Research and analysis

Na tha fuireach san Rìoghachd Aonaichte a’ ciallachadh dha Alba (Gaelic)

Updated 21 August 2014

1. Rìoghachd Aonaichte. Àm ri teachd aonaichte.

Air 18 Sultain, thèid iarraidh ort co-dhùnadh mòr a dhèanamh mun àm ri teachd aig Alba: a bhith a’ fuireach san Rìoghachd Aonaichte no a fàgail agus dhol na stàite air leth– gu bràth.

Tha Riaghaltas na Bànrighe a’ creidsinn gu bheil iomadh adhbhar ann airson Alba a bhith a’ fuireach san Rìoghachd Aonaichte.

Tha e an urra riutsa a thighinn gu co-dhùnadh agus bu chòir dhut an taghadh agad a dhèanamh le eòlas air a h-uile fìrinn bhuntainneach.

Tha an leabhran seo a’ toirt fiosrachadh cudromach mu dheidhinn nan cùisean a bheir buaidh air Alba san àm ri teachd.

Ma tha thu airson barrachd eòlais air an fhiosrachadh a gheibhear san leabhran seo, tha tuilleadh ghoireasan, fhoillseachain agus fhiosan aig www.gov.uk/youdecide2014

2. Le bhith a’ fuireach san Rìoghachd Aonaichte, fàsaidh na h-eaconamaidhean againn còmhla.

2.1 Tuilleadh ghnìomhachasan is obraichean.

Tha ceangal aig mòran mhìltean de dh’ obraichean na h-Alba ri malairt leis a’ chòrr den Rìoghachd Aonaichte. Mar eisimpleir, tha taic ga cumail ri 200,000 obair an Alba le bancaireachd, àrachas is ionmhas, agus tha an gnìomhachas fhèin a’ meas gu bheil naoi às gach deich luchd-ceannaich a’ fuireach anns a’ chòrr den RA.

2.2 Buannachdan iomlan an nota.

Mar phàirt den Rìoghachd Aonaichte, tha aon de na h-airgeadan as sine, as làidire agus as seasmhaiche san t-saoghal aig Alba, le taic bho 31 millean neach-pàighidh cìse agus neart Banca Shasainn.

Cha bhiodh e comasach na h-ullachaidhean airgid a tha ann an-dràsta ath-chruthachadh thairis air dà stàit eadar-dhealaichte.

Is e bhith a’ fuireach san RA an aon dòigh air an not a th’ againn an-diugh a chumail.

2.3 Na compàirtichean malairt as dlùithe.

Tha coltas ann gun tig piseach air eaconomaidh na Rìoghachd Aonaichte nas luaithe na thig air dùthaich sam bith eile san G7.

Leis gu bheil dà thrian de às-bhathar na h-Alba a’ dol a Shasainn, don Chuimrigh agus a dh’ Èirinn – barrachd na an còrr den t-saoghal le chèile – chuireadh crìoch eadar-nàiseanta leis a’ chòrr den RA maille air fàs aig a cheart àm ’s a tha an eaconamaidh againn a’ faighinn togail às ùr.

3. Le bhith a’ fuireach anns an Rìoghachd Aonaichte, tha an t-airgead agad sàbhailte agus gheibh thu barrachd às.

3.1 Eaconomaidh nas motha a bhios a’ cur dìon oirnn uile.

Is e eaconomaidh na Rìoghachd Aonaichte an t-siathamh tè as motha san t-saoghal. Tha ar meud, ar neart agus ar n-iomadachd còmhla a’ leigeil dhuinn fàs agus soirbheachadh còmhla, agus a’ cuideachadh le bhith a’ dìon obraichean ann an amannan doirbhe.

Ann an 2008, mar eisimpleir, chaidh againn air taic a thoirt do bhancaichean na h-Alba luach còrr is a dhà uimhir de theachd a-steach nàiseanta na h-Alba.

3.2 Cunntasan nas saoire.

Tha an seasamh ionmhasail aig an Rìoghachd Aonaichte a’ cuideachadh gus ìrean rèidh a chumail ìosal. Tha sin a’ toirt iasadan agus morgaidsean nas saoire dhutsa agus dha do theaghlach.Agus leis gu bheil na cosgaisean an lùib tasgaidh ann an lìonraidhean lùtha is ath-nuadhachail na h-Alba air an co-roinn air feadh Bhreatainn, bhiodh cunntasan lùtha san àm ri teachd dha teaghlaichean Albannach suas ri £189* na b’ ìsle sa bhliadhna nam fuiricheadh Alba san RA.

**Stòr: Anailis na h-Alba: Lùth, Riaghaltas na Bànrighe, Cèitean 2014

3.3 Sàbhalaidhean agus peinnseanan sàbhailte.

Le Alba a bhith mar phàirt den Rìoghachd Aonaichte, tha na sàbhalaidhean agad ann am banca no comann togail san RA air an dìon le barantas de suas ri £85,000.

Agus tha Peinnseanan Stàite nas tèarainte leis gu bheil cosgaisean air an co-roinn eadar 31 millean neach-pàighidh cìse air feadh na RA.

4. Le bhith a’ fuireach san Rìoghachd Aonaichte, tha e nas fhasa seirbheisean poblach na h-Alba a mhaoineachadh.

4.1 Ionadan poblach air an co-roinn.

Tha Alba a’ faighinn buannachd bho chòrr is 200 ionad agus seirbheis san Rìoghachd Aonaichte, nam measg: am BBC, an Crannchur Nàiseanta, Oifis Cead-siubhail na Bànrighe, Comhairlean Sgrùdaidh na RA, agus an DVLA.

