Ymgynghoriad mawr i gryfhau sector dylunio £100 biliwn y DU
Ceisir barn a mewnwelediadau o bob cwr o sector dylunio'r DU erbyn 27 Tachwedd 2025.
Y prif flaenoriaethau yw:
- diwygiadau mawr ar gyfer y sector dylunio gwerth £100 biliwn – mae’r llywodraeth yn lansio ymgynghoriad cynhwysfawr i foderneiddio amddiffyniad dylunio’r DU a chryfhau safle Prydain fel pwerdy dylunio byd-eang
- ceisio arbenigedd gan gymuned ddylunio Prydain – o grewyr annibynnol a brandiau moethus i gwmnïau technoleg a gweithwyr proffesiynol cyfreithiol, mae’r llywodraeth eisiau mewnwelediadau o bob rhan o’r sector £100 biliwn i lunio diwygiadau yn y dyfodol
- mynd i’r afael â chymhlethdod a chamddefnydd systemau – Cynigion i symleiddio hawliau dryslyd sy’n gorgyffwrdd, mynd i’r afael â lladrad dyluniadau, a darparu canllawiau cliriach i’r 80,000 o fusnesau dylunio ledled y DU
- diogelu arloesedd digidol ar gyfer y dyfodol – Cynlluniau i foderneiddio’r system ar gyfer technolegau newydd, datrys cymhlethdodau ôl-Brexit, a gwella mynediad at gyfiawnder i fusnesau bach
Heddiw lansiwyd Ymgynghoriad ar newidiadau i fframwaith dylunio’r DU y llywodraeth gan y Swyddfa Eiddo Deallusol gyda’r nod o foderneiddio system diogelu dyluniadau Prydain a chryfhau safle’r DU fel pwerdy dylunio byd-eang
Mae dadansoddiad o’r diwydiant yn amcangyfrif bod y sector dylunio yn cyfrannu bron i £100 biliwn yn flynyddol i economi’r DU , gyda thua 80,000 o fusnesau dylunio yn cefnogi bron i 2 filiwn o swyddi. O sioeau Wythnos Ffasiwn Llundain i ragoriaeth peirianneg modurol Prydain, mae dylunio Prydeinig yn gosod tueddiadau rhyngwladol ac yn sbarduno twf economaidd. Mae diwydiannau creadigol y DU yn arweinwyr byd-eang. Gan gwmpasu popeth o grefftwaith traddodiadol i ddylunio digidol arloesol, mae creadigrwydd Prydeinig yn helpu i lunio’r byd.
Mae amddiffyniad cadarn o eiddo deallusol, gan gynnwys hawliau dylunio, yn creu’r sylfaen gyfreithiol sy’n galluogi dylunwyr Prydeinig i gystadlu ac arloesi. Mae’n caniatáu iddynt drwyddedu eu gwaith a chymryd camau i atal eraill rhag eu copïo heb eu caniatâd.
Fodd bynnag, er mwyn cynnal y fantais gystadleuol hon, mae angen moderneiddio fframwaith diogelu dyluniadau’r DU. Mae gan y DU gymysgedd cymhleth o hawliau sy’n gorgyffwrdd, a all greu dryswch i fusnesau dylunio gan gynnwys y cwmnïau bach sy’n ffurfio 92% o’r sector. Gall hyn adael llawer yn aneglur ynghylch pa amddiffyniadau sy’n berthnasol i’w gwaith neu sut i lywio’r system.
Mae tystiolaeth bod rhai ymgeiswyr yn cofrestru dyluniadau ar gyfer cynhyrchion nad ydynt yn eiddo iddynt, gyda ffyrdd cyfyngedig o atal y gamdriniaeth hon o dan y gyfraith bresennol. Mae Brexit hefyd wedi creu cymhlethdodau newydd, gan na all dyluniadau gael amddiffyniad awtomatig mwyach ym marchnadoedd y DU a’r UE. Yn y cyfamser, mae’r system yn ei chael hi’n anodd cadw i fyny ag arloesoedd digidol, gan ei gwneud hi’n anoddach amddiffyn dyluniadau animeiddiedig a rhyngwynebau modern.
