Adroddiad corfforaethol

Adroddiad blynyddol a chyfrifon yr Awdurdod Glo 2022-2023: Adroddiad atebolrwydd

Diweddarwyd 21 August 2023

1. Adroddiad atebolrwydd

Mae’r adroddiad atebolrwydd yn bodloni’r gofynion atebolrwydd allweddol i’r Senedd Brydeinig. Mae’r gofynion yn seiliedig ar Ddeddf Cwmnïau 2006, fel y’i haddaswyd ar gyfer y sector cyhoeddus.

Mae’n cwmpasu’r materion y mae’n rhaid ymdrin â hwy mewn adroddiad cyfarwyddwyr ac yn yr adroddiad tâl cydnabyddiaeth a staff, fel y nodir ym mhennod 6 y Ddeddf Cwmnïau.

Mae’n cynnwys materion fel cyflogau cyfarwyddwyr a thaliadau eraill, trefniadau llywodraethu a thystysgrif ac adroddiad yr archwiliad. Mae wedi ei lofnodi a’i ddyddio gan y swyddog cyfrifyddu.

Mae’r adroddiad atebolrwydd yn cynnwys 3 prif ran. Y rhain yw:

1. adroddiad llywodraethu corfforaethol, sy’n delio â strwythurau llywodraethu’r Awdurdod Glo a sut y maent yn cefnogi’r gwaith o gyflawni amcanion yr Awdurdod Glo

2. adroddiad tâl cydnabyddiaeth a staff, sy’n cynnwys gwybodaeth am dâl cydnabyddiaeth i uwch reolwyr a datgeliadau eraill sy’n ymwneud â staff sy’n ofynnol gan y Ddeddf Cwmnïau a ffynonellau llywodraethol eraill

3. Adroddiad archwilio ac atebolrwydd seneddol, sy’n cynnwys datgeliadau ychwanegol sy’n ofynnol gan y Senedd Brydeinig, a barn ar faterion fel rheoleidd-dra gwariant, ffioedd a thaliadau a thueddiadau gwariant tymor hir. Mae’n cynnwys y dystysgrif archwilio a’r adroddiad

2. Adroddiad llywodraethu corfforaethol

Mae’r adroddiad llywodraethu corfforaethol yn cynnwys 3 prif ran. Y rhain yw:

1. adroddiad y cyfarwyddwyr, sy’n ymdrin ag amrywiaeth o ddatgeliadau statudol nad ydynt wedi’u hamlinellu mewn man arall yn yr adroddiad blynyddol a’r cyfrifon

2. datganiad o gyfrifoldebau’r swyddog cyfrifyddu, sy’n nodi’n glir y cyfrifoldebau a ysgwyddwyd mewn perthynas â’r adroddiad blynyddol a’r cyfrifon gan y swyddog cyfrifyddu enwebedig, a’r sail ddeddfwriaethol ar eu cyfer

3. datganiad llywodraethu, sy’n egluro cyfansoddiad a threfniadaeth bwrdd a strwythurau llywodraethu’r Awdurdod Glo a sut maent yn cefnogi’r gwaith o gyflawni amcanion yr Awdurdod Glo

3. Adroddiad y Cyfarwyddwyr

Mae’r Awdurdod Glo yn cyflwyno ei adroddiad a’i ddatganiadau ariannol archwiliedig ar gyfer y flwyddyn a ddaeth i ben ar 31 Mawrth 2023.

Paratowyd y cyfrifon ar ffurf a gyfarwyddwyd gan yr Ysgrifennydd Gwladol gyda chydsyniad Trysorlys EF yn unol â pharagraff 15(1)(b) Atodlen 1 Deddf y Diwydiant Glo 1994.

Awdurdododd y swyddog cyfrifyddu’r datganiadau ariannol hyn i’w cyhoeddi ar y dyddiad ardystio gan y rheolwr ac archwilydd cyffredinol (CAG).

3.1 Swyddogaethau, dyletswyddau a phwerau’r Awdurdod Glo

Yn wreiddiol, cafodd pwerau a swyddogaethau’r Awdurdod Glo eu nodi mewn deddfwriaeth gan Ddeddf y Diwydiant Glo 1994 a Deddf Ymsuddiant 1991 (fel y’i diwygiwyd gan Ddeddf y Diwydiant Glo 1994). Gwnaethom ymgymryd â’n swyddogaethau ar 31 Hydref 1994.

Darllenwch fwy am yr Awdurdod Glo: [Amdanom ni - Yr Awdurdod Glo - GOV.UK (www.gov.uk)] (https://www.gov.uk/government/organisations/the-coal-authority/about)

Mae ein swyddogaethau’n ymwneud â’r diwydiant glo a rheoli buddiannau a etifeddwyd gan y Gorfforaeth Glo Brydeinig, trwyddedu gweithrediadau cloddio glo, delio ag ymsuddiant glo a darparu gwybodaeth.

Diwygiwyd Deddf y Diwydiant Glo 1994 ymhellach gan ddeddfwriaeth ddilynol, gan gynnwys Deddf Dŵr 2003 a Deddf Gwasanaethau Dŵr (Yr Alban) 2005.

Mae hyn wedi ymestyn pwerau’r Awdurdod Glo i atal neu leihau effaith gollwng dŵr llygredig o lofa ar unrhyw dir neu gyrsiau dŵr.

Roedd Deddf Ynni 2011 yn ymestyn pwerau’r Awdurdod Glo i ddefnyddio’i arbenigedd mewn cyd-destunau eraill nad ydynt yn ymwneud â chloddio glo, gan gynnwys camau i ddiogelu ansawdd dŵr rhag effeithiau gollwng dŵr llygredig o byllau glo, fel sy’n ofynnol gan Gyfarwyddebau’r Fframwaith Dŵr.

3.2 Adolygu gweithrediadau

Mae adroddiad y prif weithredwr yn rhoi crynodeb o’n gweithgareddau yn ystod y flwyddyn a’r rhagolygon ar gyfer y dyfodol.

3.3 Rheoli risg cyllid

Mae’r datganiad llywodraethu yn nodi’r strwythurau llywodraethu rydym wedi eu defnyddio i fonitro a rheoli risg a dull y bwrdd o reoli risg.

Mae hwn, ynghyd â’r adroddiad perfformiad, hefyd yn nodi ac yn trafod y risgiau sylweddol a’r mesurau lliniaru sydd ar waith.

Mae gennym system gadarn o reolaeth ariannol a rheoli risg ariannol weithredol. Nid oes gennym unrhyw fenthyciadau ac rydym yn dibynnu ar gymorth grant ac incwm arall i ariannu ein gofynion arian parod. Felly, nid ydym yn agored iawn i risg o ran hylifedd, credyd a llif arian.

Mae’r holl asedau a rhwymedigaethau wedi’u trosi mewn sterling ac felly nid oes unrhyw gysylltiad â risg arian cyfred. Nid oes gennym unrhyw asedau y mae symudiadau cyfraddau llog yn effeithio arnynt yn uniongyrchol, ac nid ydym ychwaith yn ymwneud ag unrhyw gyfrifyddu rhagfantoli. Rydym yn dal rhai eitemau ar y Datganiad am y Sefyllfa Ariannol sy’n cael eu disgowntio gan ddefnyddio cyfraddau a bennir gan Drysorlys EF, yn benodol darpariaethau.

Mae Trysorlys EF yn amrywio’r cyfraddau disgownt hyn o bryd i’w gilydd, a fydd yn effeithio ar y datganiad o’r sefyllfa ariannol a’r Datganiad o Wariant Net Cynhwysfawr.

Cafodd hyn effaith sylweddol yn 2022-2023 sy’n gwneud yn iawn i raddau helaeth am y cynnydd yn 2021-2022 (gostyngiad o £4,467 miliwn yn 2022-2023 o’i gymharu â gostyngiad o £2,759 miliwn yn 2021-2022). Gweler nodyn 13 y cyfrifon.

3.4 Datblygiadau i’r dyfodol

Trafodir ein datblygiadau a’n hamcanion yn y dyfodol mewn rhannau eraill o’r adroddiad blynyddol, gan gynnwys adroddiad y prif weithredwr ac adran risgiau strategol yr adroddiad perfformiad.

3.5 Gweithgareddau ymchwil a datblygu

Rydym yn ymgymryd ag amrywiaeth o weithgareddau ymchwil a datblygu i wella effeithlonrwydd ein gweithrediadau ac yn benodol i leihau cost net tymor hir trin dŵr pyllau glo.

Mae hyn yn cynnwys dod o hyd i ddefnyddiau ar gyfer ein sgil-gynhyrchion (e.e. ocr haearn) a hyrwyddo’r defnydd o ddŵr pyllau glo sy’n llifo drwy weithfeydd mwyngloddio segur fel ffynhonnell gwres geothermol ac ynni carbon isel.

Mae amlinelliad o’r wybodaeth ddiweddaraf am y mentrau hyn yn yr adroddiad perfformiad.

3.6 Digwyddiadau ôl-fantolen

Nid oes gennym unrhyw ddigwyddiadau y mae angen eu datgelu ar ôl-fantolen.

3.7 Canghennau y tu allan i’r DU

Nid oes gennym ganghennau y tu allan i’r DU.

3.8 Rhoddion

Ni wnaethom unrhyw roddion gwleidyddol nac elusennol yn ystod y flwyddyn.

3.9 Cynnwys y gweithwyr

Rydym wedi ymrwymo i ymgysylltu â staff yn y busnes drwyddo draw fel yr amlinellir yn ein hadroddiad pobl.

3.10 Cyflogaeth

Rydym wedi ymrwymo i gyfle cyfartal ac rydym yn canolbwyntio’n gryf ar amrywiaeth a chynhwysiant.

Mae’r ymrwymiad hwn yn golygu bod penderfyniadau i benodi, gwobrwyo, hyfforddi, datblygu a hyrwyddo yn cael eu gwneud ar sail sgiliau a galluoedd, yn unol â gofynion y swydd.

Rydym yn dal i weithio i ddenu, datblygu a chynnal gweithlu mwy amrywiol.

Rydym yn gwneud cynnydd ond yn gwybod bod mwy i’w wneud a byddwn yn parhau i gyflawni yn erbyn ein cynllun ansawdd, amrywiaeth a chynhwysiant i greu lle gwych i bawb weithio ynddo.

Rydym yn ceisio denu a chadw gweithwyr o safon uchel.

Rhoddir blaenoriaeth uchel i gyfleoedd ar gyfer hyfforddiant er mwyn sicrhau bod yr holl staff yn gallu cyfrannu at eu datblygiad gyrfaol eu hunain.

3.11 Pensiynau a budd-daliadau eraill ar ôl ymddeol

Mae’r cyn weithwyr a’r gweithwyr presennol sydd wedi dewis ymuno yn dod o dan ddarpariaethau Prif Gynllun Pensiwn y Gwasanaeth Sifil (PCSPS) sy’n gynllun buddion diffiniedig aml-gyflogwr heb ei ariannu.

Rhoddir y polisi cyfrifyddu yn nodyn 1 y cyfrifon ac mae rhagor o wybodaeth am y cynllun ar gael yn yr adroddiad tâl a staff.

3.12 Data personol

Nid oedd unrhyw achosion o dorri amodau data a gofnodwyd gan Swyddfa’r Comisiynydd Gwybodaeth yn ystod y flwyddyn.

Mae’r datganiad llywodraethu yn rhoi rhagor o fanylion am ein gweithgareddau rheoli risg gwybodaeth.

3.13 Tueddiadau gwariant tymor hir

Mae tueddiadau gwariant tymor hir yn cael eu hadolygu gan y cyfarwyddwyr fel rhan o’r adolygiad blynyddol o ddarpariaethau. Gweler nodyn 13 y cyfrifon.

3.14 Archwilwyr

Penodwyd y CAG o dan Ddeddf y Diwydiant Glo 1994 ac mae’n adrodd i’r Senedd Brydeinig ar yr arolygiad archwilio.

Y ffi archwilio oedd £89,000. Ni thalwyd unrhyw dâl i’n harchwilwyr am waith nad yw’n ymwneud ag archwilio ac ni ddarparwyd unrhyw wasanaethau eraill.

3.15 Mynediad at wybodaeth a chwynion

Fel corff cyhoeddus, mae dyletswydd arnom ni i ateb ceisiadau o dan Ddeddf Rhyddid Gwybodaeth 2000 (FOIA) a Rheoliadau Gwybodaeth Amgylcheddol 2004 (EIR).

Yn ystod y flwyddyn, cawsom 83 o geisiadau (FOIA, EIR a Cheisiadau am Fynediad at Ddata gan y Testun).

Atebwyd pob cais ond un o fewn yr 20 diwrnod gwaith gofynnol, neu estyniadau y cytunwyd arnynt, gan felly fodloni’r safonau a bennwyd gan Swyddfa’r Comisiynydd Gwybodaeth. Nid oes unrhyw geisiadau wedi mynd i apêl.

Cawsom 34 llythyr gan Aelodau Seneddol, 4 gan Aelodau Senedd yr Alban ac ni chafwyd unrhyw lythyrau gan Aelodau Senedd Cymru.

Cawsom 8 o gwynion gan aelodau’r cyhoedd a chwsmeriaid eraill.

Ni chyfeiriwyd unrhyw gwynion at yr ombwdsmon.

Deliwyd â phob cwyn o dan ein trefn gwyno a’u datrys o fewn y sefydliad.

Darllenwch am drefn gwyno’r Awdurdod Glo: [Gweithdrefn gwynion - Yr Awdurdod Glo - GOV.UK (www.gov.uk)] (https://www.gov.uk/government/organisations/the-coal-authority/about/complaints-procedure).

4. Bwrdd y cyfarwyddwyr

4.1 Y Bwrdd a’u buddiannau

Nid oes gan unrhyw aelod o fwrdd yr Awdurdod Glo unrhyw fuddiant ariannol yn yr Awdurdod Glo.

Cedwir cofrestr o fuddiannau sy’n agored i’r cyhoedd ei gweld yn ein swyddfeydd yn Mansfield neu gellir ei gweld ar-lein yma: [Cynllun cyhoeddi - Awdurdod Glo - GOV.UK (www.gov.uk)] (https://www.gov.uk/government/organisations/the-coal-authority/about/publication-scheme)

Ni chafwyd unrhyw drafodion partïon cysylltiedig mewn perthynas ag aelodau’r bwrdd yn 2022-2023.