Dh’ fheumadh Alba neo-eisimeileach ionadan poblach ùra a chruthachadh, rud a bhiodh ioma-fhillte agus cosgail.

4.2 Cìsean nas ìsle, cosgais phoblach nas àirde.

Mar phàirt den Rìoghachd Aonaichte, tha ionmhasan na h-Alba nas làidire le cìsean nas ìsle agus cosgais phoblach nas àirde. *Source: Scotland analysis: Fiscal policy and sustainability, HM Government, May 2014

4.3 Barrachd taice do sheirbheisean poblach.

Mar phàirt den Rìoghachd Aonaichte, tha Alba a’ faighinn buannachd bho chosgais phoblach a tha timcheall air *10% nas àirde na ìre na RA sa chumantas. Tha seo a’ cuideachadh le maoineachadh de sheirbheisean poblach deatamach leithid slàinte, foghlaim is còmhdhail.

5. Le bhith a fuireach anns an Rìoghachd Aonaichte, tha guth làidir aig Alba san t-saoghal.

5.1 Guth buadhmhor ann an àiteachan cudromach.

Tha an Rìoghachd Aonaichte na prìomh bhall den UN agus an aon dùthaich san t-saoghal a tha cuideachd na ball de NATO, an EU, an Co-fhlaitheis, an G7, an G8 agus an G20. Mar aon de ‘prìomh cheithir dùthchannan’ an EU, tha an RA nas comasaiche air leas na h-Alba a dhìon ann an raointean leithid àiteachais is iasgaich.

5.2 A’ dìon ar daoine agus a’ meudachadh ar leas.

Fad linntean tha muinntir na h-Alba air a bhith an teis mheadhan feachdan armaichte na Rìoghachd Aonaichte, a tha gar cumail sàbhailte aig an taigh agus thall thairis.

Faodaidh earbsa a bhith agad a thaobh cuideachadh bho còrr is 200 ambasaid agus consalachd air feadh an t-saoghail ma bhios tu ann an staing.

Tha an RA a’ cumail taic ri gnìomhachasan Albannach air feadh an t-saoghail.

Tha seo a’ gabhail a-steach brosnachadh soirbheachail de às-bhathar Albannach leithid uisge-bheatha.

5.3 Cuideachadh don fheadhainn as bochda san t-saoghal.

Is e an Rìoghachd Aonaichte an dàrna tabhartaiche as motha san t-saoghal. Tha a’ bhuaidh ’s an ruigsinneachd coitcheann againn a’ ciallachadh gu bheil sinn a’ cuideachadh le cur às dha fìor bhochdainn, a’ sàbhaladh beatha rè chàsan a’ chinne-dhaonna agus a’ cur gu mòr ri iomairtean sìthe eadar-nàiseanta. Mar thoradh air Mòr-ghailleann Haiyan anns na h-Eileanan Filipineach, chuidich an RA millean neach le bhith a’ toirt seachad biadh, uisge, fasgadh agus leigheas sàbhalaidh-bheatha.

6. Le bhith a’ fuireach san Rìoghachd Aonaichte, tha Alba nas làidire.

6.1 Gheibh sinn uile buannachd bho bhith còmhla.

Còmhla, tha còrr is 60 millean neach agus faisg air 5 millean gnìomhachas ann an ceithir dùthchannan na Rìoghachd Aonaichte. Tha an comann mòr seo a’ toirt seachad barrachd chothroman airson soirbheachais agus barrachd tèarainteachd ionmhais.

6.2 Teaghlach soirbheachail de dhùthchannan.

Fad còrr is 300 bliadhna, tha Alba air soirbheachadh mar phàirt den Rìoghachd Aonaichte. Còmhla ri Sasainn, ris a’ Chuimrigh agus Èirinn a Tuath, tha Alba air aon de na teaghlaichean dùthcha as soirbheachaile san t-saoghal a chruthachadh.

6.3 Pàrlamaid làidir na h-Alba

Tha a Pàrlamaid fhèin aig Alba mu thràth a tha a’ dèanamh cho-dhùnaidhean mu dheidhinn ospadalan, sgoiltean, seirbheis a’ phoileis agus chùisean cudromach eile. Bhon ath-bhliadhna, bidh Pàrlamaid na h-Alba a’ faighinn fiù ’s barrachd chumhachdan gus ìrean cìse a shuidheachadh agus co-dhùnadh am bu chòir no cuin a ghabhas i airgead air iasad.

7. Is e co-dhùnadh mòr a tha seo.

Tha an reifreann air 18 Sultain a’ ciallachadh co-dhùnadh mòr a bheir buaidh air a h-uile rud: ciamar a bhios tu beò agus ag obair, dè an t-airgead a chleachdas tu, a’ chìs a phàigheas tu, na laghan ris an gèill thu agus an cead-siubhail a ghiùlaineas tu.

Tha Riaghaltas na RA am beachd gu bheil mòran a bharrachd againn ri chompàirteachadh ’s ri bhuannachadh ma dh’fhuiricheas sinn aonaichte.

Faigh tuilleadh fiosrachaidh aig:

• www.gov.uk/youdecide2014
• www.facebook.com/Youdecide2014
• www.twitter.com/Youdecide2014