Gallai’r cynigion hyn arwain at y trawsnewidiad mwyaf arwyddocaol o ddiogelwch dylunio’r DU mewn degawdau, gan greu fframwaith modern sy’n addas ar gyfer yr oes ddigidol.
Prif feysydd ar gyfer diwygio posibl
Mae’r ymgynghoriad yn cwmpasu meysydd penodol o ddiwygio posibl gan gynnwys:
Ymladd lladrad dyluniadau - Cynnig pwerau chwilio ac archwilio i nodi a gwrthod dyluniadau sydd heb newydd-deb neu gymeriad unigol, gan dargedu ffeilio gwrth-gystadleuol yn benodol. Mae’r llywodraeth hefyd yn cynnig darpariaethau anonestrwydd i atal ceisiadau anonest am gynhyrchion adnabyddus neu ddyluniadau nad ydynt yn eiddo i’r ymgeisydd.
Symleiddio prosesau - Newidiadau posibl i symleiddio’r system, gan gynnwys cysoni terfynau amser a gweithdrefnau ar draws gwahanol fathau o ddiogelwch dyluniadau, cydgrynhoi’r clytwaith cymhleth o ddyluniadau heb eu cofrestru a darparu canllawiau cliriach y gellir eu deall heb fod angen arbenigedd cyfreithiol. Rydym hefyd yn ystyried cyflwyno darpariaethau gohirio ffurfiol sy’n caniatáu i ymgeiswyr gadw dyluniadau’n gyfrinachol am hyd at 18 mis. Gall hyn fod o fudd arbennig i sectorau â chylchoedd cynhyrchu hir.
Datrys cymhlethdodau ôl-Brexit - Darparu sicrwydd i fusnesau’r DU sy’n gweithredu’n rhyngwladol. Mae’r llywodraeth yn archwilio atebion ymarferol i fynd i’r afael â heriau lle na all dyluniadau gael amddiffyniad awtomatig mwyach ar draws marchnadoedd DU ac UE trwy ddatgeliad sengl.
Cryfhau gorfodi a mynediad at gyfiawnder - Archwilio creu trac llys hawliadau bach o fewn y Llys Menter Eiddo Deallusol yn benodol ar gyfer anghydfodau dylunio, gan wneud gorfodi’n fwy hygyrch a fforddiadwy i fusnesau bach.
Moderneiddio ar gyfer yr oes ddigidol - Mae’r cynigion yn cynnwys caniatáu i ymgeiswyr gyflwyno fformatau ffeiliau newydd fel clipiau fideo a ffeiliau CAD wrth wneud cais am ddiogelwch dylunio. Mae’r llywodraeth hefyd yn ymgynghori ar ddiweddaru diffiniadau cyfreithiol i sicrhau y gall diwydiannau a thechnolegau’r dyfodol elwa o ddiogelwch dylunio. Yn ogystal, mae’r llywodraeth yn ystyried a ddylai dyluniadau a grëwyd yn gyfan gwbl gan DdA gael eu diogelu.
Mae’r ymgynghoriad yn rhedeg am 12 wythnos o 4 Medi 2025 tan 27 Tachwedd 2025.
Mae’r llywodraeth yn ceisio ymatebion gan weithwyr proffesiynol dylunio ar draws pob sector - o ddylunwyr annibynnol a brandiau moethus i weithgynhyrchwyr modurol, asiantaethau digidol, a stiwdios dylunio mewnol. Anogir gweithwyr proffesiynol cyfreithiol a rhanddeiliaid eraill sydd â diddordeb mewn diogelu gwaith creadigol hefyd i rannu eu barn ar y diwygiadau pwysig hyn.
Bydd ymatebion i’r ymgynghoriad yn helpu i lywio opsiynau polisi y gall Gweinidogion fynd ymlaen â nhw.