Lisa Pinney MBE, prif weithredwr

• penodwyd yn brif weithredwr ar 1 Mehefin 2018

• penodwyd yn gyfarwyddwr ar y bwrdd o 1 Mehefin 2018 i 31 Mawrth 2022

• ailbenodwyd tan 31 Mawrth 2023

• ailbenodwyd tan 31 Mawrth 2026

Paul Frammingham, prif swyddog cyllid a gwybodaeth

• penodwyd yn gyfarwyddwr ar y bwrdd o 1 Ebrill 2011 i 31 Mawrth 2014

• ailbenodwyd tan 31 Mawrth 2017

• ailbenodwyd tan 31 Mawrth 2020

• ailbenodwyd tan 31 Mawrth 2023

• ailbenodwyd tan 31 Mawrth 2026

Carl Banton, cyfarwyddwr gweithrediadau

• penodwyd yn gyfarwyddwr ar y bwrdd o 22 Mawrth 2021 i 31 Mawrth 2023

• ailbenodwyd tan 31 Mawrth 2026

Jeff Halliwell, cadeirydd

• penodwyd yn gyfarwyddwr ar y bwrdd o 1 Ebrill 2021 i 31 Mawrth 2024

• penodwyd yn gadeirydd o 1 Ebrill 2021 i 31 Mawrth 2024

Steve Wilson, cyfarwyddwr anweithredol

• penodwyd yn gyfarwyddwr ar y bwrdd o 1 Mehefin 2018 i 31 Mawrth 2022

• ailbenodwyd tan 31 Mawrth 2023

• ailbenodwyd tan 31 Mawrth 2024

Jayne Scott, cyfarwyddwr anweithredol

• penodwyd yn gyfarwyddwr ar y bwrdd o 1 Ebrill 2019 i 31 Mawrth 2022

• ailbenodwyd tan 31 Mawrth 2025

David Brooks, cyfarwyddwr anweithredol

• penodwyd yn gyfarwyddwr ar y bwrdd o 1 Ebrill 2022 i 31 Mawrth 2025

Bev Smith, cyfarwyddwr anweithredol

• penodwyd yn gyfarwyddwr ar y bwrdd o 1 Ebrill 2023 i 31 Mawrth 2026

5. Datganiad o gyfrifoldebau’r swyddog cyfrifyddu

O dan baragraff 15(1)(b) o atodlen 1 i Ddeddf y Diwydiant Glo 1994, mae’r Ysgrifennydd Gwladol, gyda chydsyniad Trysorlys EF, wedi cyfarwyddo’r Awdurdod Glo i baratoi Datganiad o Gyfrifon ar gyfer pob blwyddyn ariannol ar y ffurf ac ar y sail a nodir yn y Cyfarwyddyd Cyfrifon.

Paratoir y cyfrifon ar sail croniadau a rhaid iddynt roi darlun cywir a theg o sefyllfa’r Awdurdod Glo a’i wariant net, sefyllfa ariannol, newidiadau mewn ecwiti trethdalwyr a llif arian ar gyfer y flwyddyn ariannol.

Wrth baratoi’r cyfrifon, mae gofyn i’r swyddog cyfrifyddu gydymffurfio â gofynion llawlyfr adroddiadau ariannol y llywodraeth ac yn benodol:

• glynu wrth y cyfarwyddyd cyfrifon a gyhoeddir gan yr Ysgrifennydd Gwladol, gan gynnwys y gofynion cyfrifyddu a datgelu perthnasol, a defnyddio polisïau cyfrifyddu addas yn gyson

• gwneud penderfyniadau ac amcangyfrifon ar sail resymol

• datgan a yw’r safonau cyfrifyddu perthnasol sydd wedi’u nodi yn llawlyfr adroddiadau ariannol y llywodraeth wedi cael eu dilyn, a datgelu ac esbonio unrhyw wyriadau o bwys yn y datganiadau ariannol

• paratoi’r datganiadau ariannol ar sail busnes hyfyw

• cadarnhau bod yr adroddiad blynyddol a’r cyfrifon yn eu cyfanrwydd yn deg, yn gytbwys ac yn ddealladwy, a chymryd cyfrifoldeb personol dros yr adroddiad blynyddol a’r cyfrifon a’r dyfarniadau sy’n ofynnol er mwyn penderfynu eu bod yn deg, yn gytbwys ac yn ddealladwy

Mae swyddog cyfrifyddu’r Adran Diogelu Ffynonellau Ynni a Sero Net wedi dynodi’r prif weithredwr yn swyddog cyfrifyddu i’r Awdurdod Glo.

Mae cyfrifoldebau’r swyddog cyfrifyddu, gan gynnwys cyfrifoldeb dros briodoldeb a chysondeb y cyllid cyhoeddus y mae’r swyddog cyfrifyddu yn atebol amdanynt, cadw cofnodion cywir ac amddiffyn asedau’r Bwrdd Glo, wedi’u nodi yn Rheoli Arian Cyhoeddus a gyhoeddwyd gan Drysorlys EF.

Fel Swyddog Cyfrifyddu, rwyf wedi cymryd pob cam y dylwn fod wedi’i gymryd er mwyn bod yn ymwybodol o unrhyw wybodaeth archwilio berthnasol, ac i sicrhau bod archwilwyr yr Awdurdod Glo yn ymwybodol o’r wybodaeth honno.

Nid oes gwybodaeth archwilio berthnasol nad yw’r archwilwyr yn ymwybodol ohoni, hyd y gwn i.

6. Datganiad llywodraethu

Mae ein datganiad llywodraethu yn egluro’r trefniadau llywodraethu, rheoli risg a rheoli sydd gennym ar waith i sicrhau bod amcanion yr Awdurdod Glo yn cael eu cyflawni.

Mae’n egluro sut mae’r rhain yn dal yn effeithiol wrth i’r Awdurdod Glo barhau i ddatblygu fel y gallwn barhau i greu dyfodol gwell i bobl a’r amgylchedd mewn ardaloedd glofaol.

6.1 Fframwaith llywodraethu’r Awdurdod Glo

Rydym wedi ymrwymo i safonau uchel o ran llywodraethu corfforaethol. Rydym yn gweithio o fewn dogfen fframwaith rydym yn ei hadolygu ac yn cytuno arni o bryd i’w gilydd gyda’r Adran Diogelu Ffynonellau Ynni a Sero Net (a chyn hynny’r Adran Busnes, Ynni a Strategaeth Ddiwydiannol (BEIS)).

Darllenwch ein dogfen fframwaith ddiweddaraf: [Cynllun cyhoeddi - Yr Awdurdod Glo - GOV.UK (www.gov.uk)] (https://www.gov.uk/government/organisations/the-coal-authority/about/publication-scheme)

Mae’n nodi diben yr Awdurdod Glo, elfennau craidd ein perthynas â’n corff noddi a’r fframwaith rydym yn gweithredu oddi mewn iddo.

Mae gan yr Awdurdod Glo fframwaith llywodraethu sefydledig ac mae diwylliant sefydliadol priodol i gefnogi hyn, a rhoddir eglurhad pellach o hyn drwy’r datganiad.

6.2 Y Bwrdd a’i bwyllgorau

Bwrdd y cyfarwyddwyr

Mae gan yr Awdurdod Glo fframwaith llywodraethu sefydledig a gefnogir gan fwrdd cyfarwyddwyr.

Mae’r bwrdd yn pennu ac yn cyfleu bwriad a chyfeiriad strategol, yn gwneud penderfyniadau strategol na ellir eu dirprwyo, yn monitro ac yn herio perfformiad busnes corfforaethol.

Caiff cyfarwyddwyr anweithredol eu recriwtio a’u penodi i’r bwrdd gan Ysgrifennydd Gwladol yr Adran Diogelu Ffynonellau Ynni a Sero Net.

Caiff cyfarwyddwyr gweithredol statudol eu recriwtio i’w swyddi gan y bwrdd a’u penodi i’r bwrdd gan Ysgrifennydd Gwladol yr Adran Diogelu Ffynonellau Ynni a Sero Net.

Rhwng 2022 a 2023, fe wnaethom ni gynnal 3 chyfarfod bwrdd yn gyhoeddus, un yr un yng Nghymru, yr Alban ac yn Lloegr.

Cafodd y cyfarfodydd hyn eu ffrydio ar fideo hefyd er mwyn cyrraedd cynulleidfa ehangach.

Ochr yn ochr â’r cyfarfodydd hyn, aeth y bwrdd ar ymweliadau safle i Bilston Glen yn yr Alban, Abercwmboi yng Nghymru a Lynemouth yn Lloegr.

Cynhelir cyfarfodydd bwrdd a phwyllgorau eraill wyneb yn wyneb neu drwy ddefnyddio fideogynadledda, gan ddefnyddio’r hyn rydym wedi’i ddysgu o gyfnod cyfyngiadau COVID-19 i gael manteision dull hybrid.

Dangosir aelodaeth a phresenoldeb y bwrdd a’i bwyllgorau yn y tablau isod.

Cyfarwyddwr anweithredol:

	Bwrdd (7 cyfarfod)	ARAC (3 chyfarfod)	Adnoddau Dynol a Thaliadau Cydnabyddiaeth (4 cyfarfod)	Diogelwch, iechyd a’r amgylchedd (3 chyfarfod)
Jeff Halliwell, cadeirydd y bwrdd	7	Amherthnasol[footnote 1]	4	3
David Brooks, cadeirydd y pwyllgor Adnoddau Dynol a thaliadau cydnabyddiaeth	6	3	4	3
Steve Wilson, cadeirydd y pwyllgor diogelwch, iechyd a’r amgylchedd	7	3	4	3
Jayne Scott, cadeirydd ARAC	6	3	3	2

Cyfarwyddwyr gweithredol statudol:

	Bwrdd (7 cyfarfod)	ARAC (3 chyfarfod)	Adnoddau Dynol a Thaliadau Cydnabyddiaeth (4 cyfarfod)	Diogelwch, iechyd a’r amgylchedd (3 chyfarfod)
Lisa Pinney MBE, prif weithredwr	6	2[footnote 2]	3	3
Paul Frammingham, prif swyddog cyllid a gwybodaeth	6	3[footnote 2]	0[footnote 2]	Amherthnasol [footnote 1]
Carl Banton, cyfarwyddwr gweithrediadau	7	1[footnote 2]	2[footnote 2]	3

Roedd y cyfarwyddwr arloesi ac ymgysylltu, y cyfarwyddwr pobl ac adnoddau, y cyfarwyddwr cymunedol ac ymateb i argyfwng a’r pennaeth cyfreithiol a chofnodion yn bresennol yn y bwrdd drwy wahoddiad.

Mae uwch reolwyr eraill yn mynychu’r bwrdd neu bwyllgorau er mwyn cyflwyno papurau ac ymuno â thrafodaethau strategol a chefnogi eu dysgu a’u datblygiad.

Yn ystod 2021-2022 roedd gan yr Awdurdod Glo 7 cyfarwyddwr (4 anweithredol a 3 swyddog gweithredol statudol).

O fis Ebrill 2023 ymlaen, bydd hyn yn cynyddu i 8 cyfarwyddwr (5 cyfarwyddwr anweithredol a 3 swyddog gweithredol statudol), yn unol â’n dogfen fframwaith ddiwygiedig y cytunwyd arni gyda’r Adran Diogelu Ffynonellau Ynni a Sero Net.

Ym mis Chwefror 2023, penodwyd Bev Smith yn gyfarwyddwr anweithredol. Dechreuodd cyfnod Bev yn ffurfiol ar 1 Ebrill 2023. Mynychodd gyfarfod y bwrdd ym mis Mawrth 2023 fel arsylwr.

Cafodd cyfnod Steve Wilson fel cyfarwyddwr anweithredol ei ymestyn am 12 mis o 1 Ebrill 2023 ymlaen.

O 1 Mehefin 2023 ymlaen, bydd 2 bwyllgor newydd yn disodli’r pwyllgor diogelwch, iechyd a’r amgylchedd. Bev Smith fydd yn cadeirio’r pwyllgor iechyd, diogelwch a lles a Steve Wilson fydd yn cadeirio pwyllgor newydd yr amgylchedd a chynaliadwyedd.

Bydd y trefniadau newydd hyn yn cefnogi ffocws cynyddol yr Awdurdod Glo ar gynaliadwyedd, un o themâu allweddol ein cynllun busnes.

O 1 Mehefin 2023 ymlaen, bydd y pwyllgor Adnoddau Dynol a thaliadau cydnabyddiaeth yn newid ei deitl i fod yn bwyllgor pobl a thaliadau cydnabyddiaeth.

Mae’r bwrdd hefyd wedi sefydlu pwyllgor gorchwyl a gorffen newydd i graffu a sicrhau ein rhaglen halwynedd mewndirol. Bev Smith fydd yn cadeirio’r pwyllgor hwn.

Perfformiad y Bwrdd

Cydymffurfio â’r cod llywodraethu corfforaethol

Rydym yn cydymffurfio â’r cod llywodraethu corfforaethol yn adrannau’r llywodraeth ganolog a chanllawiau’r llywodraeth i’r graddau y mae’n berthnasol i gorff hyd braich o’n maint a’n cymhlethdod. Yn unol â’n dogfen fframwaith:

• mae’r bwrdd yn monitro perfformiad yr Awdurdod Glo yn effeithiol

• mae’r bwrdd yn chwarae rhan ymarferol yn y gwaith o reoli cysylltiadau allweddol â rhanddeiliaid

• mae’r bwrdd yn herio ac yn helpu i ddatblygu strategaeth mewn modd adeiladol, gyda chefnogaeth arweiniad effeithiol y cadeirydd sy’n goruchwylio trafodaeth a dadl o safon uchel mewn cyfarfodydd

• mae’r bwrdd yn derbyn gwybodaeth gywir, amserol a chlir i gefnogi’r broses o wneud penderfyniadau sy’n gryno ac yn addas i’r diben – mae hyn yn cynnwys diweddariadau rheolaidd ar sefyllfa ariannol yr Awdurdod Glo, a cherdyn sgorio corfforaethol sy’n dangos cyflawniad yn erbyn amcanion corfforaethol

• mae’r bwrdd yn sicrhau bod asesiad cytbwys a rhesymol o berfformiad yn cael ei adrodd i’r Adran Diogelu Ffynonellau Ynni a Sero Net ac yn trafod yn rheolaidd y prif risgiau sy’n wynebu’r Awdurdod Glo

• drwy ei ARAC, mae’r bwrdd yn cynnal systemau rheoli risg a rheolaeth fewnol gadarn

• mae’r bwrdd yn adolygu dogfennau llywodraethu corfforaethol yr Awdurdod Glo a chylch gorchwyl is-bwyllgorau’r bwrdd yn flynyddol

• mae gan y bwrdd gydbwysedd priodol o sgiliau a phrofiad i’w alluogi i gyflawni ei gyfrifoldebau’n effeithiol

• mae’r pwyllgor Adnoddau Dynol a thaliadau cydnabyddiaeth yn cytuno ar dâl cydnabyddiaeth aelodau gweithredol o fewn y canllawiau a bennir gan Drysorlys EF a’r Adran Diogelu Ffynonellau Ynni a Sero Net, tra bod yr Adran Diogelu Ffynonellau Ynni a Sero Net yn pennu tâl cydnabyddiaeth i aelodau anweithredol ac yn ei adolygu’n flynyddol

Adolygu perfformiad ac effeithiolrwydd y Bwrdd

Mae’r bwrdd yn gwerthuso ei berfformiad ei hun a pherfformiad ei gyfarwyddwyr yn rheolaidd.

Caiff perfformiad pob aelod o’r bwrdd ei werthuso’n flynyddol. Mae’r bwrdd yn cynnal sesiynau datblygu rheolaidd y tu allan i gyfarfodydd ffurfiol y bwrdd i ystyried agweddau allweddol ar ei waith.

Yn ystod y cyfnod 2022-2023, mae ymweliadau strwythuredig y bwrdd â safleoedd wedi ailddechrau yn ein safleoedd ar draws y gwledydd rydym yn eu gwasanaethu.

Ym mis Rhagfyr 2022 cynhaliwyd sesiwn gyda hwylusydd allanol i archwilio sut gallai newid cyfarwyddwr anweithredol effeithio ar gydbwysedd y bwrdd o ran dewisiadau gwaith a chryfderau ar y cyd.

Mae’r bwrdd yn gosod amcanion blynyddol ac yn adolygu’r rhain o bryd i’w gilydd.

Adolygodd y bwrdd ei amcanion ar y cyd yn ystod 2022-2023 a chytunodd i ddiweddaru’r amcanion.

Mae’r bwrdd o’r farn ei fod wedi cyflawni ei amcanion i raddau helaeth a’i fod wedi parhau i weithredu’n effeithiol yn ystod 2022-2023.

