Cylch Gorchwyl – Adroddiad ar Bobl Ifanc a Gwaith
Diweddarwyd 28 Tachwedd 2025
© Hawlfraint y Goron 2025
Mae'r cyhoeddiad hwn wedi'i drwyddedu o dan delerau Trwydded Agored y Llywodraeth v3.0 ac eithrio ble nodir yn wahanol. I weld y drwydded hon, ewch i nationalarchives.gov.uk/doc/open-government-licence/version/3 neu ysgrifennwch at y Tîm Polisi Gwybodaeth, Yr Archifau Gwladol, Kew, Llundain TW9 4DU, neu anfonwch e-bost at: psi@nationalarchives.gov.uk.
Lle byddwn wedi nodi unrhyw wybodaeth am hawlfraint trydydd parti, bydd angen i chi gael caniatâd gan ddeiliaid yr hawlfraint dan sylw.
Mae'r cyhoeddiad hwn ar gael yn https://www.gov.uk/government/publications/terms-of-reference-for-the-independent-report-into-young-people-and-work/cylch-gorchwyl-adroddiad-ar-bobl-ifanc-a-gwaith
Cylch Gorchwyl
Bydd yr Adroddiad yn ceisio:
- deall yr hyn sy’n ysgogi’r cynnydd yn nifer y bobl ifanc sydd ddim mewn addysg, cyflogaeth na hyfforddiant (NEET) ac sy’n hawlio budd-daliadau iechyd ac anabledd, gan gynnwys profiadau yn ystod plentyndod
- ymchwilio i achosion sylfaenol y cynnydd hwn mewn anweithgarwch economaidd ymhlith pobl ifanc anabl a’r rhai sydd â chyflyrau iechyd
- gwneud argymhellion ar gyfer ymatebion polisi gyda’r nod o gynyddu cyfleoedd i bobl ifanc.
Y Gwir Anrhydeddus Alan Milburn fydd yn ysgrifennu’r adroddiad a chaiff ei gefnogi gan amrywiaeth o leisiau ag arbenigedd ym meysydd y farchnad lafur ac iechyd.
Cwmpas a diben
Bydd yr Adroddiad yn cael ei gymryd ymlaen mewn dau gam pendant:
1. Cam darganfod Bydd hwn yn canolbwyntio ar ganfod y rheswm dros y cynnydd yn nifer y bobl ifanc anabl a’r rhai sydd yn NEET. Bydd hyn yn cynnwys dadansoddi tueddiadau; nodi ffactorau sylfaenol a all ysgogi’r tueddiadau hyn; amlinellu’r canlyniadau presennol ar gyfer y grwpiau hyn; deall sut mae pobl ifanc yn rhyngweithio â’r system lles iechyd ac anabledd, sgiliau a chyflogaeth; a nodi’r rhwystrau sy’n atal mwy o bobl ifanc rhag dysgu neu ennill.
2. Cam datrys Yn dilyn y cam darganfod, bydd yr Adroddiad yn ystyried ac yn nodi meysydd posibl lle gellir cynnal diwygiadau. Bwriedir i’r Adroddiad terfynol ystyried y system lles, iechyd, sgiliau a chyflogaeth o safbwynt cyfannol a nodi meysydd i’w diwygio. Ni fydd yn ystyried y system Anghenion Addysgol Arbennig ac Anableddau.
Fel rhan o’r camau ‘darganfod’ a ‘datrys’, bydd awdur yr adroddiad yn ymgysylltu ag amrywiaeth o gyd-arbenigwyr ym meysydd y farchnad lafur, lles ac iechyd, yn ogystal â chyflogwyr a phobl â phrofiad uniongyrchol, er mwyn llywio eu canfyddiadau a’u hargymhellion.
Rhyngweithio ag Adolygiadau eraill
Comisiynwyd yr Adroddiad hwn yn annibynnol o adolygiadau ac adroddiadau eraill sy’n mynd rhagddynt, gan gynnwys Adolygiad Timms ar y Taliad Annibyniaeth Personol.
Er ei fod yn annibynnol, bydd awdur yr adroddiad yn cydgysylltu ag adolygwyr perthnasol eraill. Caiff diweddariadau interim o Adolygiad Timms eu hystyried gan y Cadeirydd wrth iddo lunio ei gasgliadau fel rhan o’r cam datrys.
Amseriadau
Daw’r ‘cam darganfod’ i ben erbyn Gwanwyn 2026 a, bryd hynny, disgwylir i’r awdur lunio Adroddiad interim a’i gyflwyno i’r Ysgrifennydd Gwladol dros Waith a Phensiynau.
Bydd yr Adroddiad yna’n symud ymlaen i’r cam datrys, a bydd y Cadeirydd yn darparu adroddiad llawn a therfynol erbyn Haf 2026.