Dywedodd Feryal Clark AS, Gweinidog Eiddo Deallusol:
O’r Mini i Burberry a map Trenau Tanddaearol Llundain, mae dylunio Prydeinig yn enwog ledled y byd am ei greadigrwydd a’i arloesedd. Mae’n cyfrannu bron i £100 biliwn i’n heconomi - gan gefnogi’r twf sy’n pweru Cynllun Newid y llywodraeth hon. Bydd y diwygiadau hyn yn helpu i gael gwared ar rwystrau a’i gwneud hi’n haws i ddylunwyr o bob siâp a maint amddiffyn eu creadigaethau - gan gadarnhau ein safle fel un o brif gyrchfannau’r byd ar gyfer buddsoddi mewn dylunio ac arloesi.
Dywedodd Chris Bryant AS, Gweinidog y Diwydiannau Creadigol:
Mae dylunio wrth wraidd popeth a wnawn fel cenedl greadigol. Boed yn gadair rydych chi’n eistedd arni, yr ap ar eich ffôn, neu’r car rydych chi’n ei yrru i’r gwaith, mae rhywun wedi’i ddychmygu, ei grefftio, a’i wireddu. Fodd bynnag, mae amddiffyn syniadau dylunio gwych wedi dod yn ddiangen o gymhleth. Os ydych chi’n fusnes bach neu’n fusnes newydd gyda syniad arloesol, ni ddylech chi fod angen arbenigedd cyfreithiol helaeth dim ond i lywio’r system. Dyna pam rydym yn ymgynghori ar symleiddio ein fframwaith dyluniadau. Rydym am gael gwared ar y rhwystrau sy’n atal crewyr a gwneud amddiffyniad yn syml ac yn hygyrch. Oherwydd pan fyddwn yn gwneud hyn yn iawn, nid ydym yn cefnogi dylunwyr unigol yn unig - rydym yn adeiladu’r sylfaen ar gyfer y don nesaf o arloesedd Prydeinig a fydd yn sbarduno twf ledled y wlad.
Dywedodd Adam Williams, Prif Weithredwr y Swyddfa Eiddo Deallusol:
Mae sector dylunio’r DU yn cyfrannu bron i £100 biliwn i’n heconomi bob blwyddyn, ond mae gormod o grewyr - yn enwedig busnesau llai a dylunwyr annibynnol - yn gweld ein system bresennol yn ddryslyd ac yn anodd ei llywio. Mewn marchnad fyd-eang sy’n esblygu’n gyflym, mae angen fframwaith arnom sydd nid yn unig yn addas ar gyfer heddiw, ond yn barod ar gyfer yfory. Mae’r ymgynghoriad cynhwysfawr hwn yn dangos ein hymrwymiad i adeiladu system fodern, hygyrch sy’n amddiffyn creadigrwydd ac arloesedd wrth atal camdriniaeth gwrth-gystadleuol. P’un a ydych chi’n ddylunydd annibynnol gyda syniad arloesol neu’n wneuthurwr mawr sy’n amddiffyn cynhyrchion sefydledig, dylai ein system ddylunio weithio i chi. Rwy’n annog pawb ar draws y gymuned ddylunio i rannu eu barn a’u mewnwelediadau a helpu i lunio dyfodol amddiffyniad dylunio y DU.
Ymateb i gyhoeddiad heddiw
Dywedodd Minnie Moll, Prif Weithredwr y Cyngor Dylunio:
Mae’r Cyngor Dylunio yn croesawu’n fawr uchelgais y llywodraeth i drawsnewid system diogelu dyluniadau’r DU, gan ei moderneiddio a’i symleiddio i sicrhau ei bod yn diwallu anghenion pawb yn yr economi ddylunio. Mae’r ymgynghoriad hwn yn cynrychioli’r math o ddull blaengar y mae ein sector yn ei werthfawrogi - un sy’n cydnabod cyfraniad hanfodol dylunio i’r economi a’r cyfleoedd i wella creadigrwydd ac arloesedd.
Bydd uchelgais y llywodraeth i symleiddio a moderneiddio’r system o fudd i’n cymuned. Drwy ein rhwydwaith o 250 o Arbenigwyr Cyngor Dylunio ar draws pob disgyblaeth, byddwn yn sicrhau bod yr ymgynghoriad yn elwa o fewnwelediadau ymarferol dylunwyr, gan ddod â phrofiad o’r byd go iawn i lywio’r newidiadau pwysig hyn.