Mae’r bwrdd yn bwriadu cynnal ei adolygiad nesaf o effeithiolrwydd y bwrdd, sy’n cael ei hwyluso’n allanol, yn unol ag egwyddorion adolygiad Swyddfa’r Cabinet o effeithiolrwydd byrddau cyrff hyd braich yn ystod 2024.

Pwyllgorau’r Bwrdd

Y pwyllgor archwilio a sicrwydd risg (ARAC)

Caiff ARAC yr Awdurdod Glo ei gadeirio gan Jayne Scott, cyfarwyddwr anweithredol, sydd â phrofiad ariannol perthnasol a diweddar.

Mae aelodau’r ARAC yn cynnwys tri chyfarwyddwr anweithredol. Nid yw cadeirydd y bwrdd yn aelod o’r ARAC. Fe wnaeth y prif weithredwr, y prif swyddog cyllid a gwybodaeth a’r pennaeth cyllid fynychu cyfarfodydd drwy wahoddiad.

Fe wnaeth uwch reolwyr eraill fynychu’r pwyllgor er mwyn cyflwyno papurau ac ymuno â thrafodaethau. Yn ogystal, fe wnaeth aelod o ARAC BEIS arsylwi ar un cyfarfod pwyllgor.

Mae’r pwyllgor yn sicrhau ein bod yn gweithredu systemau rheoli a rheoli risg effeithiol ac integredig i sicrhau bod y lefel gyffredinol o sicrwydd yn ddigonol.

Mae’n adolygu’r strategaeth a’r canlyniadau archwilio allanol, yn darparu adroddiad blynyddol i’r bwrdd ac yn argymell cymeradwyo’r adroddiad a’r cyfrifon blynyddol, ac yn goruchwylio’r swyddogaeth archwilio mewnol a ddarperir gan Asiantaeth Archwilio Mewnol y Llywodraeth (GIAA).

Mae’r pwyllgor yn adolygu ei effeithiolrwydd yn rheolaidd. Cyfarfu’r pwyllgor 3 gwaith yn ystod y flwyddyn.

Yn ystod y flwyddyn, fe wnaeth y pwyllgor y canlynol:

• parhau i ganolbwyntio ar risg adrodd ariannol ac adolygu ein polisïau cyfrifyddu, gan gynnwys adolygu’r penderfyniadau sylweddol a wnaed wrth baratoi’r cyfrifon a’r tybiaethau sy’n sail i’n balans darpariaethau

• cael yr wybodaeth ddiweddaraf yn rheolaidd am y fframwaith rheoli risg a sicrwydd, y strategaeth atal twyll, a gwaith yr Awdurdod Glo i reoli risg seiber

• cynnal adolygiadau ar yr adolygiadau archwilio mewnol a gynhaliwyd gan GIAA, gan gynnwys:

• Strategaeth TG

• ymateb i ddigwyddiad seiber

• prosiectau arloesi

• parhad busnes ac adfer ar ôl trychineb

• rheolaethau ariannol allweddol

• cynllunio busnes

• asedau gweithredol anarferol

Roedd y farn archwilio mewnol ar gyfer 2022-2023 yn cynnig lefel cymedrol o sicrwydd i reolwyr ynghylch digonolrwydd ac effeithiolrwydd fframwaith llywodraethu, rheoli risg a rheolaethau mewnol y sefydliad.

Fe wnaeth hefyd ddarparu argymhellion i wella rheolaethau mewn meysydd penodol sydd wedi cael eu mabwysiadu fel y bo’n briodol.

Y pwyllgor Adnoddau Dynol a thaliadau cydnabyddiaeth

Yn ystod 2022-2023 roedd aelodau’r pwyllgor Adnoddau Dynol a thaliadau cydnabyddiaeth yn cynnwys pob un o’r 4 cyfarwyddwr anweithredol a’r prif weithredwr.

Cadeiriwyd y pwyllgor gan David Brooks. Fe wnaeth y cyfarwyddwr pobl ac adnoddau, ac aelodau eraill y tîm arwain gweithredol fynychu cyfarfodydd drwy wahoddiad.

Cyfarfu’r pwyllgor Adnoddau Dynol a thaliadau cydnabyddiaeth 4 gwaith yn ystod y flwyddyn ac mae wedi parhau i gefnogi’r Awdurdod Glo i wella gallu’r sefydliad i fodloni gofynion busnes yn y dyfodol.

Yn ystod y flwyddyn, fe wnaeth y pwyllgor ystyried y canlynol:

• dosbarthiad Adolygiadau Datblygu Perfformiad (PDR) ar gyfer 2021-2022 i sicrhau bod cyflog sy’n gysylltiedig â pherfformiad yn cael ei ddosbarthu’n deg

• egwyddorion y cylch cyflog cyn ei gyflwyno i’r llywodraeth

• trafod y dull o reoli’r bwlch cyflog o ran amrywiaeth ac adroddiadau cysylltiedig

• y cynllun gwrth-hiliaeth cyn ei gyhoeddi ar gov.uk

• canlyniadau arolwg pobl 2022

• gwybodaeth a dadansoddeg rheoli sy’n ymwneud â phobl ar gyfer meysydd fel absenoldeb, cadw gweithwyr, recriwtio a Chydraddoldeb, Amrywiaeth a Chynhwysiant (EDI)

• agwedd y sefydliad tuag at recriwtio a datblygu

• cynnydd gyda’r strategaeth lle gwych i bawb weithio ynddo

Pwyllgor diogelwch, iechyd a’r amgylchedd (SHE)

Steve Wilson sy’n cadeirio pwyllgor SHE. Yn ystod 2022-2023, roedd aelodaeth y pwyllgor yn cynnwys holl gyfarwyddwyr anweithredol y bwrdd; y prif weithredwr; y cyfarwyddwr gweithrediadau; y cyfarwyddwr pobl ac adnoddau; y cyfarwyddwr cymunedau ac ymateb i argyfwng; y pennaeth iechyd, diogelwch, lles a chyfleusterau; y rheolwr cynaliadwyedd; y pennaeth datblygu pobl a sefydliadau a chadeirydd (neu aelod arall) y grŵp diogelwch, iechyd, amgylchedd a lles (SHEW).

Prif gyfrifoldebau’r pwyllgor yw goruchwylio cynllun iechyd, diogelwch a lles a chynllun cynaliadwyedd yr Awdurdod Glo, sicrhau bod diwylliant iechyd a diogelwch cadarnhaol yn cael ei wreiddio ar draws y sefydliad a chynghori’r bwrdd ar faterion SHE i gefnogi’r cynllun busnes.

Mae pwyllgor SHE yn adolygu gwybodaeth fanwl am iechyd, diogelwch a lles ac am berfformiad amgylcheddol a chynaliadwyedd er mwyn cael sicrwydd ynghylch sut mae’r sefydliad yn perfformio ac er mwyn pennu’r blaenoriaethau.

Cyfarfu’r pwyllgor 3 gwaith yn ystod y flwyddyn.

Yn ystod y flwyddyn, fe wnaeth y pwyllgor ystyried y canlynol:

• yr adolygiad rheoli blynyddol sy’n rhoi sicrwydd ynghylch addasrwydd, digonolrwydd ac effeithiolrwydd y system rheoli SHE ac amcanion arfaethedig ar gyfer y dyfodol er mwyn gallu parhau i wella

• diwylliant ac ymddygiad iechyd, diogelwch a lles

• archwiliad 5 Seren Cyngor Diogelwch Prydain o’r sefydliad

• system rheoli amgylcheddol y sefydliad

• cynaliadwyedd a chydymffurfiaeth amgylcheddol

• cynllun cynaliadwyedd newydd y sefydliad

6.3 Rheoli perfformiad – tîm arwain gweithredol

Mae’r tîm arwain gweithredol (ELT) yn cynnwys y prif weithredwr, y prif swyddog cyllid a gwybodaeth, y cyfarwyddwr gweithrediadau, y cyfarwyddwr pobl ac adnoddau, y cyfarwyddwr arloesi ac ymgysylltu a’r cyfarwyddwr cymunedau ac ymateb i argyfwng.

Mae pob cyfarwyddwr ar yr ELT yn atebol i’r prif weithredwr ac yn gyfrifol am arwain a chyflawni yn eu cyfarwyddiaeth a hefyd yn gyfrifol ar y cyd am arwain a darparu ar draws y sefydliad.

Mae’r pennaeth cyfreithiol a’r pennaeth datblygu hefyd yn mynychu cyfarfodydd yr ELT ac mae pennaeth adran arall hefyd yn mynychu cyfarfodydd bob 6 mis fel cyfle datblygu.

Cynhaliwyd cyfarfodydd busnes bob pythefnos drwy fideo-gynadledda yn bennaf yn ystod 2022-2023.

Mae gan y cyfarfodydd hyn agenda dreigl ffurfiol sy’n ystyried pob agwedd ar waith y mudiad.

Mae’r cyfarfod hefyd yn ystyried adroddiad diweddaru misol y prif weithredwr sy’n rhoi trosolwg lefel uchel o sut mae’r busnes yn perfformio yn ei gyfanrwydd ac fel arfer mae’n cynnwys:

• diweddariadau gan bob cyfarwyddiaeth a bwrdd rhaglen

• adolygiad o berfformiad y sefydliad

• adroddiad ariannol crynodol

• adolygiad o risg gorfforaethol yr Awdurdod Glo

• gwybodaeth am ein pobl ac iechyd, diogelwch a lles ein pobl, ein cyflenwyr a’r cyhoedd.

Mae tîm arwain gweithredol hefyd yn cynnal cyfarfodydd strategaeth misol, sy’n gyfarfodydd wyneb yn wyneb yn bennaf.

Yn gyffredinol, mae’r rhain yn ystyried eitemau mwy strategol a thymor hwy sydd angen arweiniad, siâp a thrafodaeth fwy manwl.

6.4 Rheolaeth ariannol

Mae gan yr Awdurdod Glo system gadarn o reolaeth ariannol yn seiliedig ar lefelau pendant o awdurdod dirprwyedig a fframwaith cyllidebol clir.

Ar wahân i’r eithriad a nodir isod, mae’r system hon wedi parhau’n effeithiol ac ni nodwyd unrhyw faterion rheoli sylweddol eraill mewn unrhyw archwiliad mewnol nac allanol yn ystod y flwyddyn.

Mae’r materion sy’n cael eu cadw ar gyfer y bwrdd wedi’u nodi’n glir yn y fframwaith rheolaeth strategol, gyda chanllawiau manwl pellach mewn perthynas â pholisïau, gweithdrefnau a lefelau awdurdod dirprwyedig yn cael eu cyhoeddi ac ar gael i staff.

Y swyddog cyllid a gwybodaeth sy’n cadeirio’r bwrdd buddsoddi a chyfleoedd (IOB) neu mae’r pennaeth cyllid yn gwneud hynny yn ei absenoldeb.

I fod â chworwm, bydd yr IOB bob amser yn cynnwys dau gyfarwyddwr gweithredol ynghyd â’r prif swyddog cyllid a gwybodaeth neu’r pennaeth cyllid.

Mae noddwyr prosiectau yn mynychu’r cyfarfodydd yr IOB i esbonio a chyfiawnhau eu cynigion.

Mae’r IOB yn rhan bwysig o’n fframwaith rheolaethau ariannol ac mae wedi dirprwyo awdurdod gan y prif weithredwr i gymeradwyo gwariant cyfalaf, rhaglenni allweddol, prosiectau a chyfleoedd masnachol ar yr amod eu bod:

• yn cyd-fynd â strategaeth yr Awdurdod Glo fel y nodir yn ei gynllun busnes 3 mlynedd y cytunwyd arno gan y bwrdd

• o fewn parodrwydd y bwrdd i dderbyn risg

• nid yw’n fater a gedwir yn ôl i un o adrannau’r llywodraeth

• yn unol â chanllawiau eraill y llywodraeth sy’n berthnasol i’r Awdurdod Glo

Ar ôl i’r IOB gymeradwyo rhaglenni a phrosiectau, maen nhw’n cael eu goruchwylio gan fwrdd rhaglen perthnasol, gyda’r IOB yn cael diweddariadau rheolaidd ac yn darparu rhagor o oruchwyliaeth yn ôl yr angen.

Fel rhan o’n fframwaith rheolaeth ariannol, rydym yn cynnal adolygiad manwl blynyddol o’n darpariaethau ar gyfer atebolrwydd sy’n deillio o gloddio glo yn y gorffennol.

Mae ein timau busnes yn dilysu tybiaethau allweddol ac yn diwygio amcangyfrifon sy’n cyfrannu at y cydbwysedd hwn ar sail y wybodaeth ddiweddaraf.

Dilynir hyn gan adolygiad a her gynhwysfawr gan ein tîm cyllid ac aelodau’r ELT a dadansoddiad o’r ffactorau sbarduno y tu ôl i’n cydbwysedd darpariaethau a chyflwynir symudiadau allweddol i’r ARAC.

Mae allbynnau o’r model darpariaethau yn bwydo i mewn i’n datganiadau ariannol blynyddol (gweler nodyn 13 i’r cyfrifon) yn ogystal â darparu fframwaith ar gyfer pennu ein cyllideb yn fanwl a chynllunio busnes yn y tymor canolig.

Torri rheolau rheoli gwariant yn ystod y flwyddyn

Torrodd yr Awdurdod Glo gymeradwyaeth rheoli gwariant digidol Swyddfa’r Cabinet yn ystod y cyfnod.

Cyfanswm y gwariant ym mis Mawrth 2023 yn erbyn contract cyflenwi penodol oedd £2.5 miliwn, gan gynyddu i £2.7 miliwn ym mis Mai 2023, yn erbyn cymeradwyaeth BEIS o £1.2 miliwn.

Yn ystod mis Mai 2023, cymeradwyodd Swyddfa’r Cabinet gontract newydd a chafodd ei gaffael.

Roedd y gwariant a wnaed ar y contract gwreiddiol yn briodol ac yn angenrheidiol i ddarparu gwasanaethau craidd yr Awdurdod Glo.

Roedd rheolaeth gyllidebol gyffredinol yn dal yn gryf a darparwyd gwasanaethau digidol yr Awdurdod Glo o fewn cyllidebau’r Bwrdd a’r tîm Arwain Gweithredol y cytunwyd arnynt drwy gydol y cyfnod.

Ar ôl nodi’r tor-amod, aeth yr Awdurdod Glo ati i roi gwybod yn rhagweithiol i BEIS/Yr Adran Diogelu Ffynonellau Ynni a Sero Net a gweithio gyda’r tîm rheoli gwariant i geisio cymeradwyaeth i gaffael contractau newydd i reoleiddio’r gwariant hanfodol hwn, sydd wedi’i gyllidebu, cyn gynted â phosibl.

Cafodd cadeiryddion bwrdd yr Awdurdod Glo a’r ARAC, tîm yr adran, prif swyddog digidol a gwybodaeth yr adran a’r Swyddfa Archwilio Genedlaethol (NAO) eu hysbysu’n rhagweithiol hefyd.

Mae gennym fesurau rheoli ar waith i atal gorwario yn erbyn contractau cyflenwyr ac rydym wedi cynnal ymarfer cynhwysfawr i ddeall sut y methodd y rheolaethau hyn nodi camau gweithredu i atal hyn rhag digwydd eto.

Mae’r camau gweithredu hyn yn cynnwys mesurau penodol i wella rheolaethau a lledaenu systemau caled a hyfforddiant wedi’i dargedu i atgyfnerthu diwylliant cadarnhaol a rhagweithiol o reoli contractau a sicrwydd.

Mae ELT yr Awdurdod Glo ac ARAC wedi craffu ar adroddiad llawn sy’n cynnwys y gwersi a nodwyd a chafwyd cymeradwyaeth gan fwrdd yr Awdurdod Glo i barhau i ddefnyddio’r contract i ddarparu gwasanaethau hanfodol yn y cyfamser wrth i gontract newydd gael ei gymeradwyo a’i gaffael.

