Εκδηλώσεις για την 189η επέτειο της Ναυμαχίας του Ναυαρίνου
20 Οκτωβρίου 2016 - Ομιλία του Βρετανού Πρέσβη
Σεβασμιώτατε, Κύριοι βουλευτές, Κυρία Αντιπεριφερειάρχη, Κύριε Δήμαρχε, Κύριε Αντιναύαρχε, Αγαπητοί Συνάδελφοι του διπλωματικού σώματος, Εκλεκτοί Προσκεκλημένοι, Κυρίες και Κύριοι –
Είναι μεγάλη χαρά για μένα που βρίσκομαι και πάλι εδώ στην Πύλο. Είναι από τους πιο αγαπημένους μου χώρους της Ελλάδας. Καθώς κατεβαίναμε χτες απ’ την Αθήνα, μόλις αντίκρυσα αυτούς εδώ τους λόφους, θυμήθηκα ότι η τοποθεσία της πόλης, η ομορφιά της Σφακτηρίας, η μαγική παρουσία των δυο κάστρων, τα πεντακάθαρα νερά του Ναυαρίνου του ίδιου – όλα αυτά είναι απαράμιλλα. Και σήμερα όλα είναι όμορφα και γαλήνια.
Σαν σήμερα, όμως, 189 χρόνια πριν, κάποιος που θα στεκόταν στους λόφους αυτούς θα είχε μια πολύ διαφορετική άποψη.
Στο φως του πρωινού θα έβλεπε 65 πολεμικά πλοία του Τουρκο-Αιγυπτιακού στόλου αγκυροβολημένα στον όρμο, συντεταγμένα με την μορφή ενός μισοφέγγαρου. Γύρω στις δυο η ώρα το μεσημέρι, θα έβλεπε την ναυαρχίδα του Ναυάρχου Κόντρινγκτον, την Ασία, να οδηγεί 11 βρετανικά πλοία, 7 γαλλικά και 8 ρωσσικά στον όρμο.
Οι Τούρκοι έστειλαν ένα μικρό σκάφος για να αποτρέψουν τον Κόντρινγκτον, αλλά αυτός απάντησε έξοχα, ως εξής:
Ήρθα για να δώσω διαταγές, και όχι για να πάρω.
Μέχρι τις δυο και τέταρτο, τρία βρετανικά πλοία είχαν ρίξει άγκυρα μέσα στο μισοφέγγαρο. Όλα φαινόταν ήρεμα. Αλλά η προσπάθεια, εκ μέρους του κυβερνήτη του Ντάρτμουθ, να διαπραγματευτεί ειρηνικά με τους αξιωματικούς δυο τουρκικών πυρπολικών απαντήθηκε με δολοφονικούς πυροβολισμούς. Μέχρι τις δυόμισυ, είχε ξεκινήσει μια γενική μάχη.
Λίγοι από εμάς σήμερα μπορούν να φανταστούν πώς έμοιαζε μια ναυμαχία του 19ου αιώνα. Ο εκκωφαντικός βρυχηθμός των κανονιών, ο καπνός, οι εκρήξεις, οι σκλήθρες που πετούσαν σε κάθε κατεύθυνση, οι πυρκαγιές, η βρόμα, η σύγχυση, τα ουρλιαχτά των τραυματισμένων. Ο γιος του Κόντρινγτον, ο Henry, πήρε μέρος στη ναυμαχία ως δόκιμος σημαιοφόρος και πληγώθηκε. Μας παραδίδει μια τρομακτική αναφορά:
«Κατεβαίνοντας την κλίμακα» γράφει, «βρέθηκα στο σκοτάδι και σε μια ατμόσφαιρα πού ήταν τόσο ζεστή, αλλά όχι τόσο καθαρή, όσο σε κάτι φούρνους. Επάνω στα μπαούλα είχαν βάλει τα τραπέζια της τραπεζαρίας του πληρώματος και πάνω τους κρεβάτια. Πάνω σε αυτά ξαπλώνονταν οι τραυματίες – κάποιοι ήταν τόσο βαριά τραυματισμένοι που δεν μπορούσαν πια να μιλήσουν, κι άλλοι που μούγκριζαν ή ούρλιαζαν…»
Η ναυμαχία έγινε περιβόητη εξαιτίας της ακραίας αιματηρής αγριότητάς της.