Dywedodd Dan Guthrie, Cyfarwyddwr Cyffredinol y Gynghrair dros Eiddo Deallusol:
Mae diogelu Eiddo Deallusol yn hanfodol i’r gymuned ddylunio, y mae’r mwyafrif ohonynt yn fusnesau micro a bach nad oes ganddynt yr adnoddau i lywio system hawliau sy’n aml yn gymhleth. Rydym yn croesawu ymgynghoriad y llywodraeth ac yn gobeithio y bydd unrhyw ganlyniad yn darparu fframwaith cyfreithiol cadarn a hygyrch iddynt amddiffyn eu creadigrwydd.
Dywedodd Dids Macdonald OBE, Cadeirydd a Chyd-sylfaenydd Atal Copïo mewn Dylunio:
Mae diogelu eiddo deallusol yn effeithiol yn hanfodol i’r economi ddylunio, yn enwedig gan fod y rhan fwyaf o’r 1.97 miliwn o bobl mewn dylunio a sgiliau dylunio yn entrepreneuriaid creadigol unigol, micro, neu fach, sydd ag adnoddau cyfyngedig i lywio systemau hawliau IP cymhleth a chostus. Tynnodd tystiolaeth o Alwad am Farn Fframwaith Dylunio 2022 sylw at yr anghydbwysedd hwn, gan atgyfnerthu’r angen am ddiwygio. Rydym yn croesawu cydnabyddiaeth y llywodraeth ac ymgysylltiad y Swyddfa Eiddo Deallusol ag ACID ers yr adolygiad mawr diwethaf yn 2011. Mae fframwaith cryfach, mwy hygyrch gyda dulliau atal effeithiol yn hanfodol i fynd i’r afael â thresmasiad dylunio dro ar ôl tro gan ‘Dafydd a Goliath’. Byddai dyrchafu hawliau dylunio o ‘gefnder tlawd’ neu ‘hawl Sinderela’ i statws cyfartal o fewn cyfraith eiddo deallusol, a thrin y toriad fel lladrad, yn gam cyntaf hanfodol.
Dywedodd Kelly Saliger, Llywydd Sefydliad Siartredig Cyfreithwyr Nodau Masnach (CITMA):
Mae ein haelodau’n gwybod yn uniongyrchol am fanteision a photensial hawliau dylunio. Maent hefyd yn gwybod pa mor anodd a chostus y mae gorfodi’r hawliau hynny wedi dod yn gymhleth, yn aml oherwydd y gyfraith achosion clytiog ynghylch amddiffyn hawlfraint a ddefnyddiwyd i lenwi’r bylchau. Felly mae’r system ddylunio yn barod i’w diwygio.
Rydym yn croesawu ymgynghoriad y llywodraeth ar foderneiddio system diogelu dyluniadau’r DU ac mae ein haelodaeth helaeth o weithwyr proffesiynol IP yn edrych ymlaen at gyfrannu at newidiadau a gwelliannau arfaethedig i’r system. Ynghyd â’r IPO a rhanddeiliaid sy’n gyfoedion rydym yn edrych ymlaen at helpu i lunio amgylchedd dylunio clir a chydgysylltiedig ar gyfer y DU.
Dywedodd Bobby Mukherjee, Llywydd Sefydliad Siartredig y Cyfreithwyr Patent (CIPA):
Mae CIPA yn croesawu lansiad ymgynghoriad mawr y llywodraeth i foderneiddio cyfundrefn dyluniadau’r DU. Mae’n bwysig bod ein haelodau’n cymryd rhan yn yr ymgynghoriad agored hwn, sy’n seiliedig ar dystiolaeth, ac yn cyflwyno eu barn ymarferol ar y cynigion, wedi’i hategu gan y ffeithiau a’r dystiolaeth. Felly, rydym yn edrych ymlaen at fod yn bartner allweddol i’r llywodraeth wrth ddylunio’r dyfodol.