Rydym wedi ymrwymo i ddysgu’r gwersi o’r digwyddiad unigol hwn. Byddwn yn gwella ein rheolaethau ac yn parhau i sbarduno diwylliant cadarnhaol, gan rymuso ein staff i gyflawni gwaith o fewn fframweithiau clir.

6.5 Rheoli risg

Diwylliant a rheoli risg wedi’i wreiddio

Rydym wedi parhau i ganolbwyntio ar wella ein prosesau rheoli risg a sicrwydd yn barhaus, gan hyrwyddo dealltwriaeth o’n fframwaith rheoli risg a sicrwydd (RMAF) i hyrwyddo sgyrsiau o safon uchel ac adrodd mewn amser real ar draws pob lefel o’r sefydliad.

Mae rheoli risg yn fyw ac wedi’i wreiddio mewn diwylliant sy’n annog trafodaeth amser real a chymryd perchnogaeth ar risgiau.

Mae’r canlynol yn tystio i hyn:

• cysoni ein risgiau strategol yn glir â’n cynllun busnes 3 blynedd

• cefnogaeth, craffu a her barhaus ARAC gan gynnwys adolygiad manwl o lefelau risg targed ein risgiau strategol, a adolygwyd gan yr ARAC

• rhyngweithio parhaus a byw rhwng ein rheolwyr, aelodau’r ELT ac aelodau’r bwrdd sy’n hyrwyddo dealltwriaeth o barodrwydd y bwrdd i dderbyn risg ac arferion rheoli risg y bwrdd

• parhau i gynnwys parodrwydd i dderbyn risg yn glir yn ein trafodaethau a’n penderfyniadau drwy fframwaith y bwrdd buddsoddi a chyfleoedd

• prosesau sy’n sicrhau, yn unol â’n fframwaith rheolaeth strategol, bod y bwrdd yn ystyried unrhyw fater neu brosiect nad yw’n rhan o barodrwydd y bwrdd i dderbyn risg

• adolygiadau risg misol ar lefel cyfarwyddiaeth gan gynnwys sganio’r gorwel ac adolygiad mannwl ar draws risgiau ar lefel cyfarwyddiaeth ac adran

• cofrestr risg sy’n fyw, yn cael ei diweddaru’n rheolaidd ac yn amodol ar gymeradwyaeth gan reolwyr bob chwarter, pwyllgor archwilio o bryd i’w gilydd, ELT ac adolygiad tîm busnes

• cyfathrebu parhaus ar yr RMAF a lefelau uchel o ymgysylltu mewn g weithdai rheoli risg

Sicrhau gwybodaeth a seiberddiogelwch

Nid yw’r Awdurdod Glo yn dal gwybodaeth gyfrinachol na thra chyfrinachol ac mae’r risg gwybodaeth gynhenid a berir i’r llywodraeth drwy’r Awdurdod Glo yn gymharol isel.

Mae’r uwch berchennog risg gwybodaeth (y prif swyddog cyllid a gwybodaeth) yn aelod o’r bwrdd ac mae’n sicrhau bod rheolaethau cymesur yn cael eu rhoi ar waith i reoli risg gwybodaeth yn unol ag archwaeth risg y bwrdd.

Er nad yw effaith COVID-19 wedi arwain at newid sylweddol yn asesiad risg diogelwch gwybodaeth gweddilliol y sefydliad, mae’r materion byd-eang presennol wedi arwain at y Ganolfan Seiberddiogelwch Genedlaethol (NCSC) yn datgan bygythiad uwch o ran seiberddiogelwch.

Rydym yn cydnabod bod diwylliant seiberddiogelwch cadarnhaol yn allweddol i gynnal amddiffyniad effeithiol.

Dros y flwyddyn rydym wedi ymgymryd ag amrywiaeth o gyfathrebu i barhau i wella ymwybyddiaeth o ddiogelwch gwybodaeth.

Rydym yn parhau i weithio tuag at wella dealltwriaeth ein staff o risgiau seiber drwy hyfforddiant ymwybyddiaeth seiber parhaus, blogiau ac ymgyrchoedd gwe-rwydo i sicrhau bod staff yn gallu adnabod bygythiadau.

Mae gennym bolisi priodol ar gyfer asesu risg, rheoli risg gwybodaeth a diogelu data a chofrestr asedau gwybodaeth.

Rydym wedi gwella ein gwaith rhagweithiol o fonitro’r cyd-destun bygythiadau a hyrwyddo ymwybyddiaeth o fygythiadau i’n cadwyn gyflenwi.

Rydym yn parhau i reoli ein risg gyffredinol o ran gwybodaeth gan ddefnyddio rheolaethau technegol, prosesau, gweithdrefnau a hyfforddiant priodol.

Rydym yn gwella ein rheolaethau technegol yn barhaus ac mae strategaeth diogelwch technegol o gryfder drwy ddyfnder wedi bod yn effeithiol o ran rhwystro bygythiadau.

Nid ydym yn ymwybodol o unrhyw achosion arwyddocaol o dorri rheolau diogelwch neu bolisi neu golli gwybodaeth bersonol a ddiogelir yn ystod y flwyddyn.

Asesiad risg

Yn unol â’n cynllun busnes 3 blynedd, rydym wedi nodi’r prif fygythiadau a chyfleoedd a allai effeithio ar ein gallu i gyflawni ein hamcanion, ac rydym yn trafod mesurau lliniaru’n rheolaidd ar lefel Tîm Arwain Gweithredol a bwrdd.

Ceir eglurhad pellach o’r risgiau a’r mesurau rheoli yn adran risgiau strategol yr adroddiad perfformiad.

Nid ydym yn ceisio dileu risg ond yn chwilio am gyfleoedd i sicrhau dyfodol gwell i bobl a’r amgylchedd drwy sicrhau bod risg yn cael ei hystyried a’i rheoli.

Mae cyfeirio’n glir at barodrwydd i dderbyn risg yn caniatáu i ni fabwysiadu iaith gyffredin ar draws yr Awdurdod Glo ac yn darparu fframwaith i reolwyr allu gwneud penderfyniadau sy’n seiliedig ar risg yn hyderus.

Gwrth-dwyll

Aelod o broffesiwn gwrth-dwyll y llywodraeth sydd wedi’i hyfforddi’n briodol sy’n arwain ein gweithgarwch gwrth-dwyll.

Rydym yn cynnal asesiadau risg twyll rheolaidd ac yn asesu ein hymateb i dwyll yn erbyn safonau priodol y llywodraeth.

O bryd i’w gilydd, mae’r ELT ac ARAC yn adolygu ein strategaeth gwrth-dwyll a’n cynnydd yn erbyn amcanion.

Rydym wedi parhau i hyrwyddo ymwybyddiaeth gref o ymatebion gwrth-dwyll ymysg ein staff drwy weithdai a hyfforddiant gorfodol.

Rydym wedi ymrwymo i greu amgylchedd tryloyw ac mae gennym fframwaith polisi cadarn sy’n cynnwys polisïau gwrth-dwyll clir (gan gynnwys llwgrwobrwyo a llygredd) a chwythu’r chwiban.

Mae pob polisi’n rhoi arweiniad i staff ac mae’n rhan o’r broses gynefino.

Adolygir y polisïau hyn yn flynyddol ar gyfer perthnasedd ac eglurder, cyn cael eu briffio i staff a’u cyhoeddi ar ein mewnrwyd.

Mae asesu gweithgarwch ac adborth yn cadarnhau bod polisïau’n cael eu deall yn dda, eu bod yn effeithiol ac yn hawdd eu defnyddio.

Mae’r bwrdd wedi ymrwymo’n arbennig i sicrhau bod staff yn teimlo eu bod yn cael eu grymuso, eu cefnogi a’u hamddiffyn pe bai angen iddynt godi unrhyw bryderon.

6.6 Ystyriaethau eraill

Adolygiad o’r dreth Alexander

Mae’r Awdurdod Glo wedi cydymffurfio â gweithdrefnau oddi ar y gyflogres adolygiad treth Alexander yn unol â gofynion Trysorlys EF i sicrhau bod unrhyw staff oddi ar y gyflogres yn talu’r dreth incwm briodol ac yswiriant gwladol.

Adolygiad MacPherson (2013) o sicrhau ansawdd

Ar hyn o bryd nid yw’r Awdurdod Glo yn gweithredu unrhyw fodelau dadansoddi busnes critigol yn ôl diffiniad adolygiad MacPherson (2013).

Safonau swyddogaethol y llywodraeth

Lle bo’n berthnasol, mae’r Awdurdod Glo yn rheoli ei weithgareddau yn unol â safonau swyddogaethol y llywodraeth.

Atal caethwasiaeth fodern

Rydym wedi diweddaru ein datganiad a’n dull gweithredu ar gyfer caethwasiaeth fodern mewn perthynas â chefnogi gofynion Deddf Caethwasiaeth Fodern 2015: [Datganiad caethwasiaeth fodern - GOV.UK (www.gov.uk)] (https:///www.gov.uk/government/modern-slavery-statement/modern-slavery-statement)

6.7 Amgylchedd rheoli cadarn sy’n gwella’n barhaus

Fel yr amlinellwyd yn yr adroddiad perfformiad, mae ein sefydliad wedi parhau i dyfu a newid wrth i ni reoli rhaglenni gwaith mwy a mwy cymhleth i gadw pobl yn ddiogel, i ddarparu tawelwch meddwl ac i warchod a gwella’r amgylchedd.

Mae ein cynllun busnes yn uchelgeisiol a byddwn yn parhau i esblygu ein sefydliad i greu dyfodol gwell i bobl a’r amgylchedd mewn ardaloedd glofaol wrth i ni symud i ail flwyddyn y cynllun.

Yn ystod 2022-2023, rydym wedi parhau i hyrwyddo diwylliant rheoli risg hyd yn oed cryfach, wedi gwella ein hymwybyddiaeth o fesurau gwrth-dwyll ac wedi rhoi ein cynllun gweithredu ar waith, ac wedi cryfhau rheolaethau risg seiber.

Rydym hefyd wedi parhau i wella cysondeb rheoli prosiectau ar draws y sefydliad i sicrhau ei fod yn hyblyg, yn ddeinamig ac yn gallu addasu ar sail graddfa a risg.

Rydym wedi gwreiddio dull gweithio hybrid strwythuredig sy’n adeiladu ar yr hyn a ddysgom o’r cyfnod clo ac sy’n ein galluogi i ddarparu ein gwasanaethau yn y ffordd orau ar draws y gwledydd rydym yn eu gwasanaethu, gan sicrhau bod systemau a phrosesau llywodraethu wedi aros yn effeithiol a bod gweithgareddau hanfodol yr Awdurdod Glo yn cael eu cyflawni’n dda.

Rydym yn sylweddoli ei bod yn bwysig sicrhau nad ydym yn bod yn hunanfodlon a byddwn yn sicrhau ein bod yn gweithredu ar y gwersi a nodwyd o’r tor-rheolau gwariant a amlinellir uchod.

Byddwn yn parhau i adolygu a datblygu ein hamgylchedd rheoli i sicrhau ei fod yn aros yn gymesur ac effeithiol wrth i’r amgylchedd allanol a’n sefydliad yn parhau i newid.

6.8 Effeithiolrwydd yr amgylchedd rheoli

Mae’r system lywodraethu, rheoli risg a rheoli wedi’i chynllunio i reoli risg i lefel resymol yn hytrach na dileu pob risg o fethu â chyflawni polisïau, nodau ac amcanion.

Felly, ni all ond ddarparu sicrwydd rhesymol, ac nid sicrwydd llwyr, o effeithiolrwydd.

Mae’r system rheolaeth fewnol wedi bod ar waith yn yr Awdurdod Glo ar gyfer y flwyddyn a ddaeth i ben ar 31 Mawrth 2023 ac, fel y dangosir, hyd at ddyddiad cymeradwyo’r adroddiad a’r cyfrifon blynyddol, yn unol â chanllawiau Trysorlys EF.

Ar sail holl elfennau fframwaith llywodraethu’r Awdurdod Glo, rwyf yn fodlon bod trefniadau llywodraethu, rheoli risg a rheolaeth fewnol yr Awdurdod Glo yn gymesur, yn addas i’r diben ac yn gweithio yn ôl y bwriad.

7. Adroddiad tâl cydnabyddiaeth a staff

7.1 Cyflwyniad

Paratowyd yr adroddiad hwn yn unol â llawlyfr adroddiadau ariannol y llywodraeth.

Lluniwyd yr adroddiad gan y swyddog cyfrifyddu ar ran y bwrdd ar argymhellion y pwyllgor Adnoddau Dynol a thaliadau cydnabyddiaeth.

Fel rhan o’r adroddiad atebolrwydd, mae’r adroddiad tâl cydnabyddiaeth a staff yn rhoi manylion am wybodaeth allweddol sy’n ymwneud â chyflogau a thaliadau eraill, unrhyw daliadau ymadael neu ddyfarniadau sylweddol eraill i uwch reolwyr presennol neu gyn-reolwyr.

Mae hefyd yn cynnwys rhai polisïau ar gyflogau a materion ehangach, a datgeliad statudol sy’n ymwneud â materion fel cyflog teg ac ymrwymiadau oddi ar y gyflogres.

Mae’r tablau a’r adrannau canlynol yn yr adroddiad hwn yn cael eu harchwilio:

• tâl cydnabyddiaeth i gyfarwyddwyr anweithredol

• tâl cydnabyddiaeth i gyfarwyddwyr gweithredol

• hawliau pensiwn cyfarwyddwyr gweithredol

• nifer cyfartalog y bobl a gyflogir

• costau staff a chostau cysylltiedig

• adrodd ar gynllun iawndal y gwasanaeth sifil a chynlluniau iawndal eraill

• lluosrifau tâl

7.2 Y pwyllgor Adnoddau Dynol a thaliadau cydnabyddiaeth

Fel yr eglurwyd yn y datganiad llywodraethu, mae gan yr Awdurdod Glo bwyllgor Adnoddau Dynol a thaliadau cydnabyddiaeth sefydledig.

Mae hwn yn pennu ac yn parhau i adolygu’r strategaeth cyflogau a gwobrwyo ar gyfer holl staff yr Awdurdod Glo ac yn cymeradwyo egwyddorion y cylch cyflog ar gyfer ei gyflwyno i Ysgrifennydd Gwladol yr Adran Diogelu Ffynonellau Ynni a Sero Net.

Mae cylch gorchwyl y pwyllgor yn rhagnodi na fydd y prif weithredwr yn bresennol pan fydd eu tâl a’u hamodau gwaith yn cael eu hystyried.

7.3 Polisi tâl cydnabyddiaeth ar gyfer y cyfarwyddwyr gweithredol

Mae’r pwyllgor Adnoddau Dynol a thaliadau cydnabyddiaeth yn adolygu ac yn gwneud argymhellion ynghylch tâl cydnabyddiaeth y cyfarwyddwyr gweithredol gan gynnwys y prif weithredwr.

Cytunir ar holl gyflogau staff gweithredol o fewn fframwaith canllawiau cylch cyflogau uwch weision sifil a bennir gan Swyddfa’r Cabinet.

7.4 Yr Undeb Llafur (Gofynion Cyhoeddi Amser Cyfleuster)

O dan y rheoliadau uchod, mae’n ofynnol i’r Awdurdod Glo ddarparu manylion am amser undebau llafur. Ar gyfer 2022-2023, nid oes gweithgarwch i’w adrodd.