Αλλά έγινε γνωστή επίσης χάρη στην εκπληκτική αποφασιστικότητα και την ανώτερη δεξιότητα των τριων συμμαχικών στόλων.
Η ναυμαχία διήρκεσε τέσσαρες ώρες περίπου. Κατά το σούρουπο, η έκβαση ήταν προφανής. Ο βρετανικός, γαλλικός και ρωσσικός στόλος είχε χάσει 174 ναυτικούς, αλλά ούτε ένα συμμαχικό πλοίο δεν είχε καταστραφεί. Σημειώθηκε εκείνη την εποχή ότι «Η αρμονία με την οποία τα πλοία των συμμάχων συνεργάστηκαν ήταν απίστευτη…[σαν να] ανήκαν σε ένα μόνο έθνος». Αντίθετα, τουλάχιστον 60 πλοία των εχθρών είχαν εντελώς καταστραφεί, κι ίσως 6000 Τουρκο-Αιγύπτιοι ναυτικοί να έχασαν τη ζωή τους.
Στην Αγγλία πάντως, η νίκη προκάλεσε πολιτική διένεξη για κάποιο διάστημα. Αλλά πλέον, είμαστε περήφανοι για το Ναυαρίνο, είμαστε περήφανοι για αυτό που πραγματοποίησαν οι τρεις στόλοι, περήφανοι για το ότι συνέτριψαν τη θέληση των Οθωμανών να κρατήσουν την Ελλάδα, περήφανοι που απελευθέρωσαν το μεγάλο αυτό έθνος.
Εγώ πλησιάζω σήμερα το τέλος της τετραετούς μου θητείας ως Βρετανού Πρέσβη. Αυτά τα τέσσαρα χρόνια, το Βασιλικό Ναυτικό μας συνεργάστηκε στενά και αποδοτικά με το Πολεμικό Ναυτικό της Ελληνικής Δημοκρατίας. Είμαστε εταίροι μέσα στο ΝΑΤΟ. Έχουμε παρόμοια άποψη για τον επικίνδυνο κόσμο που κατοικούμε. Κάνουμε κοινά σχέδια και εκπαιδευόμαστε μαζί. Εδώ και σχεδόν 200 χρόνια, στεκόμαστε σχεδόν πάντα ενωμένοι. Μοιραζόμαστε τις ίδιες ναυτικές παραδόσεις. Μοιραζόμαστε και τους ισχυρούς δεσμούς αμοιβαίου σεβασμού.
Για την απελευθέρωση της Ελλάδας και το ιδανικό της λευτεριάς, 75 Βρετανοί ναυτικοί έχασαν τη ζωή τους στο Ναυαρίνο, δίπλα σε 40 Γάλλους και 59 Ρώσσους συμμάχους. Με συγκινεί πολύ που βρισκόμαστε όλοι μαζί εδώ σήμερα, τιμώντας τους. Αιωνία η μνήμη τους.
Κλείνοντας, επιτρέψτε μου να ευχαριστήσω και να συγχαρώ την κυρία Αντιπεριφερειάρχη και τον κύριο Δήμαρχο για αυτή την υπέροχη τιμητική εκδήλωση. Η ναυμαχία του Ναυαρίνου δημιούργησε έναν ακατάλυτο δεσμό μεταξύ Ελλήνων και Βρετανών. Κι εγώ τολμώ να σας πω: «Αιώνια η φιλία μας».
Τζων Κίττμερ Πρέσβης της Αυτής Βρετανικής Μεγαλειότητας 20 Οκτωβρίου 2016