Dywedodd Sarah Vaughan, Llywydd Ffederasiwn Eiddo Deallusol:
Mae’r Ffederasiwn Eiddo Deallusol yn croesawu’r cyfle i gynorthwyo Llywodraeth y DU i adolygu’r fframwaith cyfreithiol ar gyfer diogelu dyluniadau. Mae diogelu dyluniadau yn elfen hanfodol ar gyfer meithrin arloesedd, ac mae Ffederasiwn Eiddo Deallusol yn credu bod yr adolygiad yn rhoi cyfle amserol i’r Llywodraeth symleiddio a moderneiddio cyfraith dylunio gan sicrhau bod y system yn parhau i fod yn gadarn, yn gytbwys ac yn gost-effeithiol.
Dywedodd John Coldham, Partner a Phennaeth Brandiau a Dylunio yn y cwmni cyfreithiol Gowling WLG:
Dyma’r adolygiad cynhwysfawr cyntaf o gyfundrefn cyfraith dylunio’r DU mewn ymhell dros ddegawd, ac rydym wrth ein bodd ar ran y dylunwyr a’r busnesau dan arweiniad dylunio yr ydym yn eu cynrychioli ei fod yn digwydd. Mae cyfraith dylunio yn gweithio’n dda ond mae ffactorau fel Brexit, arloesedd technolegol a’r angen iddi fod yn addas at y diben yn y byd modern yn gwneud yr adolygiad hwn yn amserol ac yn bwysig. Rwy’n annog pob dylunydd a busnes dan arweiniad dylunio i edrych yn fanwl ar y cynigion a gwneud sylwadau yn unol â hynny.
Dywedodd Caroline Norbury OBE, Prif Weithredwr, Creative UK:
Mae dylunio wrth wraidd diwydiannau creadigol DU, o dai ffasiwn byd-eang i grewyr digidol llawrydd. Ar hyn o bryd, mae gormod ohonyn nhw’n gweld y rheolau ynghylch amddiffyn yn ddryslyd ac yn ddrud. Gyda’r rhan fwyaf o fusnesau dylunio yn dechrau’n fach iawn, mae’r ymgynghoriad hwn yn gyfle gwirioneddol i wneud y system yn symlach ac yn decach, fel bod gan gwmnïau a dylunwyr unigol yr hyder i barhau i fuddsoddi a chreu.
Dywedodd Paul Alger MBE, Cyfarwyddwr Busnes Rhyngwladol, Cymdeithas Ffasiwn a Thecstilau’r DU:
Mae diogelu dyluniadau yn hanfodol i sector ffasiwn a thecstilau creadigol DU, yn enwedig gan fod technolegau newydd fel deallusrwydd artiffisial yn creu heriau newydd ar gyfer diogelu gwaith creadigol. Mae Cymdeithas Ffasiwn a Thecstilau’r DU yn croesawu’r ymgynghoriad hwn ac mae wedi ymrwymo i weithio gyda’r IPO i sicrhau hawliau dylunio cadarn a mecanweithiau diogelu effeithiol sy’n cefnogi pobl greadigol y DU ac yn helpu i adeiladu fframwaith hawliau dylunio o’r radd flaenaf.
Dywedodd Ben Massey, Prif Weithredwr Cymdeithas Genedlaethol y Gemyddion:
Mae’r sector gemwaith a chrefftau cysylltiedig wedi’i adeiladu ar greadigrwydd a dyluniad gwreiddiol, ac rydym yn croesawu’r ymgynghoriad hwn i gryfhau diogelwch dyluniadau. Mae Bwrdd Crwn Gemwaith, Gwaith Arian a Chrefftau Cysylltiedig y DU yn croesawu archwilio ffyrdd y llywodraeth o gefnogi gemyddion a dylunwyr bach yn well wrth amddiffyn eu creadigaethau unigryw. O ddarnau cymhleth wedi’u cerfio â llaw i systemau CAD arloesol, mae ein diwydiant yn ffynnu ar grefftwaith a meddwl gwreiddiol. Mae amddiffyniad dylunio cryf a hygyrch yn helpu ein cymuned greadigol i ffynnu gyda hyder. Rwy’n annog pob gemydd, gof arian a gweithiwr proffesiynol crefftau cysylltiedig i rannu eu barn a helpu i lunio dyfodol amddiffyniad dylunio ar gyfer ein diwydiant.