7.5 Trosiant staff

Gadawodd 59 o weithwyr y sefydliad yn ystod y flwyddyn, canran o 18.5%, o’i gymharu â chanran o 10.3% yn 2021-2022.

Rydym wedi gweld cynnydd sylweddol yn nifer y cydweithwyr sy’n symud ymlaen o’r sefydliad yn ystod y flwyddyn oherwydd ffactorau allanol fel symud ar ôl y pandemig a phwysau costau byw.

Mae rhai contractau cyfnod penodol hefyd wedi dod i ben.

Fe wnaethom ddechrau gweld gostyngiad tua diwedd y flwyddyn ac rydym yn disgwyl i’n cyfradd trosiant ostwng yn nes at lefelau blaenorol yn ystod 2023-2024.

Rydym wedi canolbwyntio ar wella ein dulliau recriwtio, gan ein bod wedi recriwtio mwy o bobl o ganlyniad i drosiant a thwf parhaus oherwydd bod cynnydd yn y gwasanaethau sy’n cael eu hariannu’n allanol.

Rydym yn parhau i sicrhau bod yr Awdurdod Glo yn lle gwych i bawb weithio ynddo.

7.6 Absenoldeb staff oherwydd salwch

Roedd cyfanswm y diwrnodau gwaith cyfartalog a gollwyd am bob blwyddyn staff yn 5.9 diwrnod o’i gymharu â 5.2 diwrnod ar gyfer 2021-2022.

Mae’r cynnydd hwn yn bennaf oherwydd achosion o COVID-19 a chlefydau heintus eraill fel annwyd a ffliw.

Rydym yn parhau i annog cydweithwyr i beidio â gweithio os ydynt yn sâl ac i beidio â dod i’r swyddfa os ydynt yn heintus.

Caiff cydweithwyr sydd wedi cymryd cyfnodau estynedig o absenoldeb eu cefnogi wrth iddynt ddychwelyd i’r gwaith drwy asesiadau iechyd galwedigaethol a thrwy ddefnyddio ein rhaglen cymorth i weithwyr.

7.7 Adolygiadau datblygu perfformiad (PDR)

Mae’r cyfarwyddwyr gweithredol yn cymryd rhan yn ein proses PDR.

Gwneir asesiadau unigol gan y prif weithredwr ac fe’u hadolygir gan y cadeirydd a’r pwyllgor Adnoddau Dynol a thaliadau cydnabyddiaeth.

Gwneir asesiad y prif weithredwr gan y cadeirydd ac fe’i hadolygir gan y pwyllgor Adnoddau Dynol a thaliadau cydnabyddiaeth.

Mae gwerthuso perfformiad unigol yn seiliedig ar gyflawni amcanion ac ymddygiadau diffiniedig a aseswyd yn erbyn 4 sgôr perfformiad.

7.8 Tâl ar sail perfformiad (PRP)

Nid yw PRP dan gontract nac yn bensiynadwy ac mae’n amodol ar gael cymeradwyaeth flynyddol drwy’r broses cylch cyflog gan yr Adran Diogelu Ffynonellau Ynni a Sero Net.

Cymeradwywyd y cylch cyflog ar gyfer 2022-2023 gan BEIS (rhagflaenydd yr Adran Diogelu Ffynonellau Ynni a Sero Net) ym mis Tachwedd 2022.

Mae PRP yn cael ei ennill ar sail dyfarniad corfforaethol fel ei fod yn adlewyrchu perfformiad corfforaethol ac unigol yn erbyn amcanion.

Aseswyd perfformiad corfforaethol ar gyfer 2022 -2023 gan y bwrdd ar 100% ac mae PRP wedi cael ei ddyfarnu yn unol â hynny.

7.9 Contractau cyfarwyddwyr gweithredol

Ein polisi ni yw y dylai cyfarwyddwyr gweithredol gael contractau cyflogaeth am gyfnod amhenodol sy’n rhoi 6 mis o rybudd.

Dangosir manylion contractau cyflogaeth y cyfarwyddwyr gweithredol isod:

	Dyddiad gwasanaeth di-dor	Hawl rhybudd i gael ei roi gan yr Awdurdod Glo
Lisa Pinney MBE	1 Mehefin 2018	6 mis
Paul Frammingham	6 Mai 2008	6 mis
Carl Banton	5 Ionawr 2004	6 mis

Y cyfnod rhybudd i’w roi gan gyfarwyddwr i’r Awdurdod Glo yw: gan y prif weithredwr, 6 mis, a chan y cyfarwyddwyr gweithredol eraill, 3 mis.

7.10 Tâl cydnabyddiaeth cyfarwyddwyr anweithredol

Mae cyfarwyddwyr anweithredol wedi cael eu penodi gan BEIS neu’r Adran Diogelu Ffynonellau Ynni a Sero Net yn unol â’r cod ymarfer a gyhoeddwyd gan y comisiynydd penodiadau cyhoeddus.

Yr Adran Diogelu Ffynonellau Ynni a Sero Net sy’n pennu eu telerau ymgysylltu a’u tâl cydnabyddiaeth.

Nid ydynt yn gymwys i gymryd rhan yn y cynlluniau pensiwn nac i dderbyn PRP.

Dangosir y ffioedd a dalwyd i’r cyfarwyddwyr anweithredol isod:

	Dyddiad gorffen y contract	2022-2023 (£)	2021-2022 (£)
Jeff Halliwell	31 Mawrth 2024	27,050	27,050
Steve Wilson	31 Mawrth 2023	11,666	11,666
Jayne Scott	31 Mawrth 2025	11,666	11,666
David Brooks	31 Mawrth 2025	11,666	1,944
Bev Smith[footnote 3]	31 Mawrth 2026	845	Amherthnasol
Gemma Pearce	31 Mawrth 2022	Amherthnasol	11,666

7.11 Tâl cydnabyddiaeth cyfarwyddwyr gweithredol

	Cyflog (£000) yn 2022-2023	Cyflog (£000) yn 2021-2022	Lwfans (£000) yn 2022-2023	Lwfans (£000) yn 2021-2022	PRP (£000) yn 2022-2023	PRP (£000) yn 2022-2023	PRP (£000) yn 2022-2023	Pensiwn (£000) yn 2022-2023	Pensiwn (£000) yn 2021-2022	Cyfanswm (£000) yn 2022-2023	Cyfanswm (£000) yn 2021-2022
Lisa Pinney MBE	140-145	135-140	-	-	15-20	15-20	55	54	210-215	210-215
Paul Frammingham	95-100	90-95	10-15	10-15	5-10	10-15	40	39	155-160	160-165
Carl Banton[footnote 4]	80-85	80-85	5-10	5-10	5-10	(21)	98	75-80	195-200

Cyfrifir gwerth y buddion pensiwn a gronnwyd yn ystod y flwyddyn fel y cynnydd gwirioneddol mewn pensiwn wedi’i luosi â 20 a’r cynnydd gwirioneddol mewn unrhyw gyfandaliad llai’r cyfraniadau a wneir gan yr unigolyn.

Nid yw’r cynnydd gwirioneddol yn cynnwys cynnydd oherwydd chwyddiant neu unrhyw gynnydd neu ostyngiad yn sgil trosglwyddo hawliau pensiwn.

Mae tâl cydnabyddiaeth cyfarwyddwyr gweithredol yn cynnwys cyflog, PRP heb ei gyfuno a enillwyd yn ystod y flwyddyn o dan y broses PDR (nid dan gontract), lwfansau penodol a gwerth buddion pensiwn a gronnwyd yn ystod y flwyddyn.

Mae’r lwfansau’n cynnwys lwfansau car a chyfrifoldeb yn y ddwy flynedd ar gyfer Paul Frammingham a lwfans cyfrifoldeb yn y ddwy flynedd ar gyfer Carl Banton.

Mae PRP yn seiliedig ar lefelau perfformiad a gyrhaeddir ac fe’i gwneir fel rhan o’r broses adolygu perfformiad.

Mae PRP yn ymwneud â’r perfformiad yn y flwyddyn y daw’n daladwy i’r unigolyn.

Rydym hefyd yn cymryd rhan mewn cynllun beicio i’r gwaith sydd wedi’i gymeradwyo gan CThEF. Cymerodd Carl Banton ran yn y cynllun hwn yn ystod 2021-2022 a 2022-2023 a chymerodd Lisa Pinney ran yn y cynllun hwn yn ystod 2022-2023.

Ni chafodd unrhyw gyfarwyddwyr gweithredol unrhyw fuddion ymarferol yn ystod 2021-2022 na 2022-2023.

7.12 Hawliau pensiwn cyfarwyddwyr gweithredol

	Pensiwn a gronnwyd ar oedran pensiwn ar 31 Mawrth 2023 a chyfandaliad cysylltiedig (£000)	Cynnydd gwirioneddol mewn pensiwn a chyfandaliad cysylltiedig ar oedran pensiwn (£000)	CETV ar 31 Mawrth 2023 (£000)	CETV ar 31 Mawrth 2022 (£000)	Cynnydd gwirioneddol mewn CETV (£000)
Lisa Pinney MBE	15-20	2.5-5	179	135	26
Paul Frammingham	30-35	0-2.5	440	391	21
Carl Banton	30-35	-	596	552	(34)

Gwerthoedd trosglwyddo sy’n cyfateb i arian parod (CETV)

CETV yw gwerth buddion y cynllun pensiwn wedi’i gyfalafu a gronnwyd gan aelod ar adeg benodol.

Buddion a gronnwyd gan yr aelod yw’r buddion a brisir ynghyd ag unrhyw bensiwn wrth gefn i briod sy’n daladwy o’r cynllun.

CETV yw taliad a wneir gan gynllun neu drefniant pensiwn i sicrhau buddiannau pensiwn mewn cynllun pensiwn neu drefniant arall pan fydd yr aelod yn gadael cynllun ac yn dewis trosglwyddo’r buddiannau y mae wedi eu cronni yn ei gynllun blaenorol.

Mae’r ffigurau pensiwn a nodir yn ymwneud â buddion y mae’r unigolyn wedi eu cronni o ganlyniad i gyfanswm ei aelodaeth yn y cynllun pensiwn, nid dim ond ei wasanaeth mewn swydd uwch y mae’r datgeliad yn berthnasol iddo.

Mae’r ffigurau’n cynnwys gwerth unrhyw fuddion pensiwn mewn cynllun neu drefniant arall y mae’r aelod wedi ei drosglwyddo i drefniadau pensiwn y Gwasanaeth Sifil.

Maent hefyd yn cynnwys unrhyw fuddion pensiwn ychwanegol a gronnwyd i’r aelod o ganlyniad iddo’n prynu buddion pensiwn ychwanegol ar ei gost ei hun.

Cyfrifir CETV yn unol â Rheoliadau Cynlluniau Pensiwn Galwedigaethol (Gwerthoedd Trosglwyddo) (Diwygio) 2008 ac nid yw’n ystyried unrhyw ostyngiad gwirioneddol neu bosibl i fuddion o ganlyniad i Dreth Lwfans Oes a allai fod yn daladwy pan gymerir buddion pensiwn.

Cyfrifir ffigurau CETV gan ddefnyddio’r canllawiau ar gyfraddau disgownt ar gyfer cyfrifo cyfraddau cyfraniadau pensiwn gwasanaeth cyhoeddus heb eu hariannu a oedd yn bodoli ar 31 Mawrth 2023.

Cyhoeddodd Trysorlys EF ganllawiau wedi’u diweddaru ar 27 Ebrill 2023; defnyddir y canllawiau hyn wrth gyfrifo ffigurau CETV 2023-2024.

7.13 Cynnydd gwirioneddol mewn CETV

Mae hyn yn adlewyrchu’r cynnydd/(gostyngiad) yn y CETV sy’n cael ei ariannu gan y cyflogwr.

Nid yw’n cynnwys cynnydd yn y pensiwn cronedig oherwydd chwyddiant, cyfraniadau’r gweithiwr (gan gynnwys gwerth unrhyw fuddion a drosglwyddwyd o gynllun neu drefniant pensiwn arall) ac mae’n defnyddio ffactorau prisio cyffredin y farchnad ar gyfer dechrau a diwedd y cyfnod.

Darperir buddion pensiwn y Gwasanaeth Sifil drwy drefniadau pensiwn y Gwasanaeth Sifil.

O 1 Ebrill 2015 cyflwynwyd cynllun pensiwn newydd ar gyfer gweision sifil – sef Cynllun Pensiwn Gweision Sifil ac Eraill neu Alpha, sy’n darparu buddion yn seiliedig ar gyfartaledd gyrfa gydag oedran pensiwn arferol sy’n cyfateb i oedran pensiwn y wladwriaeth yr aelod (neu 65 os yw’n uwch).

O’r dyddiad hwnnw, ymunodd pob gwas sifil newydd, ynghyd â’r rhan fwyaf o’r bobl sydd eisoes mewn swydd, ag Alpha.

Cyn hynny, roedd gweision sifil yn rhan o Brif Gynllun Pensiwn y Gwasanaeth Sifil (PCSPS).

Mae gan gynllun PCSPS 4 adran: tair sy’n rhoi buddion ar sail cyflog terfynol (Clasurol, Premiwm neu Glasurol a Mwy) gydag oed pensiwn arferol o 60; ac un sy’n rhoi buddion ar sail gyrfa gyfan (Nuvos) gydag oed pensiwn arferol o 65.

Nid yw’r trefniadau statudol hyn wedi’u cyllido ac mae cost y buddion yn cael ei thalu gan swm a benderfynir drwy bleidlais gan y Senedd Brydeinig bob blwyddyn.

Cynyddir pensiynau sy’n daladwy dan y cynlluniau Clasurol, Premiwm, Clasurol a Mwy, Nuvos ac Alpha yn flynyddol yn unol â deddfwriaeth cynyddu pensiynau.

Arhosodd aelodau sy’n rhan o’r cynllun PCSPS a oedd o fewn 10 mlynedd o’u hoed pensiwn arferol ar 1 Ebrill 2012 yn y cynllun PCSPS ar ôl 1 Ebrill 2015.

Bydd y rhai sydd rhwng 10 mlynedd a 13 mlynedd a 5 mis o’u hoed pensiwn arferol ar 1 Ebrill 2012 yn newid i Alpha rywbryd rhwng 1 Mehefin 2015 ac 1 Chwefror 2022.

Oherwydd bod y llywodraeth yn bwriadu dileu’r gwahaniaethu a nodwyd gan y llysoedd yn y ffordd y cyflwynwyd diwygiadau pensiwn 2015 ar gyfer rhai aelodau, efallai y bydd gan aelodau cymwys sydd â gwasanaeth perthnasol rhwng 1 Ebrill 2015 a 31 Mawrth 2022, hawl i wahanol fuddion pensiwn mewn perthynas â’r cyfnod hwnnw (a gallai hyn effeithio ar y CETV yn yr adroddiad hwn – gweler isod).

Bydd buddion PCSPS pob aelod sy’n newid i gynllun Alpha yn cael eu ‘bancio’, gyda’r rheini sydd â buddion cynt yn un o adrannau cyflog terfynol y PCSPS yn cael y buddion hynny ar sail eu cyflog terfynol pan fyddant yn gadael cynllun Alpha.

Mae’r ffigurau pensiwn a ddyfynnir ar gyfer swyddogion yn dangos y pensiwn a enillwyd yn PCSPS neu Alpha – fel sy’n briodol.

Os oes gan y swyddog fuddion yn y PCSPS ac Alpha, y ffigur a nodir yw gwerth cyfun eu buddion yn y 2 gynllun.

