau at y ffurflen, ond gallwch roi gwybod i CThEF os oes gennych wybodaeth ategol pan fyddwch yn gwneud eich adroddiad.

Ar ôl i chi anfon adroddiad

Cewch hysbysiad bod eich adroddiad wedi dod i law. Peidiwch â gwneud adroddiadau pellach am yr un gweithgaredd na cheisio cysylltu â CThEF i drafod yr adroddiad — ni allwn roi adborth.

Bydd CThEF yn cysylltu â chi:

  • os bydd angen rhagor o wybodaeth

  • os ydych yn gymwys i gael gwobr

Gall ymchwiliadau treth gymryd cryn dipyn o amser i’w cyflawni. Gall blynyddoedd fynd heibio rhwng anfon yr adroddiad a chael unrhyw wobr ariannol.

Updates to this page

Cyhoeddwyd ar 26 Tachwedd 2025

Argraffu'r dudalen hon