Dywedodd Angela Bardino, Llywydd Sefydliad Dylunio Mewnol Prydain:
Mae Sefydliad Dylunio Mewnol Prydain yn cefnogi adolygiad y llywodraeth o gyfreithiau diogelu dyluniadau ac yn gweld hyn fel cyfle cadarnhaol i foderneiddio’r system ar gyfer ein diwydiant. Mae dylunwyr mewnol yn creu dodrefn, goleuadau, tecstilau ac elfennau unigryw eraill gwreiddiol fel rhan o’u dyluniad sydd angen eu diogelu’n effeithiol. Fe’n calonogir gan y potensial i symleiddio’r fframwaith presennol, yn enwedig ar gyfer practisau llai. Rydym yn annog pob dylunydd mewnol i gymryd rhan yn yr ymgynghoriad hwn i helpu i lunio gwell amddiffyniad dylunio ar gyfer ein sector.
Dywedodd Helen Brocklebank, Prif Weithredwr Walpole:
Mae fframwaith eiddo deallusol cadarn yn ffactor allweddol sy’n galluogi gwerth blynyddol £81bn moethus DU i’r economi, gan gefnogi swyddi, denu buddsoddiad a sbarduno twf. Mae brandiau moethus yn dibynnu ar hawliau dylunio i amddiffyn agweddau gweledol unigryw eu cynhyrchion. Mae’n hanfodol amddiffyn a gwella’r hawliau eiddo deallusol hyn i ddiogelu safle’r DU fel y lle gorau yn y byd i weithredu busnes moethus, felly byddwn yn annog aelodau Walpole a phob brand moethus i gymryd rhan yn yr ymgynghoriad hwn.
Dywedodd Chris Williamson, Llywydd Sefydliad Brenhinol Penseiri Prydain:
Rydym yn croesawu ymgynghoriad y llywodraeth ar gryfhau amddiffyniadau dylunio ac yn annog holl aelodau RIBA i ymateb. > Mae pensaernïaeth a phenseiri Prydain yn enwog ledled y byd ac yn stori llwyddiant fyd-eang. Mae pensaernïaeth yn gwasanaethu fel un o fynegiadau mwyaf gweladwy o greadigrwydd a phwysigrwydd diwylliannol ein gwlad ac mae’n gyfrannwr allweddol i’r economi. Ond er mwyn helpu i amddiffyn a thyfu ein sector pensaernïaeth gartref a thrwy allforion dramor, rhaid inni sicrhau bod creadigrwydd, eiddo deallusol a dyluniadau yn cael eu diogelu’n iawn. > Mae RIBA yn edrych ymlaen at weithio gyda’r llywodraeth i sicrhau bod diogelu dyluniadau yn cefnogi gwaith ein haelodau.
Dywedodd: Helen Dickinson OBE, Prif Weithredwr Consortiwm Manwerthu Prydain**
Mae Consortiwm Manwerthu Prydain yn croesawu ymgynghoriad y Llywodraeth ar foderneiddio system diogelu dyluniadau’r DU. Mae dylunio yn hanfodol i lwyddiant manwerthu - o becynnu arloesol a chynlluniau siopau i ryngwynebau digidol sy’n gwella profiad y cwsmer. Mae ein haelodau manwerthu yn dibynnu ar ddiogelwch dylunio effeithiol i wahaniaethu eu cynhyrchion a gyrru arloesedd ar draws sianeli ffisegol a digidol. Rydym yn annog pob manwerthwr i gymryd rhan weithredol yn yr ymgynghoriad hwn i sicrhau bod eu lleisiau’n cael eu clywed a bod eu hanghenion yn cael eu deall yn iawn wrth i’r Llywodraeth ystyried dyfodol diogelu dyluniadau’r DU.