Gall aelodau sy’n ymuno o Hydref 2002 ymlaen ddewis naill ai’r trefniant buddion diffiniedig priodol neu bensiwn cyfraniad a ddiffiniwyd (prynu ar arian) gyda chyfraniad cyflogwr (cyfrif pensiwn partneriaeth).

Mae cyfraniadau’r gweithwyr yn gysylltiedig â chyflog ac maent yn amrywio rhwng 4.6% a 8.05% ar gyfer aelodau’r cynllun Clasurol, Premiwm, Clasurol a Mwy, Nuvos ac Alpha.

Mae’r buddion yn y cynllun Clasurol yn cronni ar gyfradd o 1/80fed o enillion pensiynadwy terfynol am bob blwyddyn o wasanaeth.

Yn ogystal, telir cyfandaliad sydd gyfwerth â thair blynedd o bensiwn cychwynnol pan fydd gweithiwr yn ymddeol.

Gyda’r cynllun Premiwm, mae’r buddion yn cronni ar gyfradd o 1/60fed o enillion pensiynadwy terfynol am bob blwyddyn o wasanaeth.

Yn wahanol i’r cynllun Clasurol, nid oes dim cyfandaliad awtomatig.

Mae Clasurol a Mwy yn ei hanfod yn gynllun hybrid gyda buddion yng nghyswllt gwasanaeth cyn 1 Hydref 2002 yn cael eu cyfrifo’n fras fel y cynllun Clasurol, a buddion am wasanaeth ar ôl mis Hydref 2002 yn cael eu cyfrifo fel yn y cynllun Premiwm.

Gyda Nuvos, mae’r aelod yn cronni pensiwn ar sail enillion pensiynadwy’r aelod tra bo’n aelod o’r cynllun.

Ar ddiwedd blwyddyn y cynllun (31 Mawrth) mae cyfrif pensiwn a enillwyd yr aelod yn cael ei gredydu gyda 2.3% o’i enillion pensiynadwy ym mlwyddyn honno’r cynllun ac mae’r pensiwn cronedig yn cael ei gynyddu yn ôl deddfwriaeth cynyddu pensiynau.

Mae’r buddion yn Alpha yn cronni mewn ffordd debyg i Nuvos, ond mae’r gyfradd gronni yn 2.32%.

Ym mhob achos, gall aelodau ddewis rhoi rhan o’u pensiwn heibio (cyfnewid) i gael cyfandaliad hyd at y terfynau a bennir gan Ddeddf Cyllid 2004.

Mae’r cyfrif pensiwn partneriaeth yn drefniant pensiwn cyfraniadau diffiniedig galwedigaethol sy’n rhan o’r Legal & General Mastertrust.

Mae’r cyflogwr yn gwneud cyfraniad sylfaenol o rhwng 8% ac 14.75% (yn dibynnu ar oedran yr aelod).

Nid oes raid i’r gweithiwr gyfrannu, ond os bydd yn gwneud cyfraniadau, bydd y cyflogwr yn talu swm cyfatebol hyd at derfyn o 3% o gyflog pensiynadwy (yn ogystal â chyfraniad sylfaenol y cyflogwr).

Mae cyflogwyr hefyd yn cyfrannu 0.5% o gyflog pensiynadwy i dalu cost yswiriant buddion risg a ddarperir yn ganolog (marw yn y swydd ac ymddeol yn sgil salwch).

Y pensiwn cronedig a ddyfynnir yw’r pensiwn y mae gan yr aelod hawl i’w gael pan fydd yn cyrraedd oed pensiwn, neu’n syth ar ôl peidio â bod yn aelod gweithredol o’r cynllun os yw wedi cyrraedd oed pensiwn neu dros yr oedran hwnnw.

60 yw’r oedran pensiwn ar gyfer aelodau cynlluniau Clasurol, Premiwm a Chlasurol a Mwy, a 65 ar gyfer aelodau Nuvos, a 65 oed neu Oed Pensiwn y Wladwriaeth, pa bynnag yw’r uchaf, ar gyfer aelodau cynllun Alpha.

Mae’r ffigurau pensiwn a ddyfynnir ar gyfer swyddogion yn dangos y pensiwn a enillwyd yn PCSPS neu Alpha – fel sy’n briodol.

Os oes gan y swyddog fuddion yn y PCSPS ac Alpha, mae’r ffigur a ddyfynnir yn gyfystyr â gwerth cyfunol y buddion yn y ddau gynllun, ond sylwer y gallai rhan o’r pensiwn hwnnw fod yn daladwy o oedrannau gwahanol.

Rhagor o fanylion am drefniadau pensiwn y Gwasanaeth Sifil: https://www.civilservicepensionscheme.org.uk/

Mae’r PCSPS yn gynllun buddion a ddiffiniwyd aml-gyflogwr heb ei ariannu lle nad yw’r Awdurdod Glo yn gallu nodi ei gyfran o’r asedau a’r rhwymedigaethau sylfaenol.

Cyflawnwyd prisiad actiwaraidd llawn ar 31 Mawrth 2016. Mae manylion ar gael yng nghyfrifon adnoddau Swyddfa’r Cabinet: Pensiwn Sifil: https:///www.civilservicepensionscheme.org.uk/about-us/resource-accounts/.

Ar gyfer 2022-2023, roedd cyfraniadau cyflogwyr o £3,508,000 yn daladwy i’r PCSPS (2021-2022: £3,162,000) ar un o 4 cyfradd yn yr ystod 26.6% i 30.3% o gyflog pensiynadwy, yn seiliedig ar fandiau cyflog (2021-2022: 26.6% i 30.3%).

Bydd Actiwari’r Cynllun yn adolygu cyfraniadau cyflogwyr bob 4 blynedd yn dilyn prisiad llawn o’r cynllun.

Cafodd y bandiau cyflog a’r cyfraddau cyfrannu eu diwygio ar gyfer 2019-2020 a byddant yn aros yr un fath tan 2024-2025.

Mae cyfraddau’r cyfraniadau’n adlewyrchu’r buddion wrth iddynt gronni, nid pan fydd y costau’n codi mewn gwirionedd, ac maent yn adlewyrchu profiad blaenorol o’r cynllun.

Gall gweithwyr ddewis agor cyfrif pensiwn partneriaeth, pensiwn cyfranddeiliaid gyda chyfraniad gan y cyflogwr.

Talwyd cyfraniadau’r cyflogwr o £42,292 (2021-2022: £35,475) mewn perthynas â 10 (2021-2022: 8) gweithiwr a gofrestrwyd ar gyfrifon partneriaeth yn ystod y flwyddyn.

Nid oedd unrhyw ymddeoliadau cynnar ar sail iechyd gwael yn 2022-2023 nac yn 2021-2022.

7.14 Nifer cyfartalog y bobl a gyflogir

Yr Adran	Staff 2022-2023	Eraill 2022-2023	Cyfanswm 2022-2023	Staff 2021-2022	Eraill 2021-2022	Cyfanswm 2021-2022
Datblygu a gwybodaeth	64	3	67	64	1	65
Gweithrediadau	116	3	119	109	5	114
Masnachol ac arloesi	42	1	43	34	1	35
Technoleg Gwybodaeth a Digidol	34	4	38	35	2	37
Rheolaeth a gwasanaethau corfforaethol	63	2	65	58	2	60
Nifer y staff	319	13	332	300	11	311

Mae nifer cyfartalog y bobl a gyflogir fel y dadansoddwyd uchod yn gyson â strwythur sefydliadol yr Awdurdod Glo ar gyfer y ddwy flynedd ac mae’n adlewyrchu twf parhaus yn rhaglenni gweithredol a gwaith a ariennir yn allanol yr Awdurdod Glo.

Cafodd 9.1 o unigolion cyfwerth ag amser llawn eu codi ar brosiectau cyfalaf yn ystod 2022-2023 (2021-2022: 7.7).

7.15 Costau staff a chostau cysylltiedig

Staff 2022-2023 (£000)	Eraill 2022-2023 (£000)	Cyfanswm 2022-2023 (£000)	Staff 2021-2022 (£000)	Eraill 2021-2022 (£000)	Cyfanswm 2021-2022 (£000)
Cyflogau	13,717	-	13,717	12,437	-	12,437
Costau nawdd cymdeithasol	1,636	-	1,636	1,382	-	1,382
Costau pensiwn eraill	3,508	-	3,508	3,162	-	3,162
Costau staff asiantaeth	-	1,004	1,004	-	773	773
Cyfanswm costau staff	18,861	1,004	19,865	16,981	773	17,754

7.16 Cyfansoddiad staff

Ar 31 Mawrth 2023	Cyfarwyddwyr anweithredol	Tîm arwain gweithredol	Uwch reolwyr	Staff	Cyfanswm
Dynion	3	4	13	163	183
Menywod	2	2	6	144	155
Cyfanswm	5	6	19	307	338

7.17 Anabledd, amrywiaeth a chynhwysiant

Rydym yn gyflogwr cynhwysol ac rydym yn annog ac yn croesawu ceisiadau gan bawb a allai fod â’r sgiliau priodol i’n helpu i greu dyfodol gwell i bobl a’r amgylchedd mewn ardaloedd glofaol.

Mae hyn yn golygu ein bod yn gwneud y pethau sylfaenol fel darparu addasiadau rhesymol ar gyfer ymgeiswyr anabl ac abl mewn ffordd wahanol mewn cyfweliad a’u helpu i lwyddo yn y gwaith.

Rydym yn annog gweithio hyblyg, oriau rhan amser ac yn y tymor, ac ein nod yw mynd ymhellach na hyn a bod yn sefydliad mwy amrywiol, cynhwysol sy’n mynd ati i fod yn wrth-hiliol – ‘lle gwych i bawb weithio ynddo’.

Rydym yn hyrwyddo datblygu gyrfa, dilyniant gyrfa a chadw ein holl weithwyr.

Rydym wedi annog a chefnogi amrywiaeth o rwydweithiau amrywiaeth ac rydym yn gweithio i sicrhau bod amrywiaeth eang o leisiau’n cael eu clywed ar bob lefel yn y sefydliad.

Mae gennym gynllun cydraddoldeb, amrywiaeth a chynhwysiant a chynllun gwrth-hiliaeth sy’n canolbwyntio ar gamau ymarferol i’n helpu i fod hyd yn oed yn well ac rydym yn parhau i wrando a dysgu.

Gwyddom fod gennym fwy i’w wneud ac rydym wedi ymrwymo i barhau i wella a thyfu.

Rydym yn parhau i weithio i ddenu, recriwtio a chadw mwy o amrywiaeth ymysg staff ar bob lefel a’u datblygu drwy’r sefydliad.

Rydym yn parhau i annog pawb i deimlo’n gyfforddus i ddatgelu data amrywiaeth yn gyfrinachol er mwyn gwella cywirdeb ein hadroddiadau a’n galluogi ni i roi camau gweithredu clir ar waith.

Mae rhagor o wybodaeth am ein gwaith amrywiaeth a chynhwysiant ar gael yn adran pobl yr adroddiad hwn.

7.18 Adrodd am gynlluniau iawndal y Gwasanaeth Sifil a chynlluniau iawndal eraill –pecynnau ymadael

2022-2023 (2021-2022 mewn cromfachau)	Nifer y diswyddiadau gorfodol	Nifer yr ymadawiadau eraill y cytunwyd arnynt	Cyfanswm y pecynnau ymadael
£0 i £25,000	1 (0)	1 (0)	1 (0)
£25,000 i £50,000	0 (0)	1 (0)	1 (0)
£50,000 i £100,000	0 (0)	0 (0)	0 (0)
Cyfanswm nifer y pecynnau gadael	0 (0)	2 (0)	2 (0)
Cyfanswm y gost (£000)	0 (0)	60-65 (0)	60-65 (0)

Yn ystod 2022-2023, cytunwyd ar 2 ymadawiad, a gostiodd £60,000 i £65,000 (2021-2022: dim).

Rhoddwyd cyfrif am gostau ymadael yn 2022-2023 yn y flwyddyn gadael a phenderfynwyd ar y dyfarniad yn unol â darpariaethau cynllun Iawndal y Gwasanaeth Sifil, cynllun statudol a wnaed o dan Ddeddf Blwydd-daliadau 1972.

7.19 Rhoi gwybod am benodiadau cyflog mawr oddi ar y gyflogres

Ymrwymiadau gweithwyr oddi ar y gyflogres ar gyflog mawr ar 31 Mawrth 2021, a oedd yn ennill £245 y diwrnod neu fwy:

Ymrwymiadau sy’n bodoli’n barod ar 31 Mawrth 2023	8
O’r rhain, sydd wedi bodoli am (ar adeg yr adroddiad):
llai na blwyddyn	5
rhwng 1 a 2 flynedd	3
rhwng 2 a 3 blynedd	-
rhwng 3 a 4 blynedd	-
4 blynedd neu fwy	-

Yr holl weithwyr oddi ar y gyflogres sy’n cael cyflog mawr a gyflogwyd ar unrhyw adeg yn ystod y flwyddyn a ddaeth i ben ar 31 Mawrth 2022, a oedd yn ennill £245 y diwrnod neu fwy:

Nifer y gweithwyr oddi ar y gyflogres a gyflogwyd yn ystod y flwyddyn a ddaeth i ben ar 31 Mawrth 2023	17
O’r rhain:
ddim yn ddarostyngedig i ddeddfwriaeth oddi ar y gyflogres	17
yn amodol ar ddeddfwriaeth oddi ar y gyflogres ac yn cael eu pennu fel rhan o gwmpas IR35	-
yn amodol ar ddeddfwriaeth oddi ar y gyflogres ac yn cael eu pennu fel eu bod tu allan i gwmpas IR35	-
Nifer yr ymrwymiadau a ailaseswyd at ddibenion cydymffurfio neu sicrwydd yn ystod y flwyddyn, ac o’r rhain:
nifer yr ymrwymiadau a welodd newid i statws IR35 yn dilyn yr adolygiad cysondeb	N/A

Mae’r Awdurdod Glo yn cynnal archwiliadau fel mater o drefn ar rolau arfaethedig, gan gynnwys profion Gwasanaeth Statws Cyflogaeth CThEM, i bennu statws IR35 cyn unrhyw gynnig.

Lle mae’r gwiriadau hyn yn awgrymu bod angen sicrwydd ynghylch treth incwm a rhwymedigaethau yswiriant gwladol, mae contractau’n cynnwys y cymalau a grybwyllwyd uchod a gofynnir am sicrwydd naill ai gan y gweithiwr neu gan yr asiant y maent yn gweithio iddo.

Ymrwymiadau oddi ar y gyflogres gan aelodau’r bwrdd, a/neu uwch swyddogion sydd â chyfrifoldeb ariannol sylweddol, rhwng 1 Ebrill 2022 a 31 Mawrth 2023:

Nifer yr ymrwymiadau oddi ar y gyflogres gan aelodau’r bwrdd, a/neu uwch swyddogion sydd â chyfrifoldeb ariannol sylweddol, yn ystod y flwyddyn ariannol	-
Nifer yr unigolion yr ystyriwyd eu bod yn ‘aelodau’r bwrdd, a/neu uwch swyddogion â chyfrifoldeb ariannol sylweddol’, yn ystod y flwyddyn ariannol. Mae’r ffigwr hwn yn cynnwys ymrwymiadau ar ac oddi ar y gyflogres	10

Roedd gwariant ymgynghoriaeth ar gyfer y flwyddyn yn £dim (2021 i 2022: £dim).

