Je, ripoti ya utekelezaji ni nini na faida zake ni zipi?
Ilisasishwa 2 August 2022
© Hakimiliki ya Crown 2022
Chapisho hili limepewa leseni chini ya sheria na masharti ya Open Government Licence v3.0 isipokuwa ibainishwe vinginevyo. Ili uone leseni, tembelea nationalarchives.gov.uk/doc/open-government-licence/version/3 au andika barua kwa Information Policy Team, The National Archives, Kew, London TW9 4DU au tuma barua pepe: psi@nationalarchives.gov.uk.
Tukitambua maelezo yoyote ya hakimiliki ya watu wengine, utahitaji kupata ruhusa kutoka kwa wamiliki wa hakimiliki husika.
Chapisho hili linapatikana katika https://www.gov.uk/government/publications/international-humanitarian-law-implementation-report-toolkit/5dcafebd-2ed0-4351-bd97-0244c3bb1549
Mataifa yote yako chini ya sheria za kibinadamu za kimataifa (IHL) na majukumu yake ya mkataba chini ya Mikataba ya Geneva ya 1949. Hata hivyo, sheria hizi za kimataifa zinafaa tu iwapo zitatekelezwa ipasavyo katika mfumo wa kitaifa wa kila Jimbo.
Ripoti kuhusu utekelezaji wa IHL katika ngazi ya nchini (au, kwa urahisi, ‘ripoti ya utekelezaji’) inasimulia:
- Mikataba hiyo ya IHL ambayo Nchi hiyo imekubali kutii; na
- Hatua zilizochukuliwa na Serikali kutekeleza mikataba hiyo katika sheria na sera za ndani.
Hati hiyo inaweza kutayarishwa na serikali moja kwa moja au na taasisi inayotambuliwa rasmi, kama vile Kamati ya Kitaifa ya IHL, au Chama cha Kitaifa cha Msalaba Mwekundu au Hilali Nyekundu. Vinginevyo, inaweza pia kutayarishwa na mtaalamu husika katika matumizi ya ndani ya sheria ya kimataifa katika Nchi husika, kama vile profesa wa chuo kikuu. Kwa vyovyote vile, Serikali inapaswa kuanzisha, kukagua na kurasimisha ripoti hiyo.
Chini ya IHL, hakuna wajibu kwa Mataifa kutoa ripoti ya utekelezaji. Hata hivyo, kuna faida kadhaa za kufanya hivyo kwa hiari.
Kwanza, ingawa si Mataifa yote yanayoweza kutaka kuwasilisha kwa umma ripoti ya utekelezaji wao, uchapishaji huyapa Mataifa njia ya kukuza rekodi zao husika kuhusu utekelezaji wa IHL, na kujenga mazingira ya kutii IHL. Kuchapisha ripoti kunaweza pia kuboresha uelewa wa jumla wa IHL kwa kuhimiza na kuwezesha mazungumzo kuhusu masuala ya IHL – nchini na nje ya nchi.
Pili, ripoti ya utekelezaji inaweza kutumika kama hati moja ya kumbukumbu ambayo maafisa wanaweza kushauriana kwa madhumuni mbalimbali: kuandaa ripoti au muhtasari wa kisheria; kujibu maswali ya wabunge; au wanapozingatia sera mpya zinazohusiana na IHL. Kwa kuwa na taarifa kuhusu wajibu wote wa Serikali na kutekeleza sheria (au taasisi nyinginezo) katika sehemu moja, ripoti ya utekelezaji inaweza kuwa na manufaa ya vitendo kwa wale wanaoshughulikia sera, na watoa maamuzi wengine.
Tatu, kwa kutafiti jinsi masharti ya kila mkataba wa IHL unaotumika yametekelezwa katika sheria za nchi – au kugeuzwa kuwa sera, mafundisho na miongozo ya kijeshi – maafisa wa serikali wanaweza kutambua mapungufu yoyote yanayoweza kutokea katika utekelezaji wa mkataba ndani ya nchi. Uchambuzi huu hauhitaji kutangazwa kwa umma, hata kama ripoti iliyosalia itachapishwa. Serikali basi inaweza kutaka kufanya kazi na bunge au wahusika wengine ili kuandaa mpango wa utekelezaji kushughulikia mapungufu hayo.
Hatimaye, utekelezaji bora wa IHL unakuza mfumo wa kimataifa wenye sheria zinazoshirikiwa. Sheria zinazoshirikiwa, kwa upande wake, huhimiza tabia ya Mataifa inayotabirika, na kujenga mazingira ya utawala wa sheria, uwajibikaji na uwazi. Kitendo chenyewe cha kutafiti, kuandaa rasimu na kuchapisha ripoti ya utekelezaji husaidia kuongeza imani kati ya Mataifa na kwa hivyo kuwezesha kutekeleza na kutii IHL duniani kote. Kuchapishwa kwa ripoti ya utekelezaji kunatoa kauli thabiti kuhusu kujitolea kwa Serikali katika kudumisha mfumo wa sheria wa kimataifa unaozingatia kanuni.