7.20 Lluosrifau tâl

Dyma’r newid canrannol ers y flwyddyn ariannol flaenorol ar gyfer cyflog a lwfansau, a thâl ar sail perfformiad, y cyfarwyddwr sy’n cael y cyflog uchaf a staff yr Awdurdod Glo (ac eithrio staff asiantaeth): | | 2022-2023 | 2021-2022 | |—|—|—| | Cyflog a Lwfansau: | | | | Y cyfarwyddwr sy’n cael y cyflog uchaf (pwynt canol y band ar gyfer 2023 a 2022: £155,000-£160,000) | 3.6% | 0.0% | | Gweithwyr yr Awdurdod Glo | 4.9% | 1.1% | | Cyflog ar sail perfformiad: | | | | Y cyfarwyddwr sy’n cael y tâl uchaf (pwynt canol y band) | 0.0% | 0.0% | | Gweithwyr yr Awdurdod Glo | 5.4% | 14.8% |

Yn 2022-2023, y dyfarniad cyflog cyfartalog ar draws pob lefel yn y sefydliad oedd 2%, gydag 1% ychwanegol i fynd i’r afael â gwahaniaethau cyflog mewn meysydd penodol sydd wedi’u cynnwys yn y newidiadau canrannol uchod (ni wnaed dyfarniad cyflog yn 2021-2022).

Mae cyflog ar sail perfformiad yn gysylltiedig â chyflawni targedau perfformiad y sefydliad, a gafodd eu cyflawni’n llawn yn ystod 2022- 2023.

Mae’r cynnydd sylweddol yn ystod 2021-2022 yn ganlyniad i’r flwyddyn flaenorol (2020-2021), lle defnyddiwyd gwahanol fethodoleg ac asesiad is ar gyfer cyflawni targedau perfformiad oherwydd effaith COVID-19.

Mae cap ar dâl ar sail perfformiad y cyfarwyddwr sy’n cael y cyflog uchaf.

Mae cymhareb tâl y cyfarwyddwr sy’n cael y tâl uchaf i dâl y gweithiwr yn y 3 chwartel fel a ganlyn:

Blwyddyn	25ain canradd	Canolrif	75ain canradd
2022-2023	4.7	3.5	2.9
2021-2022	5.1	3.7	3.0

Mae cyfanswm y tâl cydnabyddiaeth yn cynnwys cyflog, lwfansau a thâl ar sail perfformiad heb ei gyfuno.

Nid yw’n cynnwys taliadau diswyddo, cyfraniadau pensiwn y cyflogwr na gwerth trosglwyddo cyfwerth ag arian pensiynau.

Dyma’r ffigurau y seilir y cyfrifiadau hyn arnynt:

Blwyddyn	25ain canradd cyfanswm cyflog a buddion	25ain canradd cyflog	Canolrif cyfanswm cyflog a buddion	Cyflog canolrifol	Cyfanswm cyflog 75ain canradd cyfanswm cyflog a buddion	Cyflog 75ain canradd
2022-2023	33,368	30,861	44,486	41,224	54,223	52,531
2021 -2021	31,131	29,227	43,122	41,381	52,466	48,406

Yn 2022-23 a 2021-2022, ni chafodd unrhyw weithiwr dâl cydnabyddiaeth oedd yn fwy na’r cyfarwyddwr sy’n cael y cyflog uchaf.

Roedd y taliadau cydnabyddiaeth yn amrywio rhwng £19,968 a £160,000 (2021-2022: £18,182 a £160,000).

8. Atebolrwydd Seneddol ac adroddiad archwilio

Fel rhan o’r adroddiad atebolrwydd, mae adroddiad atebolrwydd ac archwilio’r senedd yn nodi’r datgeliadau ychwanegol hynny sy’n ofynnol gan y Senedd Brydeinig, os na fanylir arnynt mewn man arall yn yr adroddiad blynyddol a’r cyfrifon, ac mae’n cynnwys yr adroddiad archwilio allanol.

Mae’r adrannau canlynol yn cael eu harchwilio.

8.1 Cyfrif gwariant: colledion, taliadau arbennig a rhoddion

Ni chafwyd unrhyw golledion na thaliadau arbennig dros £300,000, nac unrhyw roddion yn ystod 2022 i 2023.

Achoswyd un achos o dorri rheolaeth gwariant Swyddfa’r Cabinet gan orwariant yn erbyn contract cyflenwi digidol penodol.

Rhoddwyd gwybod am hyn ar unwaith i gadeirydd ARAC yr Awdurdod Glo, yr NAO, a thîm rheoli gwariant yr Adran Diogelu Ffynonellau Ynni a Sero Net, y tîm nawdd a’r prif swyddog digidol a gwybodaeth.

Roedd y gwariant yn angenrheidiol ac yn briodol i ddarparu gwasanaethau craidd yr Awdurdod Glo.

Cynhaliwyd ymarferiad gwersi a ddysgwyd llawn a chraffwyd arno gan dîm arweinyddiaeth weithredol yr Awdurdod Glo a’r ARAC, a chyflwynwyd crynodeb i’r bwrdd.

Ceir amlinelliad pellach o’r toriad hwn yn y datganiad llywodraethu.

8.2 Ffioedd a thaliadau

Mae’r Awdurdod Glo yn cydymffurfio â’r gofynion dyrannu costau a chodi tâl a nodir yng nghanllawiau Rheoli Arian Cyhoeddus Trysorlys EF.

Eglurir isod ffrydiau incwm mwyaf arwyddocaol yr Awdurdod Glo, fel yr amlinellir yn nodiadau 2 a 4 y datganiadau ariannol.

Mae’r segment gweithredu fasnachol ac arloesi yn cynnwys darparu adroddiadau mwyngloddio a gynhyrchodd incwm o £6,980,000 (2021-22: £8,350,000), costau o £3,175,000 (2021-2022: £4,001,000), a gwarged o £3,805,000 (2021-2022: £4,349,000 o warged).

Rheolir ac adroddir ar wariant sy’n gysylltiedig â rhaglenni a gweithgareddau penodol o dan y segment gweithrediadau, ond mae’n ymwneud â gwella data a gwybodaeth.

Amcan ariannol adroddiadau mwyngloddio yw darparu gwasanaethau ar raddfa fasnachol.

Mae’r gydran weithredu Fasnachol ac Arloesi’n cynnwys darparu gwasanaethau cynghori a thechnegol a gynhyrchodd incwm o £6,802,000 (2021-2022: £6,371,000), costau o £6,639,000 (2021-2022: £6,297,000), a gwarged o £163,000 (2021-2022: £74,000 o warged).

Yr amcan ariannol ar gyfer darparu gwasanaethau cynghori a thechnegol yw naill ai adennill costau llawn (gan gynnwys lwfans ar gyfer adennill gorbenion) wrth ddarparu gwasanaethau ar draws y llywodraeth, neu ardrethi masnachol, sy’n adlewyrchu’r lefelau uwch o risg, wrth ddarparu gwasanaethau i farchnadoedd cystadleuol.

Mae cyfran yr incwm o ganlyniad i adennill costau llawn yn uwch na 99% ar gyfer y ddwy flynedd ariannol, gan adlewyrchu’r ddarpariaeth barhaus o wasanaethau i’n cwsmeriaid ar draws y llywodraeth wrth i ni eu cefnogi i gyflwyno rhaglenni allweddol.

Mae’r gydran weithredu datblygu a gwybodaeth yn cynnwys darparu gwybodaeth am drwyddedu a chloddio data a gynhyrchodd incwm o £1,593,000 (2021-2022: £1,531,000), ad-daliadau mewnol o £1,610,000 (2021-2022: £1,917,000), costau o £3,144,000 (2021-2022: £3,017,000), a gwarged o £59,000 (2021-2022: £431,000 o warged).

Yr amcan ariannol ar gyfer darparu gwybodaeth am drwyddedu a chloddio data yw adennill costau llawn (gan gynnwys lwfans ar gyfer adfer gorbenion).

Mae datblygu a gwybodaeth yn cynnwys darparu gweithgareddau trwyddedu a chaniatáu a gynhyrchodd incwm o £784,000 (2021-2022: £767,000), costau o £974,000 (2021-2022: £1,070,000), a diffyg o £190,000 (2021-2022: diffyg o £303,000).

Yr amcan ariannol ar gyfer darparu gwasanaethau cynghori a thechnegol yw naill ai adennill costau llawn (gan gynnwys lwfans ar gyfer adennill gorbenion) wrth ddarparu gwasanaethau ar draws y llywodraeth, neu ardrethi masnachol, sy’n adlewyrchu’r lefelau uwch o risg, wrth ddarparu gwasanaethau i farchnadoedd cystadleuol.

8.3 Rhwymedigaethau digwyddiadol pell

Nid oes yn rhaid datgelu rhwymedigaethau digwyddiadol pell o dan Safon Cyfrifeg Ryngwladol (IAS) 37, ond fe’u hystyrir yma at ddibenion adrodd ac atebolrwydd y senedd.

Mae’r Awdurdod Glo o’r farn bod y datganiadau ariannol yn datgelu ddigon, yn nodyn 16 o rwymedigaethau amodol a nodyn 13 o ddarpariaethau, i roi dealltwriaeth lawn i’r darllenydd o’r rhwymedigaethau maen nhw’n eu hwynebu ac y gallent eu hwynebu.

8.4 Busnes hyfyw

Cafodd yr adroddiad hwn ei greu ar sail bod yr Awdurdod Glo yn fusnes hyfyw fel y nodir yn nodyn 1.3 y datganiadau ariannol

Cymeradwywyd yr adroddiad atebolrwydd hwn gan y prif weithredwr a’r swyddog cyfrifyddu, Lisa Pinney MBE, 10 Gorffennaf 2023.

9. Tystysgrif ac adroddiad y rheolwr ac archwilydd cyffredinol i Dŷ’r Cyffredin

9.1 Barn ar y datganiadau ariannol

Tystiaf fy mod wedi archwilio datganiadau ariannol yr Awdurdod Glo ar gyfer y flwyddyn a ddaeth i ben 31 Mawrth 2023 o dan Ddeddf y Diwydiant Glo 1994.

Mae’r datganiadau ariannol yn cynnwys y canlynol gan yr Awdurdod Glo:

• datganiad o sefyllfa ariannol ar 31 Mawrth 2023

• datganiad o wariant net cynhwysfawr, datganiad llifoedd arian a datganiad o newidiadau yn ecwiti trethdalwyr ar gyfer y flwyddyn a ddaeth i ben

• nodiadau cysylltiedig gan gynnwys y polisïau cyfrifyddu pwysig

Y fframwaith adrodd ariannol a ddefnyddiwyd wrth baratoi’r datganiadau ariannol yw’r gyfraith berthnasol a’r safonau cyfrifyddu rhyngwladol a fabwysiadwyd yn y DU.

Yn fy marn i, mae’r datganiadau ariannol:

• yn rhoi darlun cywir a theg o gyflwr yr Awdurdod Glo ar 31 Mawrth 2023 ac o’i incwm net ar gyfer y flwyddyn yn diweddu bryd hynny

• wedi cael eu paratoi’n briodol yn unol â Deddf y Diwydiant Glo 1994 a chyfarwyddiadau’r Ysgrifennydd Gwladol a gyhoeddwyd o dan hynny

9.2 Barn ar reoleidd-dra

Yn fy marn i, ym mhob ffordd o bwys mae’r incwm a’r gwariant a gofnodir yn y datganiadau ariannol wedi cael eu defnyddio at y dibenion y’u bwriadwyd gan y Senedd Brydeinig ac mae’r trafodion ariannol a gofnodir yn y datganiadau ariannol yn cydymffurfio â’r awdurdodau sy’n eu llywodraethu.

9.3 Pwysigrwydd y mater

Tynnaf sylw at y datgeliadau a wnaed yn nodiadau 1.20 a 13 y datganiadau ariannol sy’n ymwneud â’r ansicrwydd sy’n gynhenid yn y darpariaethau yng nghyswllt trin dŵr pyllau glo, diogelwch y cyhoedd a hawliadau ymsuddiant a gorsafoedd pwmpio ymsuddiant, sy’n dod i gyfanswm o £2,127.0 miliwn ar 31 Mawrth 2023 (2022: £5,379.0m).

Fel yr amlinellir yn y nodiadau, o ystyried natur hirdymor y rhwymedigaethau hyn a nifer a natur y rhagdybiaethau y seilir yr amcangyfrifon o’r darpariaethau arnynt, mae angen i’r rheolwyr wneud penderfyniadau sylweddol wrth amcangyfrif y ddarpariaeth ac mae cryn ansicrwydd yn parhau i fod ynghylch gwerth y rhwymedigaethau.

Gallai newidiadau sylweddol i’r rhwymedigaethau ddigwydd o ganlyniad i wybodaeth a digwyddiadau dilynol sy’n wahanol i’r tybiaethau presennol a fabwysiadwyd gan yr Awdurdod Glo.

Nid yw fy marn wedi’i haddasu o ran y mater hwn.

9.4 Sail y farn

Fe gynhaliais fy archwiliad yn unol â’r Safonau Rhyngwladol ar Gyfrifyddu (ISA) y DU, y gyfraith berthnasol, a Nodyn Ymarfer 10 Archwilio Datganiadau Ariannol a Rheoleidd-dra Cyrff Sector Cyhoeddus yn y Deyrnas Unedig (2022).

Caiff fy nghyfrifoldebau o dan y safonau hynny eu disgrifio ymhellach yng nghyfrifoldebau’r archwilydd er mwyn archwilio adran datganiadau ariannol fy nhystysgrif.

Mae’r safonau hynny’n ei gwneud yn ofynnol i mi a’m staff gydymffurfio â Safon Moesegol Ddiwygiedig y Cyngor Adrodd Ariannol 2019.

Rwyf yn annibynnol ar yr Awdurdod Glo yn unol â’r gofynion moesegol sy’n berthnasol i’m harchwiliad a’r datganiadau ariannol yn y DU.

Mae fy staff a minnau wedi cyflawni ein cyfrifoldebau moesegol eraill yn unol â’r gofynion hyn.

Credaf fod y dystiolaeth rwyf wedi’i chasglu o’r archwiliad yn ddigonol ac yn briodol er mwyn rhoi sail ar gyfer fy marn.

9.5 Casgliadau ynglŷn â busnes hyfyw

Wrth archwilio’r datganiadau ariannol, rwyf wedi dod i’r casgliad bod defnydd yr Awdurdod Glo o sail cyfrifyddu busnes hyfyw wrth baratoi’r datganiadau ariannol yn briodol.

Ar sail y gwaith rwyf wedi’i wneud, nid wyf wedi gweld dim ansicrwydd o bwys yn ymwneud â digwyddiadau neu amodau a allai, ar eu pen eu hunain neu gyda’i gilydd, fwrw amheuaeth sylweddol ar allu’r Awdurdod Glo i barhau i fod yn fusnes hyfyw am gyfnod o 12 mis o leiaf o’r dyddiad pan awdurdodir y datganiadau ariannol i’w cyhoeddi.

Ceir disgrifiad yn adrannau perthnasol y dystysgrif hon o’m cyfrifoldebau a chyfrifoldebau’r swyddog cyfrifyddu mewn perthynas â busnes hyfyw.

Mae sail cyfrifyddu busnes hyfyw ar gyfer yr Awdurdod Glo yn cael ei mabwysiadu wrth ystyried y gofynion a nodir yn Llawlyfr Adroddiadau Ariannol y Llywodraeth gan Drysorlys EF, sy’n mynnu bod endidau’n mabwysiadu’r sail cyfrifyddu busnes hyfyw wrth baratoi’r datganiadau ariannol pan ragwelir y bydd y gwasanaethau maent yn eu darparu yn parhau yn y dyfodol.

9.6 Gwybodaeth arall

Mae’r wybodaeth arall yn cynnwys yr wybodaeth yn yr adroddiad blynyddol ond nid yw’n cynnwys y datganiadau ariannol a’m tystysgrif i fel archwiliwr arnynt.

Mae’r swyddog cyfrifyddu’n gyfrifol am yr wybodaeth arall.

Nid yw fy marn am y datganiadau ariannol yn cynnwys yr wybodaeth arall ac nid wyf yn mynegi unrhyw fath o gasgliad sicrwydd ar hynny, heblaw pan fo hynny wedi’i ddatgan yn glir yn fy nhystysgrif.

Fy nghyfrifoldeb yw arwain yr wybodaeth arall a, drwy wneud hynny, ystyried a oes anghysondeb o bwys rhwng yr wybodaeth arall a’r datganiadau ariannol, neu’r wybodaeth rwyf wedi’i chael yn yr archwiliad, neu sy’n ymddangos yn gamddatganiad o bwys fel arall.

Os byddaf yn canfod anghysondebau o bwys neu gamddatganiadau o bwys amlwg o’r fath, mae’n ofynnol i mi benderfynu a yw hyn yn arwain at gamddatganiad o bwys yn y datganiadau ariannol eu hunain.

Os, ar sail y gwaith rwyf wedi’i wneud, rwy’n dod i’r casgliad bod camddatganiad o bwys o’r wybodaeth arall hon, mae’n rhaid i mi adrodd ar y ffaith honno.

Nid oes gennyf ddim i’w adrodd i’r perwyl hwn.

9.7 Barn ar faterion eraill

Yn fy marn i, mae’r rhan o’r adroddiad tâl cydnabyddiaeth a staff sydd i’w harchwilio wedi’i pharatoi’n briodol yn unol â chyfarwyddiadau’r Ysgrifennydd Gwladol a gyhoeddwyd o dan Ddeddf y Diwydiant Glo 1994;

Yn fy marn i, ar sail y gwaith a wnaed yn ystod yr archwiliad:

• paratowyd y rhannau o’r Adroddiad Atebolrwydd sy’n destun archwiliad yn briodol yn unol â Deddf y Diwydiant Glo 1994 a chyfarwyddiadau’r Ysgrifennydd Gwladol a gyhoeddwyd o dan hynny

• mae’r wybodaeth a roddir yn yr Adroddiadau Perfformiad ac Atebolrwydd ar gyfer y flwyddyn ariannol y paratowyd y datganiadau ariannol ar ei chyfer yn gyson â’r datganiadau ariannol ac yn unol â’r gofynion cyfreithiol cymwys.

9.8 Materion y cyflwynaf adroddiad arnynt drwy eithriad

Yng ngoleuni gwybodaeth a dealltwriaeth yr Awdurdod Glo a’i amgylchedd a gafwyd yn ystod yr archwiliad, nid wyf wedi nodi camddatganiadau perthnasol yn yr Adroddiadau Perfformiad ac Atebolrwydd.

Nid oes gennyf ddim i’w adrodd yng nghyswllt y materion canlynol lle mae’n ofynnol i mi roi gwybod i chi os wyf yn credu:

• nad yw’r Awdurdod Glo wedi cadw cofnodion cyfrifyddu priodol, neu na chyflwynwyd ffurflenni perthnasol i’m harchwiliad gan ganghennau nad yw fy staff wedi ymweld â nhw

• nid wyf wedi derbyn yr holl wybodaeth ac esboniadau y mae eu hangen arnaf ar gyfer fy archwiliad

• nad yw’r datganiadau ariannol a’r rhannau o’r Adroddiad Atebolrwydd sy’n destun archwiliad yn cyd-fynd â’r cofnodion cyfrifyddu neu’r ffurflenni

• nid yw rhai o’r datgeliadau taliadau cydnabyddiaeth a nodir yn Llawlyfr Adroddiadau Ariannol y Llywodraeth gan Drysorlys EF wedi cael eu gwneud neu nid yw rhannau o’r adroddiad tâl cydnabyddiaeth a staff sydd i’w harchwilio yn cyd-fynd â’r cofnodion cyfrifyddu a’r ffurflenni

• nid yw’r Datganiad Llywodraethu’n adlewyrchu cydymffurfiaeth â chanllawiau Trysorlys EF.

9.9 Cyfrifoldebau’r swyddog cyfrifyddu dros y datganiadau ariannol

Fel yr eglurir yn fanylach yn y datganiad o gyfrifoldebau’r swyddog cyfrifyddu, mae’r swyddog cyfrifyddu yn gyfrifol am y canlynol:

• cadw cofnodion cyfrifyddu priodol

• darparu mynediad i’r rheolwr ac archwilydd cyffredinol at yr holl wybodaeth y mae’r rheolwyr yn ymwybodol ohoni ac sy’n berthnasol ar gyfer paratoi’r datganiadau ariannol fel cofnodion, dogfennau a materion eraill

• rhoi’r wybodaeth a’r esboniadau ychwanegol sydd eu hangen ar y CAG ar gyfer ei archwiliad

• darparu mynediad anghyfyngedig i’r CAG at bersonau o fewn yr Awdurdod Glo y mae’r archwilydd yn penderfynu ei bod yn angenrheidiol cael tystiolaeth archwilio ganddynt

• sicrhau bod y fath reolaethau mewnol ar waith fel yr ystyrir sy’n angenrheidiol er mwyn gallu paratoi datganiadau ariannol heb gynnwys camddatganiadau o bwys, boed o ganlyniad i dwyll neu gamgymeriad

• sicrhau bod y datganiadau ariannol yn rhoi darlun cywir a theg a’u bod yn cael eu paratoi yn unol â Deddf y Diwydiant Glo 1994 a chyfarwyddiadau’r Ysgrifennydd Gwladol a gyhoeddwyd o dan y ddeddf honno

• sicrhau bod yr adroddiad blynyddol, sy’n cynnwys yr adroddiad tâl cydnabyddiaeth a staff, yn cael ei baratoi yn unol â Deddf y Diwydiant Glo 1994 a chyfarwyddiadau’r Ysgrifennydd Gwladol a gyhoeddwyd o dan y ddeddf honno

• asesu gallu’r Awdurdod Glo i barhau fel busnes hyfyw, gan ddatgelu, fel y bo’n berthnasol, faterion sy’n ymwneud â busnes hyfyw a defnyddio’r sail cyfrifyddu busnes hyfyw oni bai fod y bwrdd a’r swyddog cyfrifyddu yn rhagweld na fydd y gwasanaethau a ddarperir gan yr Awdurdod Glo yn parhau i gael eu darparu yn y dyfodol

9.10 Cyfrifoldebau’r archwilydd dros archwilio’r datganiadau ariannol

Fy nghyfrifoldeb i yw archwilio, ardystio ac adrodd ar y datganiadau ariannol yn unol â Deddf Diwydiant Glo 1994.

Fy amcanion yw cael sicrwydd rhesymol ynghylch a yw’r datganiadau ariannol yn eu cyfanrwydd yn rhydd o gamddatganiadau o bwys, boed hynny oherwydd twyll neu gamgymeriad, a rhoi tystysgrif sy’n cynnwys fy marn i.

Mae sicrwydd rhesymol yn golygu lefel uchel o sicrwydd, ond nid yw hynny’n gwarantu bod archwiliad sy’n cael ei gynnal yn unol ag ISA (DU) bob amser yn canfod camddatganiadau sylweddol.

Gall camddatganiadau ddeillio o dwyll neu wallau ac maent yn cael eu hystyried yn gamddatganiadau o bwys os, yn unigol neu gyda’i gilydd, y byddai’n rhesymol disgwyl iddyn nhw ddylanwadu ar benderfyniadau economaidd defnyddwyr a wneir ar sail y datganiadau ariannol hyn.

I ba raddau yr ystyriwyd bod yr archwiliad yn gallu canfod diffyg cydymffurfio â chyfreithiau a rheoliadau, gan gynnwys twyll, rwy’n llunio gweithdrefnau yn unol â’m cyfrifoldebau, a amlinellir uchod, i ganfod camddatganiadau o bwys mewn perthynas â diffyg cydymffurfio â chyfreithiau a rheoliadau, gan gynnwys twyll.

Nodir isod i ba raddau y mae fy ngweithdrefnau’n gallu dod o hyd i achosion o beidio â chydymffurfio â chyfreithiau a rheoliadau, gan gynnwys twyll.

Canfod ac asesu risgiau posibl sy’n ymwneud â diffyg cydymffurfio â chyfreithiau a rheoliadau, gan gynnwys twyll Wrth ganfod ac asesu risgiau o gamddatganiadau o bwys mewn perthynas â diffyg cydymffurfio â chyfreithiau a rheoliadau, gan gynnwys twyll, fe wnes i:

• ystyried natur y sector, yr amgylchedd rheoli a pherfformiad gweithredol gan gynnwys dyluniad polisïau cyfrifyddu’r Awdurdod Glo, dangosyddion perfformiad allweddol a chymhellion perfformiad

• holi rheolwyr, pennaeth archwilio mewnol yr Awdurdod Glo a’r rheini sy’n gyfrifol am lywodraethu, gan gynnwys cael ac adolygu dogfennau ategol sy’n ymwneud â pholisïau a gweithdrefnau’r Awdurdod Glo ar:

• nodi, gwerthuso a chydymffurfio â chyfreithiau a rheoliadau

• canfod ac ymateb i risgiau twyll

• y rheolaethau mewnol a sefydlwyd i liniaru’r risgiau sy’n gysylltiedig â thwyll neu ddiffyg cydymffurfio â chyfreithiau a rheoliadau gan gynnwys rheolaethau’r Awdurdod Glo sy’n ymwneud â chydymffurfiad yr Awdurdod Glo â Deddf y Diwydiant Glo 1994 a Rheoli Arian Cyhoeddus

• holi’r rheolwyr, pennaeth archwilio mewnol yr Awdurdod Glo a’r rheini sy’n gyfrifol am lywodraethu a:

• oeddent yn ymwybodol o unrhyw achosion o ddiffyg cydymffurfio â chyfreithiau a rheoliadau

• oeddynt yn gwybod am unrhyw dwyll gwirioneddol, amheuaeth o dwyll neu dwyll honedig

• trafod gyda’r tîm ymgysylltu ynghylch sut a ble y gallai twyll ddigwydd yn y datganiadau ariannol ac unrhyw ddangosyddion posibl o dwyll

O ganlyniad i’r gweithdrefnau hyn, ystyriais y cyfleoedd a’r cymhellion a allai fodoli yn yr Awdurdod Glo ar gyfer twyll a nodais fod y posibilrwydd mwyaf ar gyfer twyll yn y meysydd canlynol: cydnabod refeniw, postio dyddlyfrau anarferol, trafodion cymhleth a rhagfarn mewn amcangyfrifon rheoli.

Yn yr un modd â phob archwiliad o dan ISA (y DU), mae’n ofynnol i mi ddilyn gweithdrefnau penodol i ymateb i’r risg o ddiystyru gan reolwyr.

Cefais ddealltwriaeth o fframwaith awdurdod yr Awdurdod Glo a fframweithiau cyfreithiol a rheoleiddiol eraill y mae’r Awdurdod Glo yn gweithredu yn unol â hwy.

Canolbwyntiais ar y cyfreithiau a’r rheoliadau hynny a gafodd effaith uniongyrchol ar symiau a datgeliadau sylweddol yn y datganiadau ariannol neu a gafodd effaith sylfaenol ar weithrediadau’r Awdurdod Glo.

Rhai o’r cyfreithiau a’r rheoliadau allweddol a ystyriais yn y cyd-destun hwn oedd Deddf y Diwydiant Glo 1994, Rheoli Arian Cyhoeddus, cyfraith cyflogaeth, deddfwriaeth pensiynau a threth.

9.11 Ymateb yr archwiliad i risg a nodwyd

Ymateb i’r risgiau a nodwyd sy’n deillio o’r gweithdrefnau uchod:

• adolygais ddatgeliadau’r datganiadau ariannol a phrofi dogfennau ategol i asesu cydymffurfiaeth â darpariaethau cyfreithiau a rheoliadau perthnasol a ddisgrifir uchod fel rhai sy’n cael effaith uniongyrchol ar y datganiadau ariannol

• holais y rheolwyr, y pwyllgor archwilio a risg a’r cwnsler cyfreithiol mewnol ynghylch ymgyfreitha a hawliadau gwirioneddol a rhai posibl

• darllenais gofnodion cyfarfodydd y rheini sy’n gyfrifol am lywodraethu a’r bwrdd ac adroddiadau archwilio mewnol

• wrth roi sylw i’r risg o dwyll wrth i reolwyr ddiystyru rheolaethau, profais pa mor briodol yw cofnodion dyddlyfr ac addasiadau eraill; asesais a yw’r penderfyniadau ar amcangyfrifon yn arwydd o ragfarn bosibl; a gwerthusais y rhesymeg busnes dros unrhyw drafodion arwyddocaol sy’n anarferol neu sydd y tu allan i’r busnes arferol

Fe wnes i hefyd gyfleu’r cyfreithiau a’r rheoliadau perthnasol a nodwyd a’r risgiau posibl o dwyll i holl aelodau’r tîm ymgysylltu, ac roeddwn yn ymwybodol o unrhyw arwyddion o dwyll neu ddiffyg cydymffurfio â chyfreithiau a rheoliadau drwy gydol yr archwiliad.

Mae disgrifiad pellach o fy ngyfrifoldebau dros archwilio’r datganiadau ariannol i’w ganfod ar wefan y Cyngor Adrodd Ariannol: Cyfrifoldebau’r archwilydd dros yr archwiliad.

Mae’r disgrifiad hwn yn rhan o’m tystysgrif.

9.12 Cyfrifoldebau eraill yr archwilydd

Mae’n rhaid i mi gael tystiolaeth sy’n ddigon i roi sicrwydd rhesymol bod y gwariant a’r incwm a gofnodwyd yn y datganiadau ariannol wedi cael eu defnyddio at y dibenion a fwriadwyd gan y Senedd Brydeinig a bod y trafodion ariannol a gofnodwyd yn y datganiadau ariannol yn cydymffurfio â’r awdurdodau sy’n eu llywodraethu.

Rwy’n cyfathrebu â’r rheini sy’n gyfrifol am lywodraethu ynghylch, ymysg materion eraill, cwmpas ac amseriad yr archwiliad a chanfyddiadau pwysig yr archwiliad, gan gynnwys unrhyw ddiffygion o bwys o ran rheolaeth fewnol y byddaf yn dod o hyd iddynt yn ystod fy archwiliad.

9.13 Adroddiad

Nid oes gennyf sylwadau i’w gwneud ynghylch y datganiadau ariannol hyn.

Gareth Davies, CAG, 10 Gorffennaf 2023, 157-197 Buckingham Palace Road, Victoria, London SW1W 9SP

1. Nid yw’r cyfarwyddwr yn aelod o’r pwyllgor hwn ↩ ↩²

2. Nid yw’r cyfarwyddwr yn aelod o’r pwyllgor hwn ond mae’n mynychu drwy wahoddiad ↩ ↩² ↩³ ↩⁴ ↩⁵

3. Mae cyfnod ffurfiol Bev Smith yn dechrau ar 1 Ebrill 2023 ac fe wnaeth hi ymgymryd â gweithgareddau cynefino ym mis Mawrth 2023. ↩

4. Yn ystod 2022-2023, trosglwyddodd Carl Banton o gynllun pensiwn cyflog terfynol i gynllun pensiwn Alpha. Pan nad yw’r newid mewn pensiwn (cynnydd o un flwyddyn i’r llall fel arfer) yn ddigonol i wrthbwyso’r cynnydd mewn chwyddiant, mewn termau real, mae gwerth y pensiwn yn lleihau, gan arwain at y gwerth negyddol uchod. ↩